کنترل استرس، بهترین روش های غلبه بر استرس + بررسی علائم
کنترل استرس چه اهمیتی دارد؟ آیا می توان استرس را مدیریت کرد؟ آیا میزان استرس در هر موقعیتی مضر می باشد و یا استرس مفید و لازم هم وجود دارد؟ استرس به فشار روانی بیش از تحمل فرد گفته می شود که از بیرون اتفاق می افتد و منشأ درونی ندارد، امروزه در زندگی چالش های بسیاری به وجود می آید و به همین دلیل بسیاری از افراد درگیر استرس می شوند، گاهی اوقات ممکن است شدت استرس بسیار زیاد باشد و آسیب های جسمانی و روانی را ایجاد کند در این حالت بر روی موقعیت های اجتماعی، شغلی، تحصیلی و سایر جنبه های زندگی تاثیر منفی می گذارد.
در این خصوص توصیه می شود تا از روانشناس متخصص کمک بگیرید تا در این زمینه راهکارهای لازم را در اختیار شما قرار دهد و با استفاده از تکنیک های رفتاری سعی کنید استرس تان را کاهش دهید و در صورتی که در خصوص کنترل استرس نیاز به کمک دارید می توانید از خدمات مشاوره کنترل استرس و کاهش اضطراب استفاده نمایید.
استرس چیست و چه دلایلی دارد؟
به هر گونه از عوامل استرس زای محیطی، استرس گفته می شود که به تجربه علائم اضطرابی در انسان می انجامد، با توجه به تفاوت های فردی استرس های زندگی هر فرد با دیگری متفاوت می باشد و به عبارتی آن چه که باعث اضطراب در یک شخص می شود ممکن است در فرد دیگر هیچگونه نگرانی ایجاد نکند.
بر اساس بررسی های انجام شده برخی از عوامل مهمترین استرس های زندگی می باشند که بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار می دهد و در بسیاری موارد زمینه ساز بروز اختلالات روانشناختی می باشد، از جمله آسیب زا ترین استرس ها می توان به مواردی مانند جدایی والدین در سنین پایین، طلاق گرفتن یا هر گونه جدایی عاطفی، از دست دادن شغل، شکست تحصیلی و مرگ عزیزان اشاره کرد.
کنترل استرس، علائم و پیامدهای استرس چیست؟
استرس فشار روانی است که به دلیل چالش های زندگی و عوامل بیرونی در فرد به وجود می آید در حالتی که این نیروی روانی بیش از تحمل فرد باشد باعث به وجود آمدن استرس در او می شود، البته باید توجه داشته باشید که استرس همیشه و به هر مقدار بد نمی باشد، در صورتی که استرس باعث شود فرد در شرایط سخت عملکرد بهتری داشته باشد، مفید است و باعث پیشرفت فرد می شود. استرس زمانی مضر و آسیب زا می باشد که به صورت مداوم باشد و بر عملکرد فرد تاثیر منفی می گذارد.
در صورتی که فرد دچار استرس می شود در حالت روانی علائم گوناگونی نشان داده می شود برخی از آن ها در زیر بیان شده اند:
- تفکرات نگران کننده
- التهاب بدن
- تکرار ادرار
- تغییرات خلق و خو
- کم طاقتی و از دست دادن صبر و تحمل
- خستگی جسمانی و روانی
- اختلال در خواب
- تعریق بیش از حد
- تغییر وزن و اشتها
- اختلال در تمرکز حافظه
اگر شدت استرس بالا رود ممکن است فرد در آینده به بیماری MS مبتلا شود.
مراحل استرس
استرس دارای سه مرحله می باشد در مرحله اول فرد وارد دوره اخطار می شود، زمانی که خبر ناگوار و هیجان انگیزی به فرد داده می شود در ابتدا او این خبر را برای خود تفسیر و معنا می کند، در مرحله بعد اگر خبر ناراحت کننده باشد فرد برای پذیرش آن مقاومت می کند و آن خبر را انکار می کند و این مرحله تا زمانی ادامه دارد که فرد برای پذیرش آن آمادگی داشته باشد و این مرحله احتمال دارد ساعت ها و یا روزها طول بکشد.
