همه چیز درباره درمان تحلیلی شناختی (CAT)؛ روشی مؤثر برای شناخت الگوهای فکری و رفتاری

CAT مخفف عبارت Cognitive Analytic Therapy است. یک برنامه درمانی مشترک برای نگاه کردن به نحوه تفکر، احساس و عمل یک فرد، و رویدادها و روابطی که زمینه ساز این تجربیات (اغلب از دوران کودکی یا اوایل زندگی) است.

رویکرد شناختی تحلیلی چیست؟

همانطور که از نام آن پیداست، ایده ها و درک از درمان های مختلف را در یک درمان کاربرپسند و موثر گرد هم می آورد(منبع). درمان تحلیلی شناختی که به عنوان CAT نیز شناخته می شود، یک درمان گفتاری است که عمدتاً بر روی الگوهای رابطه متمرکز است.

این مبتنی بر این ایده است که تجربیات اولیه زندگی ما بر نحوه ارتباط ما با دیگران و نحوه رفتارمان با خود تأثیر می گذارد. این بدان معنی است که گاهی اوقات الگوهای رفتاری، یا انتظارات ما از رفتار دیگران، می توانند به الگوهای تکرار شونده ناسالم یا غیر مفید و همچنین الگوهای سالم و مفید تبدیل شوند(منبع).

تعداد جلسات با رویکردCAT

هر برنامه درمانی با توجه به شرایط فعلی و مشکلاتی که با آن دست و پنجه نرم می کند، متناسب با نیازهای فرد تنظیم می شود. درمان تحلیلی شناختی که به عنوان یک درمان با زمان محدود در نظر گرفته می شود، بسته به ماهیت مشکل مورد بررسی می تواند بین چهار تا 24 هفته طول بکشد. به طور کلی، به طور متوسط 16 هفته هنجار در نظر گرفته می شود(منبع).

تفاوت بین روانشناس، روانپزشک و روانکاو چیست؟

اختلال های قابل درمان با رویکرد شناختی تحلیلی

CAT به ویژه برای مقابله با افسردگی، اضطراب و عزت نفس پایین مفید است. این درمان به افراد کمک می کند تا الگوهای منفی را که به این شرایط کمک می کنند شناسایی کرده و بشکنند.

به عنوان مثال، فردی که رفتارهای خودآزاری دارد ممکن است یاد بگیرد که محرک ها را تشخیص دهد و مهارت های مقابله ای سالم تری را توسعه دهد.

همچنین این درمان از کسانی که با اختلالات شخصیتی، به ویژه اختلال شخصیت مرزی (BPD) دست و پنجه نرم می کنند، حمایت می کند.

با ترسیم رفتارها و احساسات مشکل ساز، بیماران می توانند علل زمینه ای را بهتر درک کنند و روی تغییر آنها کار کنند.

CAT همچنین می تواند برای افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی مفید باشد و به آنها کمک کند تا بفهمند که چگونه الگوهای فکری آنها بر رفتارهای غذایی آنها تأثیر می گذارد(منبع).

دکتر روانشناس تهران و درمان افسردگی❤️

هدف اصلی درمان CAT:

درمان تحلیلی شناختی (CAT) اذعان می‌کند که افراد غالباً «نقش‌های متقابل» یا الگوهای تکرارشونده رفتار و تعامل را تشکیل می‌دهند که ریشه در تجربیات و روابط اولیه دارد. این نقش ها می توانند تطبیقی یا ناسازگار باشند و بر نحوه درک و تعامل فرد با جهان تأثیر بگذارند. ایده این است که الگوهای رفتاری و تفکری که افراد در سال‌های اولیه خود ایجاد می‌کنند، در طول زندگی‌شان تداوم دارند.

CAT پیشنهاد می‌کند که افراد در پاسخ به موقعیت‌های خاص، توالی‌های رویه‌ای خاصی را دنبال کنند. این توالی ها اغلب به نتایج و پیامدهای قابل پیش بینی منجر می شوند. هدف درمان تحلیلی شناختی کمک به افراد برای ادغام این حالت‌ها و کاهش تعارضات درونی با درک و تغییر الگوهای رفتار و تفکر است.

CAT معتقد است که تغییر از طریق شناخت و بازنگری الگوهای تثبیت شده رفتار و تفکر تسهیل می شود. مراجعین برای شناسایی و اصلاح این الگوها با درمانگر این حوزه کار می کنند(منبع).

معتبر ترین تست افسردگی با پاسخ تحلیلی رایگان + راهکار درمانی

درجلسه درمان چه میگذرد

در طول درمان، چگونگی مدیریت روابط خود و کنار آمدن با احساسات یا موقعیت های دشوار را بررسی خواهید کرد. این شامل شناسایی الگوهای تفکر، احساس و رفتار است. با نگاه دقیق تر به این الگوها، خواهید دید:

  • روشن کنید که کدام یک مفید یا غیر مفید هستند
  • درک کنید که این الگوها چگونه توسعه یافته اند
  • کشف کنید که چه چیزی باعث می شود آنها را مدام تکرار کنید
  • راه های جایگزین و مؤثرتری برای مدیریت جلوگیری از تکرار تجارب یا احساسات منفی پیدا کنید.

هدف از این کار به حداقل رساندن ناراحتی است که در روابط خود با دیگران و با خودتان تجربه می کنید(منبع).

درمان افسردگی و اضطراب با CAT

درمان تحلیلی شناختی تنها یکی از بسیاری از رویکردهای گفتار درمانی است که برای درمان بیماری های روانی مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات شخصیت استفاده می شود.

CAT تاکید زیادی بر روشی دارد که تجربیات و روابط شخصی بر افکار، احساسات و رفتارها تأثیر می گذارد. درمان با CAT می تواند به افراد این امکان را بدهد که نه تنها تعاملات خود را با خود و دیگران تشخیص دهند، بلکه رفتارهای خود را نیز برای بهبود سلامت روان خود تغییر دهند(منبع).

افسردگی در مردان| علائمی که نباید نادیده بگیرید

در درمان با رویکرد شناختی تحلیلی چه کار هایی باید انجام دهیم؟

  • ابزارهایی (به عنوان مثال حروف، نمودارها) ایجاد کنید که به شما در درک خود کمک می کند
  • درک واضح تری از الگوهای مشکل ساز و بخش های سالم خود داشته باشید
  • به طور مشترک با درمانگر خود کار کنید تا احساس کنید که صدای / نظر شما شنیده می شود
  • برای کمک به ایجاد یک رابطه درمانی مثبت، با درمانگر خود همکاری کنید

این می تواند به شما کمک کند که کنترل بیشتری در الگوهای مراقبت از خود، آسیب رساندن به خود و روابط با دیگران داشته باشید. همچنین می تواند به شما در ایجاد تغییرات مثبت کمک کند(منبع).

تفاوت CAT با CBT:

CAT مخفف Cognitive Analytic Therapy و CBT برای Cognitive Behavioral Therapy است. شباهت‌هایی بین این درمان‌ها وجود دارد هر دو درمان‌های مختصر با محدودیت در تعداد جلسات هستند. هر دو تمرکز بر دامنه محدودی از اهداف را ارائه می دهند و ممکن است از روش های مشابهی برای کمک به شما برای پیگیری مشکلات خود استفاده کنند، به عنوان مثال. یادداشت روزانه مشکل خاصی را که می خواهید با آن مقابله کنید یا اینکه چگونه در حال ایجاد تغییرات هستید، یادداشت کنید. هر دو رویکردهای مشترک هستند به طور فعال با درمانگر روی مشکلات خود کار می کنند(منبع).

درمان شناختی رفتاری(CBT) چیست؟

  • CBT نحوه شناخت افکار منفی، یادگیری توانایی های جدید و تعیین اهداف و حل مشکلات و نظارت بر خود.
  • CAT چیزهایی که حول این اطمینان ایجاد می شوند که می توانید افکار، احساسات و اعمال خود را بهتر درک کنید و یاد خواهید گرفت که افکار منفی را ببینید. برای کمک به باز کردن تفکر ناخودآگاه که منجر به مشکلاتی می شود که اغلب از این ایده رنج می برید(منبع).

منبع : همه چیز درباره درمان تحلیلی شناختی (CAT)

نمیدانم چگونه تصمیم گیری کنم؟

عدم تصمیم گیری دلایل زیادی دارد. اما با تمرین و زمان می توانید در تصمیم گیری های کوچک و بزرگ بهتر شوید(منبع).

چرا نمیتونم تصمیم بگیرم؟

مشکل در تصمیم گیری می تواند ناشی از عوامل متعددی باشد، مانند ترس از شکست و کمبود اعتماد به نفس یا اطلاعات(منبع).

3 دلیل اصلی که نمیتوانید تصمیم بگیرید:

  • شما به اندازه کافی به خودتان اعتماد ندارید
  • از اقدام می ترسید
  • خودت نمیفهمی(درباره خودتان، نیازهایتان و آنچه واقعاً برایتان مهم است، شفافیت نداشته باشید.)(منبع)

ترس از تصمیم گیری اشتباه یکی از دلایلی است که بسیاری از افراد در مواجهه با یک انتخاب دچار تردید می شوند. ممکن است از شکست یا حتی عواقب موفقیت بترسید. ممکن است نگران باشید که دیگران در مورد شما چه فکری می کنند. کمال گرایی ممکن است در مسیر شما قرار بگیرد(منبع).

راه های مقابله با ترس از شکست و حرکت به سمت موفقیت

فوبیای تصمیم گیری

Decidophobia به عنوان “ترس غیر منطقی از تصمیم گیری” تعریف می شود. در شدیدترین شکل آن، کسانی که این ترس را دارند ممکن است حملات پانیک تمام عیار را تجربه کنند که حتی در مورد تصمیم گیری فکر می کنند. حملات پانیک باعث تسریع ضربان قلب و تنفس، افزایش فشار خون، تعریق، تنش عضلانی و لرزش می شود.

برای اجتناب از این احساسات، افراد مبتلا به دسیدوفوبیا ممکن است از قرار گرفتن در موقعیت هایی که مجبور به تصمیم گیری هستند، اجتناب کنند. با این حال، این می تواند دردسرساز شود، به خصوص اگر شما یک دانشجو یا دانش آموز هستید که باید در مورد مسائلی مانند رشته تحصیلی، مدرسه انتخابی، برنامه خود و موارد دیگر تصمیم بگیرید(منبع).

شناسایی و درمان پانیک اتک یا حملات هراس

تردید در تصمیم گیری

گاهی اوقات یک باور ناخودآگاه می تواند بر تصمیمات شما کنترل داشته باشد، حتی اگر شما دیگر از آن آگاه نباشید.

تردید مبتنی بر نگرانی است، ترس ممکن است این تصور باشد که ما در سطحی به اندازه کافی دقیق یا باهوش نیستیم. می‌توانیم احساس کنیم که اگر جلو برویم، این کمبود دانش یا اطلاعات آشکار می‌شود.

در روانشناسی، تردید به تأخیر یا عدم اطمینان در انتخاب یا اقدام اشاره دارد. این یک پدیده معمولی است که می تواند در زمینه های مختلفی از جمله حل مسئله، تصمیم گیری و تعاملات اجتماعی رخ دهد. به عنوان مثال؛ تردید می تواند هنگام تصمیم گیری در مورد مسیر شغلی یا ترک یک رابطه سوء استفاده آمیز به دلیل عدم اطمینان در مورد نتیجه رخ دهد(منبع).

تکنیک غلبه بر نگرانی ها، دلشوره ها و استرس ها

وقتی دودل هستیم چکار کنیم

اگر در زندگی خود گیر کرده اید، احتمالاً متوجه می شوید که باید از تردید دست بردارید و شروع به عمل کنید. احتمالاً متوجه شده اید که حرکت رو به جلو آسان تر از آن چیزی است که به نظر می رسد. با این وجود، اگر کمال گرایی خود را کنار بگذارید و برای خود اهداف تعیین کنید، می توانید زندگی خود را تغییر دهید(منبع).

  • درک کنید که تردید شما چیست.
  • ترس خود را برطرف کنید.
  • به خودت آموزش بده که فکر کنه، بعد عمل کن.
  • به خودتان محدودیت زمانی بدهید
  • تصمیم بگیر
  • خود را مجبور به انجام کارهای جدید کنید.
  • به خودت اعتماد و ایمان داشته باش(منبع)

افزایش قدرت تصمیم گیری

برای تصمیم گیری آگاهانه، جمع آوری اطلاعات مرتبط یک گام بسیار مهم است. این مرحله به پاسخ یا تأیید هر سؤالی که ممکن است داشته باشند کمک می کند. همچنین عدم اطمینان را کاهش می دهد و به آنها اعتماد به نفس می دهد تا تصمیمات خوبی بگیرند(منبع).