زمانی که فرد با این خبر کنار آمد و آن را پذیرفت وارد دوره فرسودگی می شود و در این مرحله بدن فرد آسیب پذیر می شود و ممکن است که افسردگی، وسواس، پرخاشگری، عصبانیت، پیری زودرس، سردرد، فشار خون بالا، سکته قلبی و غیره مبتلا گردد.
کنترل استرس، چه عواملی استرس زا هستند؟
در زندگی امروزه علت های مختلفی برای بروز استرس در فرد وجود دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمال گرایی افراطی
- احساس مسئولیت و واکنش زیاد نسبت به نتایج منفی کارهای خود
- نگرش منفی نسبت به خود و دیگران
- واکنش بیش از حد به محرک های تهدید آمیز
- عوامل ژنتیکی و ارثی
- عوامل محیطی مثل سروصدا و مشکلات مالی
در این شرایط باید به تفاوت استرس و اضطراب توجه نمایید و تفاوت آن ها را شناسایی کنید، برای شناخت آن ها باید این نکته را در نظر بگیرید که علت استرس بیرونی و مشخص می باشد و فرد می داند به چه دلایلی دچار استرس شده است و اما دلیل و منشأ اضطراب در درون فرد می باشد و علت اصلی نگرانی و دلشوره به صورت واضح مشخص نشده است.
راهکارهای کنترل استرس
برای مدیریت و کنترل کردن استرس راه های گوناگونی وجود دارد که در صورتی که آن ها را به کار بگیرید می توانید تا حدودی استرس تان را کنترل نمایید، در گام اول باید به خودتان ایمان داشته باشید و مطمئن شوید که می توانید استرس تان را به خوبی مدیریت کنید، اگر به توانایی خود برای کنترل استرس ایمان نداشته باشید در این صورت تلاش های شما بی فایده خواهد و نتیجه بخش نمی باشد.
در ادامه این مقاله راهکارهای عملی برای کنترل استرس بیان می کنیم در کنار این راهکارها می توانید از روانشناسان متخصص مشاوره بگیرید و با اجرای تکنیک های روانشناسان می توانید استرس را کنترل کنید و گرفتار پیامدهای آن نشوید.
- کارهایتان را الویت بندی کنید
باید برای خودتان برنامه ای منظم بچینید و کارهای خودتان را الویت بندی کنید، کارهایی که احساس می کنید اهمیتی ندارند و انجام آن ها لازم و ضروری نمی باشد و باعث به وجود آمدن استرس در شما می شود بهتر است آن ها را حذف کنید و سعی کنید کارهای نیمه کاره تان را به اتمام برسانید، در این حالت به زندگی تان نظم خواهید داد و تا حد زیادی استرس شما کاهش می یابد.
- کنترل استرس، از حمایت دیگران استقبال کنید
در صورتی که خانواده و دوستان از شما حمایت کنند تحمل شرایط استرس زا برای شما راحت تر خواهد شد و بهتر می توانید با این موضوع کنار بیایید، هم چنین کسانی که شما را حمایت می کنند ممکن است تجربه های مشابه ای داشته باشند و به خوبی بتوانند در این خصوص شما را راهنمایی کنند، در حقیقت کسانی که از شما حمایت می کنند و پشتیبان شما می باشند باعث می شوند تا این دوره را به سلامت و خوبی پشت سر بگذارید و موفق باشید.
- خواب کافی و خوب داشته باشید
بر اساس تحقیقات انجام شده افرادی که خواب کافی و با کیفیتی ندارند بیشتر در معرض استرس قرار می گیرند و به همین دلیل توصیه می شود که روزانه ۸ ساعت خواب کافی داشته باشید و کارهایی که مانند گوش دادن موزیک ملایم، خواندن کتاب های لذت بخش، حمام آب گرم را انجام دهید زیرا باعث افزایش کیفیت خوابتان می شود و در صورت امکان در جایی بخوابید که هیچ نور و صدایی وجود نداشته باشد در صورتی که قبل از خواب استرس داشتید و نگران بودید موضوعاتی که باعث نگرانی شما شده است را در کاغذ بنویسید و با خودتان بگویید مسائلی که باعث نگرانی شده است را در زمان مناسب حل خواهم کرد.