مواردی که میتوانند به شما کمک کنند تا قدرت تصمیم گیری خود را بهبود دهید:

  • هنر و فرهنگ را وارد زندگی خود کنید
  • مهارت های برنامه نویسی یا زبان خود را توسعه دهید
  • با افراد در هر سنی معاشرت کنید
  • ورزش کنید
  • آشپزی را امتحان کنید
  • در شبکه های اجتماعی باشید
  • مزایا و معایب تصمیم را بنویسید(منبع)

چگونه تصمیم بگیریم که بعدا پشیمان نشویم

شما برنامه ریزی کرده اید شما قرار است آن را انجام دهید. شاید فردا به باشگاه می روید، با دوستی برای شام ملاقات می کنید، یا در نهایت می خواهید از رئیس خود این افزایش حقوق را بخواهید.

اما پس از آن چیزی ظاهر می شود، و شما در نهایت دقیقاً همان کاری را انجام می دهید که قصد نداشتید روی مبل می نشینید و اجازه می دهید یک روز دیگر از کنار شما بگذرد در حالی که احساس گناه و پشیمانی می کنید.

اگر به این فکر می‌کنید که چگونه از تصمیم‌هایتان پشیمان نشوید، پاسخ کوتاه دو چیز است:

  • انتخاب‌هایی داشته باشید که پشیمان نخواهید شد
  • انتخاب‌هایتان را همان‌طور که هستند بپذیرید.

به عبارت دیگر، زمانی که قصد صحبت با رئیس خود را دارید، به باشگاه می روید یا با یک دوست معاشرت می کنید، این کار را دنبال کنید. به همین ترتیب، هر زمان که کاری انجام می‌دهید، از ارزش‌های خود پیروی کنید تا از اعمالی که بعداً از آنها پشیمان می‌شوید اجتناب کنید.

اما برای بسیاری از ما، پاسخ کمی پیچیده تر است. وقتی اهمال کاری و اراده به میان می آید، انتخاب های ما کمتر سیاه و سفید است(منبع).

چرا گاهی تنبلی می کنیم؟ علم پشت اهمال کاری

چه افرادی بیشتر مشکل در تصمیم گیری دارند؟

تصمیم گیری می تواند برای برخی افراد سخت باشد زیرا ممکن است در مورد انتخاب های خود مطمئن نباشند. آنها ممکن است تصور روشنی از آنچه می خواهند یا چگونه به آنجا برسند نداشته باشند. این می تواند منجر به احساس غرق شدن و گیر افتادن شود و انتخاب مسیر رو به جلو را دشوار کند.

این مهم است که به یاد داشته باشید که هرکسی تصمیمات متفاوتی می گیرد و هیچ راه درست یا غلطی برای انجام آن وجود ندارد. وقت گذاشتن برای انعکاس، جمع‌آوری اطلاعات و در نظر گرفتن گزینه‌هایتان می‌تواند به شما کمک کند در انتخاب‌هایتان اطمینان بیشتری داشته باشید(منبع).

درمان اختلال تصمیم گیری با نوروفیدبک

تحقیقات نشان داده است که نوروفیدبک می تواند مناطق و شبکه های خاص مغز مرتبط با عملکرد اجرایی مانند قشر جلوی مغز و شبکه حالت پیش فرض را هدف قرار دهد. با تأثیرگذاری بر فعالیت امواج مغزی در این مناطق، نوروفیدبک نوید بخش افزایش جنبه‌های مختلف عملکرد اجرایی است و افراد را قادر می‌سازد تا مغز خود را برای دستیابی به حالت‌های مطلوب مرتبط با عملکرد شناختی بهینه آموزش دهند(منبع).

منبع : نمیدانم چگونه تصمیم گیری کنم؟ 

طرحواره استحقاق (حق‌طلبی): چرا بعضی افراد فکر می‌کنند همیشه حق با آن‌هاست؟

آیا اغلب نسبت به دیگران احساس برتری می کنید؟ اینکه شما مستحق امتیازات و حقوق خاصی هستید؟ یا شاید کلمه “نه” را دوست ندارید و در تلاش هستید که اشتباه کنید؟ اگر معمولاً به این سؤالات با «بله» قاطع پاسخ می‌دهید، ممکن است طرحواره استحقاق را داشته باشید(منبع).

طرحواره استحقاق و بزرگ منشی چیست؟

طرحواره استحقاق و حق طلبی یک طرحواره ناسازگار اولیه است که با این باور فراگیر مشخص می شود که شخص ذاتاً بر دیگران برتری دارد و بنابراین بدون نیاز به متقابل یا پیروی از قوانین اجتماعی معمول، مستحق امتیازات، حقوق و رفتار ویژه است. افراد مبتلا به این طرحواره اغلب احساس می کنند که لیاقت بیشتری از زندگی و دیگران دارند، صرفاً به این دلیل که «خاص» یا منحصر به فرد هستند.

ویژگی های کلیدی 

  • احساس برتری: افراد نسبت به دیگران احساس برتری می کنند و انتظار تحسین، رفتار ویژه و امتیازاتی دارند که لزوماً به دست نیاورده اند.
  • بی اعتنایی به قوانین: آنها معتقدند هنجارها یا قوانین اجتماعی در مورد آنها صدق نمی کند و انتظار دارند که هر کاری را که می خواهند انجام دهند بدون توجه به تأثیر آن بر دیگران.
  • فقدان همدلی: آنها اغلب نیازها و احساسات دیگران را نادیده می گیرند و نسبت به اینکه چگونه رفتارشان بر دیگران تأثیر می گذارد، همدلی یا نگرانی کمی نشان می دهند.
  • رفتار دستکاری: برای برآورده شدن نیازهای خود، ممکن است از جذابیت، احساس گناه یا تاکتیک های کنترلی در روابط استفاده کنند که منجر به درگیری و روابط تیره شود.

روانشناسی تاریک(Dark psychology) چیست؟

حق شکننده طرحواره می تواند به دو شکل اصلی ظاهر شود:

  1. استحقاق شکننده (خودشیفتگی) اغلب احساسات عمیق شرم و بی کفایتی را جبران می کند.
  2. استحقاق بزرگ معمولاً از خراب شدن یا زیاده‌روی در دوران کودکی، بدون مرزها یا محدودیت‌های مشخص ناشی می‌شود(منبع).

تاثیر بر روابط و رفتار

افراد دارای این طرحواره تمایل دارند به دنبال روابطی باشند که بتوانند دیگران را کنترل کنند و اعتبار و توجه دائمی دریافت کنند.

آنها ممکن است در حفظ روابط سالم به دلیل ماهیت رقابتی، عدم همدلی و توقع اینکه دیگران مطابق خواسته هایشان باشند، مشکل داشته باشند.

در روابط صمیمانه، استحقاق می تواند منجر به استفاده از رابطه جنسی برای کنترل یا تأیید اعتبار و نادیده گرفتن رضایت یا نیازهای شریک زندگی شود(منبع).
از نظر حرفه ای، ممکن است به دلیل رفتارهای حق طلبانه و مقاومت در برابر اقتدار یا قوانین با درگیری یا شکایت مواجه شوند(منبع).

پیامدهای روانی و عاطفی

علیرغم موفقیت بیرونی، افراد دارای این طرحواره اغلب احساس تنهایی، افسردگی یا ناکامل می کنند زیرا ارزش خود به اعتبار خارجی بستگی دارد تا پذیرش واقعی خود.
ادراک تحریف شده آنها از خود منجر به ناامیدی مکرر و بی ثباتی عاطفی در روابط می شود(منبع)(منبع).
به طور خلاصه، طرحواره استحقاق و بزرگواری شامل یک باور عمیق به ویژه بودن و برتری فرد است که منجر به انتظارات غیر واقعی، رفتارهای کنترلی و دستکاری شده و مشکلات در روابط و رفاه عاطفی می شود(منبع).

33 نشانه که با فرد خودشیفته ازدواج کرده اید

ویژگی های طرحواره استحقاق

طرحواره استحقاق با اعتقاد فراگیر به برتری خود و احساس سزاوار بودن امتیازات و رفتاری خاص فراتر از آنچه دیگران دریافت می کنند مشخص می شود. ویژگی های کلیدی عبارتند از:

  • احساس برتری و خاص بودن: افراد بر این باورند که منحصر به فرد هستند و بنابراین در مقایسه با دیگران سزاوارتر از زندگی و مردم هستند.
  • رفتارهای خودخواهانه و برتر: آنها همیشه خود را در اولویت قرار می دهند، انتظار دارند هر کاری را که می خواهند انجام دهند و اغلب هنجارها یا قوانین اجتماعی را نادیده می گیرند.
  • دشواری در پذیرش محدودیت ها: آنها در برابر “نه” گفتن یا دریافت دستورالعمل مقاومت می کنند، ترجیح می دهند تحت کنترل باشند و اعتراف به اشتباه را غیرقابل تحمل می دانند.
  • تمایلات رقابتی و دستکاری: به خصوص در دوران کودکی، این می تواند به صورت تقلب، تغییر قوانین، یا دزدی برای اطمینان از برنده شدن یا به دست آوردن آنچه می خواهند، اغلب با اندکی پشیمانی ظاهر شود.
  • به حداقل رساندن احساسات منفی: آنها رفتارهای خودخواهانه را قابل قبول یا توجیه می کنند، گاهی اوقات کاملاً تسلیم باورهای برتری می شوند و بدون توجه به آسیب دیگران عمل می کنند.
  • نیاز به کنترل و اعتبارسنجی: آنها به دنبال کنترل روابط و موقعیت ها هستند، توجه، اعتبارسنجی و بحث های برنده را دوست دارند و ممکن است از رابطه جنسی برای کنترل یا اعتبار استفاده کنند.
  • فقدان همدلی: آنها اغلب برای درک یا پاسخ دادن به احساسات دیگران تلاش می کنند و ممکن است در صورت بروز مشکلات یا زمانی که دیگر سودمند نیستند، روابط را ترک کنند.

این ویژگی ها در مجموع منجر به چالش هایی در روابط شخصی و حرفه ای و مشکلات عاطفی می شود که اغلب ریشه در نیازها و آسیب پذیری های برآورده نشده اولیه دارد.

طرحواره جلب توجه و پذیرش جویی چیست؟

رویکردهای درمانی مانند طرحواره درمانی با کمک به افراد در شناخت و اصلاح باورها و رفتارهای استحقاق از طریق تکنیک هایی مانند رویارویی همدلی و بازنویسی تصاویر، به این الگوها می پردازد(منبع)(منبع)(منبع).

علت ایجاد طرحواره استحقاق

طرحواره استحقاق اساساً به عنوان پاسخی به نیازهای عاطفی اصلی برآورده نشده در دوران کودکی شکل می گیرد که توسط تجربیات اولیه و سبک های فرزندپروری شکل می گیرد.

دلایل اصلی ایجاد طرح استحقاق عبارتند از:

  • والدین سهل‌گیر: وقتی والدین بیش از حد کودک را «خاص» یا برتر می‌بینند، بدون اینکه مرزهای مناسبی تعیین کنند، ممکن است این باور را درونی کند که آنها ذاتاً مستحق امتیازات و رفتار ویژه هستند. گاهی اوقات به این اثر “کودک طلایی” می گویند.
  • فقدان محدودیت های مناسب: کودکانی که بدون قوانین یا عواقب روشن بزرگ می شوند ممکن است یاد نگیرند که به مرزها یا نیازهای دیگران احترام بگذارند و این باعث تقویت حس استحقاق می شود.
  • غفلت و محرومیت عاطفی: برعکس، کودکانی که غفلت، مراقبت ناسازگار یا عدم دسترسی عاطفی را تجربه می‌کنند، ممکن است تمایل به توجه و تحسین ایجاد کنند. پس از آن طرح استحقاق می تواند به عنوان دفاعی در برابر احساس بی کفایتی یا شرمندگی عمل کند و به آنها کمک کند تا با ساختن یک تصویر بزرگ از خود کنار بیایند.
  • مسائل دلبستگی: سبک های دلبستگی ناایمن، به ویژه آنهایی که با اضطراب یا نیاز به اطمینان خاطر مشخص می شوند، می توانند به توسعه طرحواره های استحقاق کمک کنند. ممکن است کودک به عنوان راهی برای جبران ناامنی عاطفی به دنبال درمان یا شناخت خاصی باشد.
  • یادگیری اجتماعی: کودکان ممکن است رفتارهایی را که در مراقبین یا محیط اجتماعی مشاهده می شود الگوبرداری کنند و یاد بگیرند که چنین نگرش هایی در برآورده شدن نیازهای آنها قابل قبول یا مؤثر است(منبع).

مشاوره کودک| بهترین مشاوران آینده کودک شما را می سازند

به طور خلاصه، طرحواره استحقاق غالباً ریشه در تجربیات اولیه دارد که در آن نیازهای عاطفی اصلی مانند دلبستگی ایمن، مرزهای مناسب و اعتبار عاطفی به اندازه کافی برآورده نشده است، که منجر به باورهای جبرانی برتری و ویژه می شود(منبع)(منبع)(منبع).

چند تکنیک درمان طرحواره استحقاق

چندین تکنیک مؤثر برای درمان طرحواره استحقاق، عمدتاً در چارچوب طرحواره درمانی، که روش های شناختی، رفتاری، تجربی- عاطفی و بین فردی را ادغام می کند، استفاده می شود:

1. طرحواره درمانی

طرحواره درمانی رویکرد درمانی پیشرو برای طرحواره استحقاق است. بر شناسایی و اصلاح طرحواره های ناسازگار با پرداختن به ریشه های رشدی و زیربنای عاطفی آنها تمرکز دارد(منبع)(منبع).

2. تکنیک های شناختی

  • خاطرات طرحواره ای: مراجع زمان وقوع افکار، احساسات و رفتارهای مرتبط با استحقاق را ردیابی می کنند که به افزایش آگاهی و ایجاد پاسخ های سالم تر کمک می کند.
  • تجزیه و تحلیل مزایا و معایب: ارزیابی مزایا و معایب حفظ طرحواره استحقاق برای تشویق انگیزه برای تغییر.
  • فلش کارت های طرحواره ای: جملات مثبت و اصلاحی بین جلسات برای مقابله با باورهای استحقاق و تقویت ادراک سالم تر از خود استفاده می شود.

راز پنهان در مورد شخصیت خود را کشف کنید.

3. تکنیک های تجربی-عاطفی

  • تصویرسازی و بازنویسی تصویر: مراجعان خاطرات اولیه مرتبط با استحقاق را دوباره مرور می‌کنند، نیازهای برآورده نشده را بیان می‌کنند و تجربیات دردناک را با حمایت درمانگر برای تقویت شفای عاطفی بازبینی می‌کنند.
  • کار صندلی: گفتگو بین بخش‌های مختلف خود (مثلاً قسمت تحت عنوان در مقابل بزرگسال سالم) به مراجع کمک می‌کند بینش خود را به دست آورده و ارتباطات داخلی سالم‌تری را تمرین کند.

4. تکنیک های رفتاری

  • آموزش جرات ورزی: به مراجع کمک می کند تا نیازهای خود را بدون استحقاق به خود یا دستکاری بیان کند.
  • آموزش همدلی: درک و در نظر گرفتن احساسات دیگران را برای مقابله با فقدان معمولی همدلی در طرحواره های استحقاق تشویق می کند.
  • وظایف قرار گرفتن در معرض: مشتریان به تدریج با موقعیت هایی مواجه می شوند که واکنش های استحقاقی را برای ایجاد تحمل و مقابله سالم تر ایجاد می کند.

5. تکنیک های بین فردی

  • بازپروری محدود: درمانگر با ارائه صمیمیت، محدودیت‌ها و اعتباری که در دوران کودکی وجود نداشت، یک تجربه عاطفی اصلاحی ارائه می‌کند.
  • رویارویی همدلانه: درمانگران به آرامی با رفتارهای استحقاق مواجه می شوند و در عین حال آنها را با درد اساسی و نیازهای برآورده نشده دوران کودکی مرتبط می کنند و شفقت به خود و مسئولیت پذیری را ترویج می کنند(منبع).

6. شیوه های خودآگاهی

یادداشت روزانه و ذهن آگاهی: این شیوه ها خودآگاهی از الگوهای استحقاق را افزایش می دهند و به مراجع کمک می کنند تا افکار و رفتارهای خود را بدون قضاوت مشاهده کنند و از تغییر خارج از جلسات درمانی حمایت کنند(منبع).

7. راهنمایی حرفه ای

از آنجایی که طرح‌واره‌های استحقاقی عمیقاً ریشه‌دار هستند، کار با یک متخصص سلامت روان ماهر در طرحواره درمانی اغلب برای درمان مؤثر ضروری است.

به طور خلاصه، درمان طرحواره استحقاق شامل ترکیبی از بازسازی شناختی، شفای عاطفی از طریق تکنیک‌های تجربی، مهارت‌سازی رفتاری، و کار رابطه‌ای در درمان برای ایجاد یک خودپنداره سالم‌تر و متعادل‌تر و عملکرد بین فردی است.

منبع : طرحواره استحقاق (حق‌طلبی): چرا بعضی افراد فکر می‌کنند همیشه حق با آن‌هاست؟ 

طرحواره بی اعتمادی و سوء استفاده

طرحواره بی اعتمادی و سوء استفاده یک چارچوب روانشناختی است که از تجربیات اولیه تروما، به ویژه آنهایی که شامل غفلت یا سوء استفاده هستند، ایجاد می شود. این طرحواره به صورت باور فراگیر مبنی بر غیرقابل اعتماد بودن دیگران و اینکه دنیا مکانی متخاصم است، ظاهر می شود. 

طرحواره بی اعتمادی و سوءاستفاده چیست؟

طرحواره معمولاً از روابط آزاردهنده در دوران کودکی ناشی می شود، جایی که افراد یاد می گیرند جهان را از طریق دریچه بی اعتمادی به دلیل تجارب بی توجهی، عاطفی، فیزیکی یا سوء استفاده جنسی درک کنند.

افراد دارای این طرحواره اغلب بر این باورند که افراد عمداً به آنها آسیب می رسانند یا از آنها سوء استفاده می کنند. آنها ممکن است دیگران را ذاتاً خودخواه ببینند و در تعاملات مختلف پیش بینی بدرفتاری کنند(منبع)(منبع).

طرحواره بی اعتمادی و سوء استفاده یک سیستم اعتقادی عمیقا ریشه دار است که از طریق تجربیات آسیب زا اولیه شکل گرفته است. شناخت علائم آن برای بهبودی ضروری است و به افراد این امکان را می‌دهد تا به دنبال کمک باشند و روابط سالم‌تری را در پیش‌برد ایجاد کنند(منبع)(منبع).

فوبیا اعتماد به دیگران عذابم می دهد

نشانه های طرحواره بی اعتمادی

  1. مشکل در اعتماد به دیگران: افراد اغلب برای اعتماد به نزدیکان خود تلاش می کنند، از ترس خیانت، حتی از طرف دوستان صمیمی.
  2. هوشیاری بیش از حد: برای تهدیدهای احتمالی یا نشانه های خیانت هوشیاری دائمی وجود دارد که منجر به این تصور می شود که دیگران دارای انگیزه های پنهانی هستند.
  3. مفروضات منفی: افراد دارای این طرحواره تمایل دارند دیگران را ذاتاً خودخواه ببینند و معتقدند از هر فرصتی برای ایجاد آسیب سوء استفاده می کنند.
  4. فاصله عاطفی: حفظ فاصله عاطفی در روابط امری رایج است که اغلب ناشی از ترس از آسیب پذیری و تحقیر احتمالی است.
  5. واکنش‌های پرخاشگرانه: زمانی که افراد احساس آسیب می‌کنند، ممکن است با پرخاشگری یا حالت تدافعی پاسخ دهند که ترس درونی و تجربیات گذشته آنها از بدرفتاری را منعکس می‌کند.
  6. موضع مطیعانه در روابط: علیرغم واکنش های پرخاشگرانه، ممکن است به دلیل ترس از سوء استفاده یا کنترل بیشتر، تمایل به اتخاذ نقش تسلیم در روابط وجود داشته باشد.
  7. پیشگویی خودکامه: این باور که دیگران با آنها بدرفتاری خواهند کرد، می تواند افراد را به ایجاد روابط با افراد بدرفتار سوق دهد و انتظارات منفی آنها را در مورد اعتماد تقویت کند(منبع)(منبع).

درمان بدبینی و شکاکیت همسر

شناخت این علائم برای افرادی که ممکن است طرحواره بی اعتمادی و سوء استفاده را تجربه کنند ضروری است. درک این رفتارها می تواند روند بهبودی را تسهیل کند و به دنبال کمک حرفه ای برای ایجاد الگوهای رابطه سالم تر را تشویق کند(منبع)(منبع).

علت طرحواره بی اعتمادی چیست؟

  1. روابط آزاردهنده اولیه: کودکانی که آزار جسمی، عاطفی یا جنسی را از جانب مراقبین تجربه می کنند، این باور را درونی می کنند که جهان ناامن است و دیگران غیرقابل اعتماد هستند. این تجربیات منفی ادراکات آنها را از روابط در طول زندگی شکل می دهد.
  2. مراقبت غفلت‌آمیز: زمانی که مراقبان نتوانند نیازهای عاطفی کودک را برآورده کنند  چه عمداً یا به دلیل مسائل خودشان ممکن است کودکان احساس ناتوانی کنند و نسبت به دیگران بی‌اعتماد شوند. این بی توجهی می تواند منجر به این باور شود که نیازهای آنها هرگز برآورده نمی شود و باعث ایجاد سوء ظن نسبت به دیگران می شود.
  3. چرخه سوء استفاده: اغلب، مراقبانی که با فرزندان خود بدرفتاری می کنند، ممکن است خودشان مورد آزار و اذیت قرار گرفته باشند که باعث تداوم چرخه بی اعتمادی و آسیب می شود. این الگوی نسلی می‌تواند این باور را تقویت کند که روابط ذاتاً خطرناک هستند.
  4. مراقبت بیش از حد در برابر تهدیدها: افراد دارای این طرحواره اغلب از تهدیدهای بالقوه در محیط خود آگاه می شوند. این حساسیت افزایش‌یافته می‌تواند ناشی از آسیب‌های گذشته باشد و باعث شود که حتی در موقعیت‌های خوب هم انتظار بدرفتاری داشته باشند.
  5. ترس از ناتوانی: تجارب ناتوانی در طول سال‌های شکل‌گیری می‌تواند منجر به ترس مزمن از بدرفتاری توسط افراد دارای قدرت یا روابط نزدیک شود. این ترس می تواند به صورت اجتناب از صمیمیت یا موضع تهاجمی در روابط ظاهر شود(منبع)(منبع).

دوران کودکی افراد در ازدواج آن ها چه تاثیری دارد؟

طرحواره بی اعتمادی ریشه در تجربیات اولیه زندگی دارد که با سوء استفاده و غفلت مشخص می شود، و افراد را به ایجاد یک جهان بینی سوق می دهد که در آن اعتماد دشوار است و روابط به عنوان منابع بالقوه آسیب دیده می شود. درک این علل برای پرداختن به اثرات این طرحواره و بهبود آن بسیار مهم است(منبع)(منبع).

طرحواره بی اعتمادی و بد رفتاری

رابطه بین طرحواره بی اعتمادی و رفتار نادرست قابل توجه است، زیرا این دو عنصر اغلب با یکدیگر تعامل دارند و یکدیگر را تقویت می کنند. 

طرحواره بی اعتمادی معمولاً از روابط سوءاستفاده یا غفلت اولیه سرچشمه می گیرد و افراد را به درونی کردن باورهایی مبنی بر غیرقابل اعتماد بودن دیگران و اینکه دنیا مکانی خطرناک است سوق می دهد. این بی اعتمادی بنیادی می تواند افراد را مستعد رفتار نادرست به عنوان مکانیزم دفاعی در برابر تهدیدات درک شده کند.

 افراد دارای طرحواره بی اعتمادی ممکن است زمانی که احساس خطر یا آسیب دیدگی می کنند، رفتار نادرست از خود نشان دهند. این می تواند به صورت پرخاشگری، کناره گیری یا رفتارهای دستکاری با هدف محافظت پیشگیرانه از خود در برابر آسیب درک شده ظاهر شود. چنین پاسخ هایی اغلب ریشه در ترس از آسیب پذیری و تمایل به بازپس گیری کنترل در روابط دارند.

راه های کاهش پرخاشگری | درمان قطعی پرخاشگری

 طرحواره بی اعتمادی می تواند منجر به تشدید پاسخ های عاطفی مانند خشم و ترس شود، به ویژه زمانی که افراد متوجه خیانت یا آسیب دیگران شوند. این احساسات شدید می تواند باعث بروز رفتار نادرست به عنوان راهی برای مقابله یا بیان ناراحتی آنها شود.

 افراد ممکن است دست به رفتار نادرستی بزنند که در نهایت باورهای بی اعتمادی آنها را تقویت می کند. به عنوان مثال، اگر فردی به صورت تدافعی یا تهاجمی عمل کند، ممکن است واکنش‌های منفی دیگران را برانگیزد و این باور او را مبنی بر غیرقابل اعتماد بودن افراد تأیید کند و منجر به انزوا و درگیری بیشتر شود.

 در درمان، افراد دارای طرحواره بی اعتمادی ممکن است برای ایجاد روابط قابل اعتماد با درمانگران تلاش کنند، که می تواند مانع از توانایی آنها در پرداختن به مسائل اساسی شود. این دشواری می‌تواند منجر به رفتار نادرست در محیط‌های درمانی، مانند مقاومت یا عدم انطباق شود، زیرا آنها با ترس خود از خیانت دست و پنجه نرم می‌کنند(منبع)(منبع).

تعامل بین طرحواره بی اعتمادی و رفتار نادرست، چرخه ای را ایجاد می کند که شکستن آن می تواند چالش برانگیز باشد. درک این رابطه برای مداخلات درمانی مؤثر با هدف بهبود طرحواره و رفتارهای ناسازگار مرتبط بسیار مهم است. پرداختن به این مسائل از طریق کمک حرفه ای می تواند روابط سالم تر و تنظیم عاطفی را در طول زمان تسهیل کند(منبع)(منبع).