- ورزش کنید
یکی از راه هایی که به وسیله آن می توانید استرس تان را کاهش دهید ورزش کردن می باشد و هم چنین ورزش باعث افزایش اعتماد به نفس شما می شود، با ورزش کردن هورمون سروتونین که شادی آور است در بدن آزاد شده و فرد می تواند به درستی استرسش را مدیریت کند.
هم چنین برای کاهش استرس می توانید از تمرینات آرام بخشی مانند یوگا، ماساژ، پیاده روی و شنا و نقاشی کشیدن استفاد کنید و حالتی که استرس شدیدی دارید چند بار نفس عمیق بکشید تا تاثیر آن را در کاهش استرس تان مشاهده کنید.
- در زندگی خود هدف داشته باشید
هدف داشتن در زندگی و پذیرفتن چالش های آن یکی از راه های کاهش استرس می باشد، شما باید برای خود آینده ای روشن و واقع بینانه در نظر بگیرید. در صورتی که کمال گرایی افراطی باعث می شود تا در رسیدن به اهدافتان با مشکلات و چالش هایی رو به رو شودی که استرس های زیادی برای شما داشته باشد، بنابراین باید آینده ای که برای خودتان در نظر می گیرید مثبت و بر اساس واقعیت های زندگی باشد.
- مواد غذایی مناسب برای کنترل استرس
در طول روز برای این که استرس کمتری داشته باشید و آن را کنترل کنید می توانید از مواد غذایی، عرقیجات و داروهای گیاهی استفاده کنید، در زیر نمونه هایی از آن را بیان می کنیم:
- دمنوش بابونه
- عود های آرامش بخش
- بو کردن عطر اسطوخودوس
- مصرف میوه هایی مانند هلو و بلوبری
- مصرف غلات
- ماهی
- گوشت قرمز
- تخم مرغ
هم چنین این نکته را در نظر بگیرید که مصرف مواد کافئین دار را کاهش دهید و در رژیم غذایی تان آن ها را محدود کنید و از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز نمایید.
۷٫دوری از عادت های نادرست برای کنترل استرس
برخی از افراد برای این که بتوانند استرس شان را کنترل کنند کارهایی را انجام می دهند که احتمال دارد به طور موقت باعث کاهش استرس شان شود و این کارها باعث می شود تا به آن وابسته شوند و نتوانند عادت خود را ترک کنند، از جمله این عادت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سوء مصرف الکل و مواد مخدر
- دوری کردن از فعالیت های اجتماعی و عادت به تنهایی
- مصرف خودسرانه قرص های آرام بخش بدون مشورت با پزشک
- خواب زیاد و تنبلی
- عدم تمایل به انجام دادن کارها و شرکت در فعالیت های اجتماعی
- خودارضایی
- تبدیل اسرتس به خشم یا خشونت فیزیکی و کلامی
۸٫کنترل استرس، از روانشناس کمک بگیرید
اگر استرس شما زیاد است و شدت آن بسیار بالا می باشد و قادر نیستید آن را کنترل کنید در این شرایط توصیه می شود تا با روانشناس متخصص مشورت کنید و از راهکارهای موثر بهره ببرید تا بتوانید به خوبی استرس تان را کنترل و مدیریت کرده و از پیامدها و آسیب های ناگوار آن دور شوید.
در برخی از موارد فرد دچار استرس شدید می شود و این مسئله بر روی عملکر اجتماعی، شغلی، تحصیلی و غیره اثر منفی می گذارد، در این حالت علاوه بر روان درمانی احتمال دارد به تشخیص مشاور از دارو درمانی استفاده نماید.
۹٫از تکنیک های ذهن آگاهی استفاده کنید
یکی از روش های که برای کنترل استرس بسیار موثر می باشد و روانشناسان بر آن تاکید می کنند به کار گرفتن فنون ذهن آگاهی می باشد، ذهن آگاهی به شما کمک می کند تا حضور موثری در لحظه داشته باشید و در گذشته و آینده غرق نشوید، برای این که فرد ذهن آگاهی داشته باشید می توانید از روش های مختلفی استفاده کنید.