طرحواره بی اعتمادی در رابطه

تأثیر طرحواره بی اعتمادی بر روابط عمیق و چندوجهی است و بر نحوه درک و تعامل افراد با دیگران تأثیر می گذارد.

 افراد دارای طرحواره بی اعتمادی اغلب برای اعتماد به اطرافیان خود تلاش می کنند که منجر به تیرگی روابط می شود. آنها ممکن است خیانت یا آسیب را پیش بینی کنند، که می تواند مانع از ایجاد ارتباط عمیق با همسر، دوستان یا اعضای خانواده شود.

 ترس فراگیر از رها شدن یا طرد شدن می تواند بر افکار و رفتارهای آنها مسلط شود. این ترس اغلب منجر به چسبیدن یا گوشه گیری می شود و حفظ روابط پایدار و رضایت بخش را به چالش می کشد.

کسانی که تحت تأثیر این طرحواره قرار می گیرند، اغلب در تنظیم احساسات خود با مشکل مواجه می شوند، که منجر به طغیان خشم یا غم در هنگام درک تهدید در روابط خود می شود. این نوسانات عاطفی می تواند چرخه ای از تعارض و سوء تفاهم با عزیزان ایجاد کند.

 افراد ممکن است از موقعیت‌هایی که نیاز به باز بودن یا آسیب‌پذیری عاطفی دارند اجتناب کنند، زیرا می‌ترسند که چنین مواجهه‌ای منجر به خیانت شود. این اجتناب می تواند صمیمیت و ارتباط را مختل کند و در همسران خود  احساس نارضایتی یا دوری ایجاد کند.

آیا در ازدواج باید اعتماد کامل داشته باشیم؟

طرحواره بی اعتمادی می تواند بر سبک های ارتباطی تأثیر منفی بگذارد و منجر به سوء تفاهم و تفسیر نادرست در روابط شود. افراد ممکن است اعمال خوب را به اشتباه به عنوان نشانه های خیانت تلقی کنند و تعاملات را پیچیده تر کنند.

 این باور که دیگران با آنها بدرفتاری خواهند کرد می تواند افراد را به رفتارهایی سوق دهد که واکنش های منفی دیگران را برانگیزد، بنابراین ترس آنها را تأیید می کند و باورهای بی اعتمادی آنها را تقویت می کند. این پویایی اغلب چرخه ای از درگیری و انزوا را تداوم می بخشد(منبع)(منبع).

طرحواره بی اعتمادی با پرورش بی اعتمادی، ترس، بی نظمی عاطفی و اجتناب از آسیب پذیری به طور قابل توجهی بر روابط بین فردی تأثیر می گذارد. درک این پویایی ها برای افرادی که به دنبال بهبود الگوهای ارتباطی خود هستند و برای درمانگرانی که برای حمایت از مراجع در غلبه بر این چالش ها تلاش می کنند، بسیار مهم است. پرداختن به طرحواره بی اعتمادی از طریق مداخلات درمانی می تواند به افراد کمک کند تا روابط سالم تری بر اساس اعتماد و ارتباطات باز ایجاد کنند(منبع)(منبع).

منبع : طرحواره بی اعتمادی و سوء استفاده 

طرحواره آسیب پذیری

همه ما گاهی اوقات ممکن است نگران اتفاقات بدی باشیم که برایمان اتفاق می افتد. با این حال، برای افرادی که طرحواره آسیب پذیری دارند، احساس دائمی تهدیدات قریب الوقوع برای ایمنی خود را تجربه می کنند. این به دلیل این باور است که جهان مکان خطرناکی است(منبع).

طرحواره آسیب پذیری چیست؟

طرحواره آسیب‌پذیری در روان‌شناسی، که به طور خاص «طرحواره آسیب‌پذیری در برابر آسیب/بیماری» نامیده می‌شود، یک طرحواره ناسازگار اولیه است که با یک باور مداوم و تشدید شده مشخص می‌شود که چیزی وحشتناک در حال رخ دادن است و اینکه فرد قادر به پیشگیری، اجتناب یا کنار آمدن با پیامدهای آن نخواهد بود.

این طرحواره باعث می شود که افراد در ترس دائمی زندگی کنند و اغلب نگران تهدیدات بیش از حد در سه حوزه اصلی هستند: پزشکی (به عنوان مثال ترس از بیماری های جدی)، عاطفی (مانند ترس از دست دادن کنترل یا فروپاشی ذهنی)، و خطرات خارجی (مانند بلایای طبیعی یا جنایت)(منبع).

این طرحواره معمولاً در دوران کودکی ایجاد می‌شود، اغلب به خاطر مراقبانی که بیش از حد محافظ یا مضطرب هستند، از هشدارهای اغراق‌آمیز درباره خطر یا به دنبال تجارب آسیب‌زا مانند بیماری یا از دست دادن در خانواده استفاده می‌کنند. چنین تربیتی باعث می شود که کودک دنیا را مکانی خطرناک و خود را آسیب پذیر و درمانده بداند. افراد مبتلا به این طرحواره برای اطمینان و حمایت شدیداً به دیگران وابسته هستند، از مسئولیت پذیری اجتناب می کنند و ممکن است با احساس انزوا و اضطراب دست و پنجه نرم کنند(منبع).

طرحواره انزوای اجتماعی چیست؟

به طور خلاصه، طرحواره آسیب پذیری شامل ترس عمیق از یک فاجعه قریب الوقوع همراه با اعتقاد به ناتوانی فرد در مدیریت یا زنده ماندن از چنین تهدیداتی است که ریشه در تجربیات اولیه زندگی دارد و با اضطراب و هوشیاری مداوم تقویت می شود(منبع)(منبع)(منبع).

نشانه های طرحواره آسیب پذیری

  • نگرانی مداوم و بیش از حد از اینکه اتفاق وحشتناکی رخ دهد، مانند ترس از بیماری جدی، فروپاشی عاطفی، یا خطرات خارجی مانند جنایت یا بلایا(منبع).
  • مشکل در تمرکز روی کارهای روزانه به دلیل تمرکز مداوم بر تهدیدات درک شده.
  • اضطراب مزمن که منجر به ایجاد مشکل در آرامش، اجتناب از فعالیت های لذت بخش و انزوای اجتماعی می شود.
  • جستجوی مکرر اطمینان از نزدیکان، پزشکان یا اینترنت برای مدیریت ترس ها.
  • علائم فیزیکی مرتبط با استرس مزمن، مانند مشکل در خوابیدن و مشکلات سلامتی.
  • واکنش‌های رفتاری در هنگام ایجاد، از جمله اجتناب از موقعیت‌های ترسناک، جبران بیش از حد با انجام اقدامات خطرناک، یا تسلیم شدن در برابر اضطراب و کناره‌گیری.
  • احساس انزوا یا درک نادرست به این دلیل که دیگران ممکن است شدت ترس خود را درک نکنند.
  • افکار مسابقه ای، احساس ترس، و تمایل به فاجعه سازی بدترین سناریوها.
  • برای احساس امنیت به دیگران تکیه کنید که منجر به تنش در روابط می شود.

تست فوبیا و ترس | هراس | فوبیای اجتماعی با پاسخ

این نشانه‌ها از یک باور عمیق ناشی از ناتوانی در پیشگیری یا مقابله با آسیب ناشی می‌شوند که اغلب ریشه در تجارب کودکی از محافظت بیش از حد یا آسیب دیدگی دارد(منبع)(منبع).

طرحواره آسیب پذیری نسبت به بیماری

طرحواره آسیب پذیری در برابر بیماری، نوع خاصی از طرحواره های ناسازگار اولیه است که با ترس فراگیر و اغراق آمیز مشخص می شود که فرد در معرض خطر دائمی بیماری، آسیب یا فاجعه قرار دارد و قادر به پیشگیری یا مقابله با چنین رویدادهایی نیست. این طرحواره ریشه در این باور دارد که جهان ذاتاً خطرناک است و فرد در محافظت از خود ناتوان است.

  • نگرانی مداوم در مورد مسائل پزشکی (مانند ترس از حملات قلبی، سرطان)، شکست‌های عاطفی، یا تهدیدهای خارجی (مانند حوادث، بلایای طبیعی).
  • اضطراب مزمن، هوشیاری بیش از حد، و تمایل به فاجعه سازی علائم یا رویدادهای جزئی.
  • کسب اطمینان مکرر از دیگران، متخصصان پزشکی، یا بررسی مداوم اخبار و اطلاعات سلامتی.
  • اجتناب از فعالیت ها یا موقعیت هایی که به عنوان خطرناک تلقی می شوند، که می تواند عملکرد و لذت روزانه را محدود کند.

ریشه ها:

اغلب در دوران کودکی ایجاد می شود، به ویژه در محیط هایی که مراقبان بیش از حد محافظ، مضطرب هستند یا از هشدارهای اغراق آمیز در مورد خطر استفاده می کنند.

همچنین ممکن است پس از تجارب آسیب زا مانند بیماری، از دست دادن یا مشاهده آسیب به دیگران ایجاد شود.

بهترین و سریع ترین درمان وسواس خود بیمار پنداری

تاثیر طرحواره آسیب پذیری نسبت به بیماری:

می تواند منجر به مشکلات در روابط، وابستگی به دیگران برای ایمنی، و اختلال در استقلال شود. با استرس مزمن، کاهش کیفیت زندگی، و افزایش خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی و شرایط مربوط به سلامت روان مرتبط است(منبع)(منبع)(منبع).

به طور خلاصه، طرحواره آسیب پذیری در برابر بیماری یک الگوی عمیق تفکر است که باعث می شود افراد احساس ناامنی، مضطرب و ناتوانی در اعتماد به توانایی خود برای مقابله با تهدیدات مربوط به سلامت یا محیطی داشته باشند(منبع)(منبع).

درمان طرحواره آسیب پذیری

طرحواره درمانی رویکرد اولیه برای درمان طرحواره آسیب پذیری در برابر آسیب/بیماری است. درمان بر کمک به افراد در شناخت، چالش و تغییر باورهای عمیق خود در مورد ایمنی، خطر و توانایی آنها برای مقابله متمرکز است.

  • تکنیک های شناختی:

مراجعین یاد می‌گیرند که تفکر فاجعه‌بار را شناسایی کرده و به چالش بکشند، واقعیت ترس‌های خود را آزمایش کنند و ارزیابی‌های متعادل‌تر و واقع‌بینانه‌تری از ریسک ایجاد کنند(منبع).

  • تکنیک های رفتاری:

قرار گرفتن در معرض موقعیت های ترسناک به شکستن الگوهای اجتناب و ایجاد تحمل در برابر عدم اطمینان کمک می کند و به مرور زمان اضطراب را کاهش می دهد.

درمان شناختی رفتاری(CBT) چیست؟

  • تکنیک های تجربی:

روش‌هایی مانند بازنویسی تصاویر و ایفای نقش به مراجع کمک می‌کند تا تجربیات دوران کودکی را که در طرحواره نقش داشته است پردازش کرده و درمان کنند(منبع).

  • رابطه درمانی:

درمانگر “بازپروری محدود” را ارائه می دهد، حمایت، اعتبار و تجارب عاطفی اصلاحی را برای برآوردن نیازهای برآورده نشده دوران کودکی و تقویت احساس امنیت و استقلال ارائه می دهد(منبع).

  • خودمختاری ساختمان:

درمان، مراجع را تشویق می کند تا به قضاوت خود اعتماد کند، وابستگی به اطمینان را کاهش دهد و با اعتماد به نفس بیشتری با چالش ها مقابله کند(منبع).

اهداف درمان:

  • تحمل برای عدم قطعیت ایجاد کنید
  • تفکر فاجعه آمیز را کاهش دهید
  • بازگرداندن استقلال و اعتماد به نفس
  • نیاز به کنترل یا اطمینان بیش از حد را کاهش دهید
  • احساس ایمنی سالم تر و واقعی تر را تقویت کنید

با طرحواره درمانی ثابت، افراد می توانند به طور قابل توجهی اضطراب را کاهش دهند، عملکرد روزانه را بهبود بخشند و دیدگاه انعطاف پذیرتر و متعادل تری نسبت به زندگی ایجاد کنند(منبع)(منبع)(منبع).

منبع : طرحواره آسیب پذیری

طرحواره آمیختگی (وابستگی هیجانی) چیست؟

طرحواره آمیختگی در روانشناسی به بهترین وجه از طریق مفهوم آمیختگی هویت درک می شود. افرادی که دچار این طرحواره هستند، معمولاً بدون تأیید و حضور دیگران احساس ناامنی یا بی‌هویتی می‌کنند. شناخت و درمان طرحواره آمیختگی می‌تواند به بازیابی استقلال عاطفی، افزایش اعتمادبه‌نفس و بهبود روابط نزدیک کمک کند.

طرحواره آمیختگی چیست؟

یک ساختار روانشناختی که در آن خود شخصی فرد (ویژگی های منحصر به فرد) و خود اجتماعی (عضویت در گروه) عمیقاً متحد می شوند. این آمیختگی یک حس غشایی از یگانگی با یک گروه ایجاد می‌کند، جایی که هویت شخصی و هویت گروهی برجسته باقی می‌مانند و برای برانگیختن رفتار شدید طرفدار گروه، مانند از خودگذشتگی برای گروه یا اعضای آن، هم افزایی می‌کنند.

ویژگی های کلیدی آمیختگی هویت عبارتند از:

پیوندهای رابطه ای: افراد در هم آمیخته پیوندهای خویشاوندی را نه تنها با گروه به عنوان یک کل بلکه با اعضای گروه نیز احساس می کنند و باعث تقویت ارتباطات بین فردی قوی در گروه می شود.

برگشت ناپذیری: هنگامی که آمیختگی ایجاد می شود، در طول زمان، حتی در شرایط نامطلوب، پایدار می شود.

هم افزایی هویت: خود فردی و اجتماعی با هم کار می کنند و انگیزه عمل از طرف گروه را تقویت می کنند.

جوهر و عامل مشترک: ادراک ویژگی های اصلی مشترک و احساس عاملیت شخصی که به رفتار گروهی هدایت می شود، زیربنای ادغام است.

به طور خلاصه، طرحواره تلفیقی شامل یک حالت روانشناختی است که در آن هویت شخصی و هویت گروهی با هم ادغام می شوند و منجر به پیوندهای عاطفی قوی و تمایل به درگیر شدن در رفتارهای پرهزینه یا افراطی برای گروه می شود(منبع)(منبع).

نشانه‌های خطرناک طرحواره آمیختگی؛ آیا شما بیش از حد درگیر دیگران هستید؟

  • یک حس قوی و درونی از یگانگی با گروه، که در آن هویت های فردی و اجتماعی عمیقاً در هم تنیده می شوند اما هر دو برجسته باقی می مانند.
  • احساس پیوندهای رابطه‌ای نه تنها با گروه به‌عنوان یک کل، بلکه با تک تک اعضای گروه، مشابه پیوندهای خانوادگی.
  • احساس رفاه گروه به عنوان یک شخص مهم، که منجر به احساس مسئولیت درونی برای مراقبت و محافظت از گروه می شود.
  • تمایل به مشارکت در رفتارهای شدید طرفدار گروه، از جمله فداکاری های پرهزینه یا به خطر انداختن امنیت شخصی برای گروه.
  • درک تهدید برای گروه به عنوان تهدید شخصی، انگیزه اقدامات دفاعی یا حفاظتی از طرف گروه.
  • ثبات و برگشت ناپذیری این هویت در هم آمیخته در طول زمان، با افزایش پاسخ‌های احساسی به گروه.
  • فعال سازی هر دو خود شخصی (عاملی، ویژگی های فردی) و خود اجتماعی (عضویت در گروه) به طور همزمان، افزایش انگیزه برای رفتار طرفدار گروه.

این نشانه‌ها، آمیختگی هویت را از شناسایی گروهی معمولی متمایز می‌کند، زیرا آمیختگی شامل مرزی مبهم بین خود و گروه و تعهد عاطفی و رفتاری قوی‌تر است(منبع)(منبع).

راه های افزایش اعتماد به نفس در زندگی شخصی و کاری

تله آمیختگی عاطفی با والدین؛ وقتی عشق والدین تبدیل به وابستگی می‌شود

درهم تنیدگی عاطفی با والدین که اغلب به آن درگیری می گویند الگویی است که در آن مرزهای بین والدین و فرزند مبهم است و منجر به وابستگی ناسالم و از دست دادن هویت فردی می شود. این پویایی می تواند احساس نزدیکی کند، اما در واقع کودک را در نقش ها و مسئولیت هایی به دام می اندازد که مانع رشد عاطفی و استقلال او می شود.

نشانه های کلیدی درهم تنیدگی عاطفی (درگیر شدن):

  • احساس مسئولیت در قبال احساسات والدین، با این باور که وظیفه شما این است که آنها را راضی نگه دارید یا مشکلاتشان را حل کنید.
  • والدینی که با کودک به عنوان یک معتمد، درمانگر یا بهترین دوست رفتار می کنند، جزئیات شخصی نامناسب را به اشتراک می گذارند یا برای حمایت عاطفی به کودک تکیه می کنند.
  • احساس گناه یا شرم که برای نزدیک نگه داشتن کودک استفاده می شود والدین ممکن است جملاتی مانند “تو تمام چیزی که من دارم” یا “هرگز مرا ترک نکن” بگویند.
  • مشکل در تعیین حد و مرز یا نه گفتن، اغلب احساس خودخواهی یا ناسپاسی به خاطر خواستن استقلال.
  • فقدان حریم خصوصی، با تقاضای والدین برای دانستن جزئیات صمیمی در مورد زندگی کودک.
  • احساس گیج‌کننده هویت مبارزه برای دانستن اینکه چه کسی خارج از خانواده هستید، یا اینکه خود را عمدتاً بر اساس نقشتان در خانواده تعریف می‌کنید.
  • جذب یا بازتاب احساسات والدین، هماهنگی بیش از حد با حالات و نیازهای آنها در حالی که احساسات خود را نادیده می گیرید.
  • روابط بزرگسالان تحت تأثیر قرار می گیرد مشکل در ایجاد رابطه مستقل، یا احساس گسستگی بین وفاداری به والدین و همسر.

8 تکنیک مداخله ای مشاوره خانواده و خانواده درمانی

عواقب:

  • رشد عاطفی و خودمختاری متوقف می شود.
  • احساس گناه مزمن، اضطراب یا رنجش.
  • مشکل در ایجاد روابط و مرزهای سالم بزرگسالان.
  • در شناسایی یا مدیریت احساسات خود مشکل دارید

چگونه با والدین مستبد و سمی کنار بیاییم؟

تله درهم تنیدگی عاطفی با والدین چرخه‌ای است که در آن از کودکان انتظار می‌رود که نیازهای عاطفی والدین خود را برآورده کنند، اغلب به قیمت رشد و استقلال خودشان. شناخت این الگوها اولین قدم به سوی تعیین مرزهای سالم تر و ایجاد حس قوی تر از خود است(منبع)(منبع)(منبع).

تأثیر طرحواره آمیختگی در زندگی و روابط عاطفی؛ چرا همیشه دیگران را مقدم می‌دانید؟

طرحواره آمیختگی به ویژه در زمینه آمیختگی هویت و آمیختگی شناختی تأثیرات قابل توجهی بر تاب آوری روانی، رفتار اجتماعی و بهزیستی دارد.

تاثیرات کلیدی:

  • تاب‌آوری و توانمندسازی: طرحواره‌درمانی و آموزش توانمندسازی روان‌شناختی می‌تواند آمیختگی شناختی (تمایل به درگیر شدن بیش از حد با افکار خود) را کاهش دهد، به‌ویژه در گروه‌های آسیب‌پذیر مانند دختران نوجوانی که در معرض خشونت خانگی قرار دارند.

کاهش آمیختگی شناختی سلامت روان را بهبود می بخشد، خودکارآمدی را افزایش می دهد، و به افراد کمک می کند تا الگوهای فکری ناسازگار را به چالش بکشند، تاب آوری و راهبردهای مقابله سالم تر را تقویت کنند(منبع).

  • قضاوت اجتماعی و حمایت گروهی: طرحواره های ترکیبی فعال در تنظیمات گروهی مسئولیت، قاطعیت و خودکنترلی را افزایش می دهند. محیط‌های گروهی حمایتی فرصت‌هایی را برای توسعه مهارت، همدلی و ابراز عاطفی فراهم می‌کنند که تاب‌آوری و شایستگی اجتماعی را بیشتر تقویت می‌کند.
  • آمیختگی هویت و رفتار طرفدار گروه: آمیختگی هویت احساس عمیق یگانگی با یک گروه، افراد را به حفظ عاملیت شخصی و هدایت آن به سمت اهداف گروهی هدایت می کند.

به دلیل پیوندهای شخصی و عاطفی قوی با سایر اعضا، افرادی که به شدت در هم آمیخته اند، احتمال بیشتری دارد که برای گروه خود فداکاری های افراطی از جمله به خطر انداختن جان خود انجام دهند.

  • قدرت متقابل: این طرحواره ادغام یک رابطه متقابل بین فرد و گروه ایجاد می کند: افراد هم از گروه قدرت می گیرند و هم فعالانه از گروه حمایت می کنند. این هم افزایی عاملیت شخصی و جمعی را افزایش می دهد و منجر به سطوح بالاتر تعهد، انگیزه و آسیب ناپذیری درک شده در گروه می شود(منبع).

به طور خلاصه، طرحواره آمیختگی چه در قالب آمیختگی شناختی یا هویتی می تواند عمیقاً تاب آوری، سلامت روانی و پویایی گروه را شکل دهد و افراد را قادر می سازد بر ناملایمات غلبه کنند و به همسویی بیشتر بین اهداف شخصی و جمعی دست یابند(منبع)(منبع)(منبع).

طرحواره جلب توجه و پذیرش جویی چیست؟

راه‌های مؤثر درمان طرحواره آمیختگی؛ چگونه از تله وابستگی عاطفی رها شویم؟

1. طرحواره درمانی

  • رویکرد اصلی: طرحواره های ناسازگار اولیه را از طریق بازسازی شناختی، پردازش عاطفی و شکستن الگوهای رفتاری مورد هدف قرار می دهد.
  • اثربخشی: با پرداختن به ریشه های عاطفی و رابطه ای زمینه ای، به ویژه در مواردی مانند طلاق عاطفی و فرسودگی شغلی، آمیختگی شناختی را کاهش می دهد. مطالعات تغییرات ساختاری شخصیت و نتایج پایدار را در مقایسه با درمان های کوتاه مدت نشان می دهد(منبع)(منبع).

2. مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی

  • تکنیک ها: تمرکز بر آگاهی از زمان حال و فروپاشی شناختی (جداسازی افکار از هویت).
  • کاربرد: برای فرسودگی شغلی مؤثر است، اگرچه نسبت به طرحواره درمانی تأثیر کمتری بر آمیختگی شناختی دارد. به خوبی با طرحواره درمانی برای نتایج کل نگر ترکیب می شود(منبع).

هفت راه رسیدن به آرامش فکری و تقویت ذهنی

3. آموزش توانمندسازی روانشناختی

  • تمرکز: با به چالش کشیدن افکار ناسازگار، خودکارآمدی و تاب آوری را افزایش می دهد، به ویژه در گروه های آسیب پذیر (به عنوان مثال، نوجوانانی که در معرض آسیب هستند).

4. پشتیبانی مبتنی بر گروه

  • نقش: آمیختگی هویت را با تقویت همدلی، قاطعیت و عاملیت مشترک در محیط های حمایتی تقویت می کند(منبع)(منبع).

5. ایماگوتراپی

  • استفاده: ارتباطات رابطه‌ای را بهبود می‌بخشد و آمیختگی شناختی را در زوج‌ها کاهش می‌دهد، اگرچه نسبت به طرحواره‌درمانی طولانی‌مدت مؤثرتر نیست(منبع)

درگیری می گویند الگویی است که در آن مرزهای بین والدین و فرزند مبهم است و منجر به وابستگی ناسالم و از دست دادن هویت فردی می شود. این پویایی می تواند احساس نزدیکی کند، اما در واقع کودک را در نقش ها و مسئولیت هایی به دام می اندازد که مانع رشد عاطفی و استقلال او می شود.

نشانه های کلیدی درهم تنیدگی عاطفی (درگیر شدن):

  • احساس مسئولیت در قبال احساسات والدین، با این باور که وظیفه شما این است که آنها را راضی نگه دارید یا مشکلاتشان را حل کنید.
  • والدینی که با کودک به عنوان یک معتمد، درمانگر یا بهترین دوست رفتار می کنند، جزئیات شخصی نامناسب را به اشتراک می گذارند یا برای حمایت عاطفی به کودک تکیه می کنند.
  • احساس گناه یا شرم که برای نزدیک نگه داشتن کودک استفاده می شود والدین ممکن است جملاتی مانند “تو تمام چیزی که من دارم” یا “هرگز مرا ترک نکن” بگویند.
  • مشکل در تعیین حد و مرز یا نه گفتن، اغلب احساس خودخواهی یا ناسپاسی به خاطر خواستن استقلال.
  • فقدان حریم خصوصی، با تقاضای والدین برای دانستن جزئیات صمیمی در مورد زندگی کودک.
  • احساس گیج‌کننده هویت مبارزه برای دانستن اینکه چه کسی خارج از خانواده هستید، یا اینکه خود را عمدتاً بر اساس نقشتان در خانواده تعریف می‌کنید.
  • جذب یا بازتاب احساسات والدین، هماهنگی بیش از حد با حالات و نیازهای آنها در حالی که احساسات خود را نادیده می گیرید.
  • روابط بزرگسالان تحت تأثیر قرار می گیرد مشکل در ایجاد رابطه مستقل، یا احساس گسستگی بین وفاداری به والدین و همسر.