به طور مثال زمانی که به پیاده روی می روید به خوبی به اطرافتان توجه کنید و همه جزئیات را به خاطر بسپارید، لازم است با طبیعت همگام شوید و همه جزئیات آن را به درستی در خاطرتان بگذارید و آن ها را در درون تان حس کنید، برای این کار باید تمام حواس پنج گانه تان را هشیار کنید و به خوبی تمام صداها، رنگ ها، نورها، بوها و هر چیزی که قابل لمس می باشد را عمیقا حس کنید و برای این که با فنون ذهن آگاهی آشنا شوید باید از روانشناس و کتاب های خودیاری کمک بگیرید تا بتوانید به صورت صحیح آن را به کار ببرید.
۱۰٫خود آرام سازی با ریلکسیشن را بیاموزید
یکی دیگر از روش های بسیار موثر در کنترل استرس کمک گرفتن از تکنیک های ریلکسیشن می باشد برای این که استرس های محیطی را مدیریت کنید باید ابتدا کنترل بدن خود را دست بگیرید و باید به مواردی مانند ضربان قلب، افزایش فشار خون، انقباض عضلات، سرعت تنفس و سایر موارد این چنینی غلبه کنید تا به آرامش درونی دست پیدا کنید.
در صورتی که از ریلکسیشن استفاده کنید به راحتی می توانید بر ذهن و بدن خود مسلط شود و در این صورت اوضاع را بهتر می توانید مدیریت کنید.
برای این که باید در مکانی آرام بنشینید و یا دراز بکشید چشمان خودتان را ببندید و سعی کنید تمام عضلاتتان را در حالت بدون تنش قرار دهید و به آرامی چند دقیقه دم و بازدم عمیق داشته باشید و در همان حالت یک تصویر را با تمام جزئیات در ذهن تان مجسم کنید، این کار را در زمانی که دچاز اضطراب هستید ۲ تا ۳ دقیقه ادامه دهید، البته توجه داشته باشید که ریلکسیشن به روش های گوناگونی انجام می شود که برای اجرای بهتر آن باید تکنیک ها و مهارت های لازم را به خوبی فرا بگیرید و هم چنین در این شرایط از روانشناس کمک بگیرید.
۱۱٫برای اوقات فراغت ارزش قائل شوید
در دنیای امروزه بسیاری از افراد آنقدر خودشان را درگیر امور کاری کرده اند که هیچ فرصتی برای رسیدن به اوقات فراغت ندارند، این در حالی است که یکی از نیازهای هیجانی اصلی، تفریح کردن می باشد و همه انسان ها به آن نیاز دارند و در صورتی که به آن توجهی نشود استرس های زیادی را به همراه خواهد داشت و مشکلاتی مانند اختلالات اضطرابی و افسردگی را به وجود می آورد.
در نتیجه لازم است در هفته ساعتی را به تفریح اختصاص دهید و تلاش کنید کمی از کار کردن فاصله بگیرید، برای تفریح لازم نیست که حتما کار قابل توجهی انجام دهید بلکه با امور ساده و در عین حال مورد علاقه تان می توانید حس تفریح را در خودتان ارضا کنید و حالتان را خوب کنید و شاد باشید.
۱۲٫از معجزه گفت و گو غافل نشوید
یکی از مسائلی که روانشناسان به آن تاکید زیادی دارند گفت و گو کردن می باشد در حقیقت متخصصان بر این باورند که گفت و گو موثر در صورتی که در بستر ارتباطی سالمی برگزار شود تا حدی زیادی مفید و شفابخش خواهد بود و به فرد کمک می کند تا استرس ها و مشکلات خود را بهبود بخشد.
زمانی که حس می کنید تحت فشار هستید و نمی توانید کنترل اوضاع را در دست تان داشته باشید و شرایط دشوار می باشد در این حالت تلاش کنید با دوست یا یکی از اعضای خانواده تماس بگیرید و با او حرف بزنید اگر این افراد نمی توانند بدون قضاوت به حرف های شما گوش بدهند و کمکی به خوب شدن حالتان نمی کنند در این شرایط می توانید از روانشناس کمک بگیرید.
منبع : کنترل استرس | بهترین روش های غلبه بر استرس که به شما نمی گویند