8 تکنیک مداخله ای مشاوره خانواده و خانواده درمانی

عواقب:

  • رشد عاطفی و خودمختاری متوقف می شود.
  • احساس گناه مزمن، اضطراب یا رنجش.
  • مشکل در ایجاد روابط و مرزهای سالم بزرگسالان.
  • در شناسایی یا مدیریت احساسات خود مشکل دارید

چگونه با والدین مستبد و سمی کنار بیاییم؟

تله درهم تنیدگی عاطفی با والدین چرخه‌ای است که در آن از کودکان انتظار می‌رود که نیازهای عاطفی والدین خود را برآورده کنند، اغلب به قیمت رشد و استقلال خودشان. شناخت این الگوها اولین قدم به سوی تعیین مرزهای سالم تر و ایجاد حس قوی تر از خود است(منبع)(منبع)(منبع).

تأثیر طرحواره آمیختگی در زندگی و روابط عاطفی؛ چرا همیشه دیگران را مقدم می‌دانید؟

طرحواره آمیختگی به ویژه در زمینه آمیختگی هویت و آمیختگی شناختی تأثیرات قابل توجهی بر تاب آوری روانی، رفتار اجتماعی و بهزیستی دارد.

تاثیرات کلیدی:

  • تاب‌آوری و توانمندسازی: طرحواره‌درمانی و آموزش توانمندسازی روان‌شناختی می‌تواند آمیختگی شناختی (تمایل به درگیر شدن بیش از حد با افکار خود) را کاهش دهد، به‌ویژه در گروه‌های آسیب‌پذیر مانند دختران نوجوانی که در معرض خشونت خانگی قرار دارند.

کاهش آمیختگی شناختی سلامت روان را بهبود می بخشد، خودکارآمدی را افزایش می دهد، و به افراد کمک می کند تا الگوهای فکری ناسازگار را به چالش بکشند، تاب آوری و راهبردهای مقابله سالم تر را تقویت کنند(منبع).

  • قضاوت اجتماعی و حمایت گروهی: طرحواره های ترکیبی فعال در تنظیمات گروهی مسئولیت، قاطعیت و خودکنترلی را افزایش می دهند. محیط‌های گروهی حمایتی فرصت‌هایی را برای توسعه مهارت، همدلی و ابراز عاطفی فراهم می‌کنند که تاب‌آوری و شایستگی اجتماعی را بیشتر تقویت می‌کند.
  • آمیختگی هویت و رفتار طرفدار گروه: آمیختگی هویت احساس عمیق یگانگی با یک گروه، افراد را به حفظ عاملیت شخصی و هدایت آن به سمت اهداف گروهی هدایت می کند.

به دلیل پیوندهای شخصی و عاطفی قوی با سایر اعضا، افرادی که به شدت در هم آمیخته اند، احتمال بیشتری دارد که برای گروه خود فداکاری های افراطی از جمله به خطر انداختن جان خود انجام دهند.

  • قدرت متقابل: این طرحواره ادغام یک رابطه متقابل بین فرد و گروه ایجاد می کند: افراد هم از گروه قدرت می گیرند و هم فعالانه از گروه حمایت می کنند. این هم افزایی عاملیت شخصی و جمعی را افزایش می دهد و منجر به سطوح بالاتر تعهد، انگیزه و آسیب ناپذیری درک شده در گروه می شود(منبع).

به طور خلاصه، طرحواره آمیختگی چه در قالب آمیختگی شناختی یا هویتی می تواند عمیقاً تاب آوری، سلامت روانی و پویایی گروه را شکل دهد و افراد را قادر می سازد بر ناملایمات غلبه کنند و به همسویی بیشتر بین اهداف شخصی و جمعی دست یابند(منبع)(منبع)(منبع).

طرحواره جلب توجه و پذیرش جویی چیست؟

راه‌های مؤثر درمان طرحواره آمیختگی؛ چگونه از تله وابستگی عاطفی رها شویم؟

1. طرحواره درمانی

  • رویکرد اصلی: طرحواره های ناسازگار اولیه را از طریق بازسازی شناختی، پردازش عاطفی و شکستن الگوهای رفتاری مورد هدف قرار می دهد.
  • اثربخشی: با پرداختن به ریشه های عاطفی و رابطه ای زمینه ای، به ویژه در مواردی مانند طلاق عاطفی و فرسودگی شغلی، آمیختگی شناختی را کاهش می دهد. مطالعات تغییرات ساختاری شخصیت و نتایج پایدار را در مقایسه با درمان های کوتاه مدت نشان می دهد(منبع)(منبع).

2. مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی

  • تکنیک ها: تمرکز بر آگاهی از زمان حال و فروپاشی شناختی (جداسازی افکار از هویت).
  • کاربرد: برای فرسودگی شغلی مؤثر است، اگرچه نسبت به طرحواره درمانی تأثیر کمتری بر آمیختگی شناختی دارد. به خوبی با طرحواره درمانی برای نتایج کل نگر ترکیب می شود(منبع).

هفت راه رسیدن به آرامش فکری و تقویت ذهنی

3. آموزش توانمندسازی روانشناختی

  • تمرکز: با به چالش کشیدن افکار ناسازگار، خودکارآمدی و تاب آوری را افزایش می دهد، به ویژه در گروه های آسیب پذیر (به عنوان مثال، نوجوانانی که در معرض آسیب هستند).

4. پشتیبانی مبتنی بر گروه

  • نقش: آمیختگی هویت را با تقویت همدلی، قاطعیت و عاملیت مشترک در محیط های حمایتی تقویت می کند(منبع)(منبع).

5. ایماگوتراپی

  • استفاده: ارتباطات رابطه‌ای را بهبود می‌بخشد و آمیختگی شناختی را در زوج‌ها کاهش می‌دهد، اگرچه نسبت به طرحواره‌درمانی طولانی‌مدت مؤثرتر نیست(منبع)

منبع : طرحواره آمیختگی (وابستگی هیجانی) چیست؟ 

طرحواره منفی‌گرایی و بدبینی چیست؟ دلایل، نشانه‌ها و روش‌های درمان آن

آیا تمایل دارید جنبه های منفی اتفاقات را ببینید؟ شاید دوست دارید برای بدترین سناریوها برنامه ریزی کنید تا آماده باشید؟ شاید فکر می کنید یک واقع گرا هستید، اما دیگران فکر می کنند شما بدبین هستید؟ اگر چنین است، ممکن است طرحواره منفی/بدبینی داشته باشید(منبع).

طرحواره منفی گرایی و بدبینی چیست؟

طرحواره منفی گرایی/بدبینی یک طرحواره ناسازگار اولیه است که با تمرکز مداوم بر جنبه های منفی زندگی، با تمایل به انتظار بدترین نتایج و کم اهمیت جلوه دادن یا نادیده گرفتن تجربیات مثبت مشخص می شود. افراد دارای این طرحواره اغلب:

  • اغراق کنید یا روی درد، رنج، شکست و ناملایمات تمرکز کنید.
  • رویدادها یا دستاوردهای مثبت را به حداقل برسانید یا رد کنید.
  • در اضطراب مزمن، نگرانی و گاهی اوقات در ناامیدی زندگی کنید و انتظار داشته باشید که اوضاع بد پیش برود(منبع).

باورها و رفتارهای رایج

  • انتظار دارید که همه چیز حتی در موقعیت های خنثی یا مثبت به اشتباه پیش برود.
  • فاجعه پردازی تخیل بدترین سناریوها و هوشیاری بیش از حد نسبت به مشکلات احتمالی.
  • مشکل در لذت بردن از لحظات مثبت، احساس اضطراب یا انتظار برای ناامیدی زمانی که همه چیز خوب پیش می رود.
  • عدم تصمیم گیری و اجتناب از فرصت های جدید به دلیل ترس از شکست یا فاجعه.
  • از سوی دیگران بدبین یا “نگران” دیده شدن، اگرچه اغلب خود را یک واقع گرا معرفی می کنند(منبع)(منبع).

ریشه های طرحواره بدبینی

این طرحواره اغلب در دوران کودکی، به ویژه در محیط هایی که عبارتند از:

  • بیش از حد محتاط، مضطرب یا انتقادی.
  • نداشتن بازیگوشی، خودانگیختگی یا حمایت عاطفی.
  • با الگوبرداری از بدبینی والدین یا پیامدهای منفی مکرر مشخص شده است(منبع)(منبع).

تاثیر طرحواره بدبینی در زندگی

  • می تواند منجر به افسردگی، اضطراب مزمن، انگیزه کم و مشکل در ایجاد روابط سالم شود.
  • ممکن است منجر به پیشگویی های خودشکوفایی شود، جایی که انتظارات منفی بر نتایج تأثیر می گذارد(منبع).

به طور خلاصه، طرحواره منفی/بدبینی یک الگوی عمیق از انتظار و تمرکز بر نتایج منفی است که اغلب ریشه در تجربیات اولیه زندگی دارد و می تواند به طور قابل توجهی بر خلق و خو، تصمیم گیری و روابط تأثیر بگذارد(منبع)(منبع).

درمان بدبینی و شکاکیت همسر

آسیب های طرحواره منفی گرایی

مضرات طرحواره منفی/بدبینی قابل توجه و چندوجهی است:

  • اضطراب مزمن و فاجعه‌سازی: افراد تمایل دارند انتظار داشته باشند که همه چیز بد پیش برود که منجر به نگرانی مداوم، هوشیاری بیش از حد و تفکر فاجعه‌آمیز در مورد پیامدهای منفی بالقوه می‌شود.
  • عدم تصمیم گیری و اجتناب: ترس از تصمیم گیری اشتباه می تواند باعث عدم تصمیم گیری مزمن و دوری از فرصت ها شود و رشد و موفقیت شخصی را محدود کند.
  • کاهش شادی و ناامیدی: افراد مبتلا به این طرحواره اغلب در لحظات مثبت یا شاد احساس ناراحتی می‌کنند و ناامیدی را پیش‌بینی می‌کنند، که توانایی آنها را برای تجربه شادی کاهش می‌دهد و احساس ناامیدی و غم را در آنها تقویت می‌کند.

چگونه با شمشیر شادی افسردگی را از پای درآورید؟

  • مشکلات بین فردی: منفی نگری مداوم آنها می تواند دیگران را از نظر عاطفی تخلیه کند، و منجر به انزوای اجتماعی یا دوری از همسالانی شود که بدبینی مداوم را خسته کننده می دانند. آنها همچنین ممکن است در مثبت سمی شرکت کنند، احساسات واقعی را پنهان کنند و از ارتباطات معتبر جلوگیری کنند.
  • تأثیر بر سلامت جسمانی: سرکوب مداوم احساسات منفی مرتبط با این طرحواره می تواند در طول زمان بر سلامت جسمانی تأثیر منفی بگذارد.
  • پیشگویی خودشکوفایی: تمرکز طرحواره بر انتظارات منفی می تواند منجر به رفتارهایی شود که ناخواسته جهان بینی بدبینانه آنها را تأیید می کند و چرخه منفی گرایی را تقویت می کند(منبع)(منبع).

به طور کلی، طرحواره منفی/بدبینی بهزیستی روانی را تضعیف می کند، تصمیم گیری را مختل می کند، رضایت از زندگی را کاهش می دهد و به روابط آسیب می رساند و آن را به مانعی مهم برای زندگی سالم و رضایت بخش تبدیل می کند(منبع)(منبع)(منبع).

روش های تشخیص طرحواره منفی گرایی

تشخیص طرحواره‌های منفی‌گرایی یا بدبینی معمولاً شامل ترکیبی از ابزارهای ارزیابی بالینی و تکنیک‌های درمانی با هدف شناسایی الگوهای منفی شناختی-هیجانی مداوم است:

  • مصاحبه های بالینی و پرسشنامه های خود گزارشی:

ابزارهایی مانند پرسشنامه طرحواره جوان (YSQ) به طور گسترده برای ارزیابی وجود و قدرت طرحواره های ناسازگار اولیه، از جمله منفی گرایی/بدبینی استفاده می شود. این پرسشنامه‌ها از افراد می‌خواهند تا عباراتی را که منعکس‌کننده باورها و انتظارات اصلی منفی هستند، برای شناسایی فعال‌سازی طرحواره رتبه‌بندی کنند.

  • کاربرگ ها و یادداشت های طرحواره درمانی:

کاربرگ های ساختاریافته به مشتریان کمک می کند تا افکار و رفتارهای ناسازگار مرتبط با منفی گرایی/بدبینی را شناسایی و ردیابی کنند. یادداشت های طرحواره ای امکان نظارت بر الگوهای افکار منفی و پاسخ های عاطفی را در طول زمان فراهم می کند و تشخیص و برنامه ریزی درمان را تسهیل می کند(منبع).

  • تکنیک های شناختی و تجربی:

در طول جلسات درمانی، تکنیک هایی مانند بازسازی شناختی (به چالش کشیدن باورهای منفی)، بازنویسی تصاویر (بازبینی و اصلاح خاطرات ناراحت کننده)، و ایفای نقش می توانند عمق و تأثیر طرحواره های منفی را آشکار کنند(منبع).

  • مشاهده الگوهای رفتاری:

روانشناسان رفتارهایی مانند نگرانی مزمن، اجتناب از تجربیات جدید، بلاتکلیفی و به حداقل رساندن رویدادهای مثبت را ارزیابی می کنند که نشان دهنده طرحواره منفی/بدبینی است(منبع)(منبع).

  • ادغام با دامنه های طرحواره گسترده تر:

منفی/بدبینی در حوزه طرحواره مراقبت بیش از حد/بازداری طبقه‌بندی می‌شود، که به درمانگران کمک می‌کند علائم را در کنار طرحواره‌های مرتبط مانند مهار هیجانی و اصلاح تشخیص، زمینه‌سازی کنند.

طرحواره بازداری هیجانی چیست؟ نشانه‌ها، ریشه‌ها و راه‌های درمان آن

در مجموع، تشخیص طرحواره‌های منفی‌گرایی شامل اقدامات خودگزارشی معتبر، مصاحبه‌های بالینی و روش‌های درمانی تجربی برای شناسایی الگوهای شناختی-هیجانی منفی ریشه‌دار است که بر عملکرد و بهزیستی تأثیر می‌گذارد.

تست سنجش میزان خوشبینی ‏

راهکار های درمانی طرحواره منفی گرایی

طرحواره درمانی اولین و موثرترین رویکرد درمانی برای طرحواره منفی/بدبینی است. شامل:

  • شناسایی و درک طرحواره: درمانگران به مراجع کمک می کنند تا تشخیص دهند که طرحواره منفی گرایی چه زمانی و چگونه ایجاد می شود و آگاهی از الگوهای افکار منفی و منشأ آنها در تجربیات اولیه افزایش می یابد.
  • به چالش کشیدن باورهای منفی: با استفاده از تکنیک‌های شناختی، مراجع یاد می‌گیرد که با افکار فاجعه‌بار و بدبینانه مقابله کرده و آن‌ها را اصلاح کنند و خطرات واقع بینانه را از ترس‌های اغراق‌آمیز یا بدترین سناریوها متمایز کنند.
  • توسعه یک حالت بزرگسال سالم: درمان بر تقویت بخشی متعادل و خوش بینانه از خود متمرکز است که می تواند تفکر و رفتار سازگارتر را هدایت کند و اتکا به طرحواره منفی گرایی را به عنوان مکانیزم مقابله کاهش دهد.
  • پردازش عاطفی: تکنیک هایی مانند بازنویسی تصاویر و کار با صندلی به مراجع کمک می کند تا احساسات حل نشده دوران کودکی را پردازش کند که به طرحواره دامن می زند و باعث بهبودی عاطفی می شود.
  • مداخلات رفتاری: مراجعان برای تمرین راهبردهای مقابله ای جدید، کاهش اجتناب و ایجاد اعتماد به نفس در مواجهه با موقعیت های ترسناک، در آزمایش های رفتاری و نقش آفرینی شرکت می کنند.
  • تمرین قدردانی و تمرکز مثبت: فهرست کردن مرتب چیزهایی که فرد بابت آنها سپاسگزار است به مغز کمک می کند تا متوجه جنبه های مثبت زندگی شود و با سوگیری نسبت به منفی گرایی مقابله کند.
  • شفقت به خود: تشویق مهربانی نسبت به خود به کاهش انتقاد شدید از خود کمک می کند و انعطاف پذیری در برابر الگوهای فکری منفی را تقویت می کند.

به طور خلاصه، درمان استراتژی‌های شناختی، عاطفی و رفتاری را در طرحواره‌درمانی ترکیب می‌کند تا طرحواره منفی/بدبینی را تضعیف کند، تفکر سالم‌تر را ارتقا دهد و بهزیستی کلی را بهبود بخشد(منبع)(منبع)(منبع).

منبع : طرحواره منفی‌گرایی و بدبینی چیست؟ دلایل، نشانه‌ها و روش‌های درمان آن 

طرحواره معیارهای سختگیرانه/عیب جویی افراطی

آیا احساس می کنید باید در هر کاری بهترین کاری را که می توانید انجام دهید؟ شاید برای شما آسان باشد که در کار خود عیب جویی کنید، مهم نیست که چقدر سخت یا طولانی روی آن کار کرده اید؟ یا شاید با دانستن اینکه هنوز چند کار دیگر باید انجام دهید، استراحت کردن برایتان دشوار است؟ اگر چنین است، ممکن است شما استانداردهای طرحواره معیارهای سختگیرانه را داشته باشید(منبع).

طرحواره معیارهای سختگیرانه چیست؟

این طرحواره شامل داشتن استانداردها و انتظارات درونی بیش از حد بالا از خود (و گاهی اوقات دیگران) است که اغلب به حد کمال گرایی می رسد. افراد دارای این طرحواره فشار دائمی برای رعایت این معیارهای سختگیرانه در زمینه های مختلف مانند کار، رفتار، اخلاق یا بهره وری احساس می کنند.

آنها به شدت از خود انتقاد می کنند و اغلب نسبت به اشتباهات یا شکست تحمل نمی کنند و معتقدند که هر چیزی کمتر از کامل بودن قابل قبول نیست.

این طرحواره با احساسات مزمن استرس، اضطراب، خستگی و سرخوردگی به دلیل پیگیری بی وقفه اهداف غیر واقعی همراه است. افراد مبتلا به این طرحواره ممکن است برای آرامش یا لذت بردن از زندگی تلاش کنند، زیرا درگیر رعایت این استانداردها هستند و در صورت کوتاهی از انتقاد یا عدم تایید می ترسند.

راه های مقابله با ترس از شکست و حرکت به سمت موفقیت

این طرحواره اغلب در دوران کودکی زمانی که مراقبین انتظارات بسیار بالایی دارند یا تنبیهی و انتقادی بودند ایجاد می شود و به کودک می آموزد که عشق و پذیرش مشروط به موفقیت و پایبندی به قوانین سختگیرانه است.

طرحواره معیارهای دقیق با طرحواره استانداردهای بی امان مطابقت دارد که با کمال گرایی، قوانین داخلی سفت و سخت و عدم تحمل نقص انسان مشخص می شود. این امر باعث می شود که افراد معیارهای سختگیرانه ای را بر خود و گاه بر دیگران تحمیل کنند که منجر به استرس و اختلال در رفاه می شود(منبع)(منبع).

این طرحواره بخشی از حوزه مراقبت بیش از حد و بازداری است، جایی که بیان احساسی و خودانگیختگی اغلب به نفع کنترل و موفقیت به حداقل می رسد(منبع)(منبع).

روش های تشخیص طرحواره معیارهای سختگیرانه

روش‌های تشخیص طرحواره برای طرح‌واره معیارهای سخت که به طور رسمی به عنوان طرحواره استانداردهای بی‌رحم شناخته می‌شود معمولاً شامل استفاده از ابزارهای روان‌سنجی معتبر و تکنیک‌های ارزیابی بالینی است که برای شناسایی وجود و شدت این طرحواره طراحی شده‌اند. روش های کلیدی عبارتند از:

  • پرسشنامه طرحواره یانگ (YSQ):

پرکاربردترین ابزار در تحقیق و عمل طرحواره درمانی، YSQ 18 طرحواره ناسازگار اولیه، از جمله طرحواره استانداردهای بی امان را ارزیابی می کند. از یک مقیاس لیکرت استفاده می کند که در آن افراد به اظهارات مربوط به کمال گرایی، قوانین سفت و سخت و انتقاد از خود امتیاز می دهند. نمرات بالا در مورد موارد مربوط به استانداردهای داخلی بیش از حد بالا، انعطاف ناپذیری و بیش بحرانی بودن نشان دهنده وجود این طرحواره است(منبع).

  • مصاحبه های بالینی و اقدامات خود گزارشی:

درمانگران مصاحبه های ساختاریافته یا نیمه ساختاریافته ای را برای کشف باورها در مورد استانداردها، کمال گرایی و ترس از انتقاد انجام می دهند. پرسشنامه های خودگزارش دهی با ثبت تجربه ذهنی مشتری از فشار، سختی و ناراحتی عاطفی مرتبط با رعایت استانداردهای بالا، این را تکمیل می کند(منبع).

  • مشاهده رفتاری و ارزیابی عملکردی:

مشاهده رفتار مراجع در درمان یا زندگی روزمره مانند توجه بیش از حد به جزئیات، مشکل در آرامش یا اجتناب از وظایفی که به عنوان ناقص تلقی می شوند به تشخیص تظاهرات طرحواره کمک می کند. ارزیابی عملکردی بررسی می‌کند که چگونه این استانداردها به لذت، روابط یا سلامتی آسیب می‌رسانند(منبع).

  • ارزیابی حالت طرحواره:

از آنجایی که طرحواره‌ها اغلب حالت‌های مقابله‌ای خاص را فعال می‌کنند، درمانگران سبک‌های مقابله‌ای ناکارآمد مرتبط را مانند حالت «والد خواستار» ارزیابی می‌کنند که قوانین داخلی سخت‌گیرانه و انتقاد شدید از خود را اعمال می‌کند و به شناسایی طرحواره کمک می‌کند.

بهترین مشاوره تلفنی، مشاوره روانشناسی تلفنی| مرکز مشاوره ستاره ایرانیان

  • تاریخچه خانواده و رشد:

جمع آوری اطلاعات در مورد تجربیات دوران کودکی، مانند قرار گرفتن در معرض والدین انتقادی یا متمرکز بر عملکرد، به تأیید منشأ و حضور طرحواره کمک می کند(منبع).

به طور خلاصه، تشخیص طرحواره استانداردهای بی امان (معیارهای دقیق) بر پرسشنامه های استاندارد شده مانند پرسشنامه طرحواره یانگ، مصاحبه های بالینی، مشاهدات رفتاری و کاوش در تاریخچه رشد برای شناسایی الگوی استانداردهای سفت و سخت، کمال گرایانه و اختلالات عاطفی و عملکردی مرتبط است.

دلایل ایجاد طرحواره معیارهای سختگیرانه

ایجاد طرحواره اساساً ریشه در تجربیات اولیه کودکی و محیط های خانوادگی دارد که بر عملکرد بالا، موفقیت و قوانین سفت و سخت بر نیازهای عاطفی و خودانگیختگی تأکید دارند.

  • محیط خانواده با تمرکز بر عملکرد:

رشد در خانواده‌هایی که موفقیت، بهره‌وری و پیروی از قوانین سخت‌گیرانه بر ابراز عاطفی، اوقات فراغت و ارتباط بین فردی اولویت دارند، این طرحواره را تقویت می‌کند. کودکان یاد می گیرند که ارزش و پذیرش آنها به رعایت استانداردهای بسیار بالا بستگی دارد(منبع).

  • انتقاد زیاد و عدم تمجید:

کودکانی که انتقاد مکرر، شرمساری یا تقویت مثبت اندکی را تجربه می کنند، ممکن است این طرحواره را به عنوان مکانیزم محافظتی برای جلوگیری از انتقاد بیشتر با تلاش برای کامل بودن، توسعه دهند.

  • عشق و تایید مشروط:

هنگامی که مراقبان به طور ضمنی یا صریح بیان می کنند که عشق و تایید منوط به دستاوردها یا رفتار است، کودکان این باور را درونی می کنند که باید به طور مداوم معیارهای سخت گیرانه را رعایت کنند تا به آنها ارزش داده شود.

  • مدل سازی توسط مراقبین:

مراقبانی که خود استانداردهای بی امان دارند، اغلب این انتظارات را به فرزندانشان منتقل می کنند و این باور را عادی می کنند که تلاش بی وقفه و کمال گرایی لازم و مناسب است.

  • بی توجهی به نیازهای عاطفی:

نیازهای عاطفی مانند ارتباط، آرامش و خودانگیختگی اغلب در این سیستم‌های خانواده کم‌ارزش یا نادیده گرفته می‌شوند و باعث می‌شود که کودکان این نیازها را به نفع برآوردن خواسته‌های بیرونی سرکوب کنند.

  • توقعات اخلاقی یا اخلاقی بالا:

خانواده ها ممکن است قوانین اخلاقی، اخلاقی یا فرهنگی سفت و سختی را تحمیل کنند که به توسعه استانداردهای انعطاف ناپذیری کمک می کند که فرد احساس می کند مجبور به رعایت آنهاست.

  • ترس از انتقاد و شکست:

طرحواره به عنوان راهی برای جلوگیری از انتقاد، شرم یا احساس نقص با حفظ تمرکز شدید بر کمال و کنترل ایجاد می شود.

طرحواره شکست چیست؟

طرح واره معیارهای سختگیرانه (استانداردهای بی امان) از محیط های دوران کودکی ناشی می شود که با تقاضاهای زیاد برای موفقیت، انتقاد مکرر، پذیرش مشروط و کم ارزش دانستن نیازهای عاطفی مشخص می شود. این باور درونی شده است که فرد باید استانداردهای بیش از حد بالایی را برای اجتناب از انتقاد و کسب تایید، که اغلب به بهای رفاه شخصی و رضایت عاطفی تمام می‌شود، رعایت کند(منبع)(منبع)(منبع).

رهایی از تله معیارهای سختگیرانه

رهایی از تله معیارهای سختگیرانه، شامل ترکیبی از خودآگاهی، بازسازی شناختی، تغییرات رفتاری و شفقت عاطفی به خود است. در اینجا یک راهنمای جامع مبتنی بر پیشنهادات درمانی و راهبردهای عملی آورده شده است:

1. افزایش آگاهی و شناسایی استانداردهای بی امان

مواردی را در زندگی خود فهرست کنید که استانداردهای شما بیش از حد بالا یا سفت و سخت احساس می شود. زمانی که طرحواره با مشاهده افکار، احساسات و رفتارهای مرتبط با کمال گرایی و انتقاد از خود فعال است، توجه کنید. برای ردیابی این لحظات و تأثیر آنها بر خلق و خو و عملکرد خود یک دفتر یادداشت یا گزارش داشته باشید.

2. تفکر همه یا هیچ را به چالش بکشید

عملکرد را در طیفی از «ضعیف تا کامل» به جای موفقیت/شکست ببینید. فعالانه انتخاب کنید که در این طیف می‌خواهید برای هر کار در کجا قرار بگیرید، تا جایی برای نقص و انعطاف‌پذیری ایجاد شود.

3. تجزیه و تحلیل هزینه-فایده انجام دهید

در مورد مزایا و معایب حفظ استانداردهای بی امان فکر کنید. از خود بپرسید اگر استانداردهای خود را کمی پایین بیاورید چه اتفاقی می افتد مزایای سلامتی، شادی و روابط خود را در مقابل خطرات درک شده در نظر بگیرید.

4. تنظیم اهداف واقعی و متعادل را تمرین کنید

اهداف قابل دستیابی، مشخص، قابل اندازه گیری و مبتنی بر زمان (مانند اهداف SMART) ایجاد کنید. اهداف را مجدداً برای تمرکز بر رشد و یادگیری به جای نتایج بی عیب و نقص تنظیم کنید.

5. انجام کمتر و اجازه دادن به نقص را آزمایش کنید

عمداً برخی از وظایف را “متوسط” یا ناقص انجام دهید تا تجربه کنید که نقص فاجعه بار نیست. توجه کنید که چگونه کاهش استانداردها می تواند زمان را برای آرامش و ارتباط اجتماعی بدون عواقب منفی شدید آزاد کند.

6. شفقت به خود را پرورش دهید و انتقاد از خود را کاهش دهید

زمانی که اشتباهی رخ می دهد، خودبخشی و مهربانی را تمرین کنید. بدانید که نقص بخشی طبیعی از انسان بودن است و از ارزش شما نمی کاهد.

7. آهسته و آرام

از بارگذاری بیش از حد خود با وظایف خودداری کنید. کیفیت را بر کمیت اولویت دهید. به جای عجله برای رسیدن به نتایج عالی، آگاهانه از فرآیند قدردانی کنید.

8. به دنبال حمایت و درمان باشید

طرحواره درمانی یا درمان شناختی رفتاری (CBT) می تواند به شناسایی و اصلاح استانداردهای بی امان و حالت های مقابله ای مرتبط کمک کند. درمان فضایی امن برای کشف ترس های اساسی از شکست و شرم و ایجاد نظم عاطفی سالم تر و پذیرش خود فراهم می کند(منبع)(منبع).

درمان شناختی رفتاری(CBT) چیست؟

9. مشاهده کنید و از دیگران بیاموزید

استانداردهای خود را با دوستان یا همکاران حامی که بلندپروازی و مراقبت از خود را متعادل می کنند مقایسه کنید. از افراد قابل اعتماد بپرسید که «به اندازه کافی خوب» در موقعیت های مختلف چگونه به نظر می رسد تا انتظارات خود را مجدداً تنظیم کنید(منبع).

رهایی از تله استانداردهای سختگیرانه به معنای تغییر از کمال گرایی سفت و سخت به سمت انتظارات منعطف و دلسوزانه از خود است. این شامل شناخت و به چالش کشیدن باورهای غیر واقعی، پذیرش نقص، تعیین اهداف متعادل، و پرورش رفاه عاطفی از طریق شفقت و حمایت خود است. با گذشت زمان، این تغییرات باعث افزایش رضایت از زندگی، کاهش اضطراب و بهبود روابط می شود.

این رویکرد استانداردهای بی امان را از منبع استرس و انتقاد از خود به یک جستجوی سالم تر برای برتری مبتنی بر استانداردهای واقع بینانه و پایدار تبدیل می کند(منبع)(منبع)(منبع).

منبع : طرحواره معیارهای سختگیرانه/عیب جویی افراطی 

طرحواره تنبیه چیست؟ شناخت ریشه احساس گناه و خودسرزنشی در ذهن ما

آیا وقتی اشتباه می کنید به خودتان سخت می گیرید؟ شاید شما احساس می کنید که دیگران باید پاسخگو باشند و زمانی که اشتباه می کنند مجازات شوند. یا شاید برای شما سخت است که ببخشید؟ اگر چنین است، ممکن است طرح تنبیه را داشته باشید(منبع).

طرحواره تنبیه؛ یعنی همیشه خودت را مقصر می‌دانی؟

طرحواره تنبیه، یک الگوی روان‌شناختی است که در آن فرد این باور را دارد که اشتباهات، شکست‌ها یا ناکامی‌های اخلاقی چه در خود یا دیگران باید به‌جای بخشش یا درک، به سختی مجازات شوند. این طرحواره شامل یک دید سفت و سخت، سیاه و سفید از رفتار، با تحمل کمی برای نقص انسان یا شرایط کاهش دهنده است.

افراد مبتلا به این طرحواره به شدت انتقادی، تحمل ناپذیر و تنبیهی هستند و اغلب خشم، شرم و مشکل در بخشش اشتباهات را تجربه می کنند.

طرحواره تنبیه یکی از 18 طرحواره ناسازگار اولیه شناسایی شده در طرحواره درمانی است. غالباً با طرحواره‌های دیگری مانند استانداردهای بی‌امان (توقعات بیش از حد بالا) و نقص/شرم (احساس نقص یا نالایق بودن) همراه است. اغلب در دوران کودکی به دلیل انتقاد شدید، تنبیه یا سوء استفاده عاطفی توسط مراقبان ایجاد می شود که منجر به انتقاد شدید درونی و رفتارهای خودتنبیهی، از جمله خودگویی منفی یا حتی خودآزاری می شود(منبع).

15 نکات کلیدی روش تربیتی صحیح که والدین باید بداند

افراد دارای این طرحواره ممکن است:

  • انتظار داشته باشید که خود و دیگران صرف نظر از شدت یا زمینه، به شدت در قبال خطاها پاسخگو باشند.
  • مبارزه برای همدلی یا بخشش، حفظ ذهنیت “بدون بهانه”.
  • خود را به خاطر عیوب درک شده به عنوان نوعی بهبود خود را تنبیه کنید.
  • پریشانی، تنهایی و روابط متشنج را به دلیل نگرش شدید قضاوتی آنها تجربه کنید(منبع)(منبع)(منبع).

نیاز اساسی در طرحواره تنبیه اغلب میل به ایمنی و کنترل در دنیایی غیرقابل پیش بینی است که با این باور حاصل می شود که در صورت رعایت قوانین سختگیرانه و مجازات اشتباهات، می توان از نتایج بد جلوگیری کرد(منبع).

به طور خلاصه، طرحواره تنبیه یا تنبیه یک الگوی شناختی-هیجانی ناسازگار است که با باور بیش از حد و انعطاف ناپذیری مشخص می شود که اشتباهات باید مجازات شوند، که منجر به انتقاد شدید از خود و قضاوت دیگران می شود، که اغلب ریشه در تجربیات اولیه والدین خشن یا غفلت عاطفی دارد.

ویژگی‌های افراد گرفتار در طرحواره تنبیه

ویژگی های کلیدی طرحواره تنبیه عبارتند از:

  • یک باور سفت و سخت مبنی بر اینکه اشتباهات یا شکست‌ها چه توسط خود یا دیگران باید مجازات شوند تا اینکه آنها را ببخشیم یا درک کنیم. این منجر به انتقاد شدید از خود و عدم تحمل نسبت به اشتباهات دیگران می شود(منبع).
  • هنگامی که در موقعیت هایی ایجاد می شود که استانداردها یا انتظارات فرد را برآورده نمی کند، افراد عصبانی، تحمل ناپذیر، تنبیه کننده و متهم می شوند و از پذیرش خطاپذیری انسان یا شرایط تخفیف امتناع می کنند.
  • رفتارهای خودتنبیهی رایج هستند، از جمله خودگویی منفی، آسیب رساندن به خود، نادیده گرفتن نیازهای اساسی (مانند خوردن یا خوابیدن) و اجتناب از تعاملات اجتماعی مفید.
  • این طرحواره اغلب شامل ذهنیت “بدون بهانه” است، با انعطاف ناپذیری اخلاقی و تفکر سیاه و سفید در مورد درست و نادرست، همدلی و بخشش را دشوار می کند.
  • اغلب با طرحواره های دیگری مانند استانداردهای بی امان (توقعات بیش از حد بالا) و نقص/شرم، که به احساس بی ارزشی و مستحق مجازات کمک می کند، اتفاق می افتد.
  • تجارب عاطفی زیربنایی شامل احساس محرومیت، ناامنی، بی ارزشی و عصبانیت در هنگام تحریک است که منجر به تنبیه خود و دیگران به عنوان راهی برای بازیابی کنترل یا ایمنی می شود.
  • این طرحواره اغلب ریشه در تجربیات اولیه انتقاد، تنبیه یا بدرفتاری تند دارد که به یک منتقد درونی تنبیهی و حالت خشن “والد تنبیهی” در قالب طرحواره درمانی شکل می دهد.

اشتباهات تربیتی والدین که کسی به شما نمی گوید

رویکردهای درمانی بر توسعه شفقت به خود، شناخت عوامل کاهنده اشتباهات و تقویت حالت‌های سالم‌تر بزرگسالان تمرکز می‌کنند که انتقاد بیش از حد را کاهش داده و بخشش را ترویج می‌کنند.

به طور خلاصه، طرحواره تنبیه با انتظار بیش از حد و غیرقابل انعطاف از مجازات برای اشتباهات، قضاوت خشن خود، عدم تحمل نسبت به دیگران، و مشکل در بخشش مشخص می شود که اغلب از تجربیات نامطلوب اولیه ناشی می شود و در نگرش های تنبیهی خودگردان و بیرونی تجلی می یابد(منبع)(منبع).

چرا دچار طرحواره تنبیه می‌شویم؟

ایجاد طرحواره تنبیه در درجه اول ناشی از تجربیات اولیه دوران کودکی است که شامل انتقاد شدید، تنبیه یا سوء استفاده عاطفی است. کودکانی که در محیط‌هایی بزرگ می‌شوند که اشتباهات و نقص‌ها با تنبیه شدید یا عدم همدلی مواجه می‌شوند، تمایل دارند این باور را درونی کنند که خطاها مستحق عواقب سختی هستند. این منجر به ایجاد یک صدای درونی سفت و سخت و تنبیهی می شود که پاسخگویی دقیق برای خود و دیگران می طلبد.

علل کلیدی عبارتند از:

  • انتقاد و تنبیه شدید والدین: مراقبانی که مرتباً کودکان را به خاطر اشتباهاتشان تنبیه یا انتقاد می کنند به آنها می آموزند که اشتباهات غیرقابل قبول هستند و باید مجازات شوند.
  • آزار کلامی و عاطفی: قرار گرفتن در معرض غفلت عاطفی یا آزار کلامی این ایده را تقویت می کند که نقص غیرقابل تحمل است و مستحق مجازات است.
  • فقدان همدلی و بخشش در دوران کودکی: هنگامی که مراقبان در مورد اشتباهات عادی دوران کودکی درک یا بخشش نشان نمی دهند، کودکان یاد می گیرند که نسبت به خود و دیگران موضع تنبیهی اتخاذ کنند.
  • تربیت آسیب‌زا یا تنبیهی: این طرحواره اغلب آسیب‌های شدید تنبیه یا قضاوت شدن را در دوران کودکی منعکس می‌کند، که یک منتقد درونی خشن و شیوه‌های مقابله تنبیهی را شکل می‌دهد.
  • مدل‌سازی نگرش‌های تنبیهی: کودکان ممکن است نگرش‌های تنبیهی بزرگسالان مهم را درونی کنند، که منجر به این باور ریشه‌دار می‌شود که تنبیه پاسخ مناسب به اشتباهات است.

به طور کلی، طرحواره تنبیه از تجربیات نامطلوب اولیه ایجاد می‌شود که مشخصه آن تربیت یا مراقبت خشن، تنبیهی و غیرقابل بخشش است، که این باور عمیق را القا می‌کند که اشتباهات به جای درک یا بخشیدن باید مجازات شوند(منبع)(منبع).

بهترین مشاوره تلفنی، مشاوره روانشناسی تلفنی| مرکز مشاوره ستاره ایرانیان

چطور از چرخه تنبیه و سرزنش رها شویم؟

برای رهایی از طرحواره تنبیه، چندین استراتژی درمانی و رویکردهای خودیاری مؤثر هستند که اغلب در طرحواره درمانی استفاده می شوند:

  • شفقت به خود را توسعه دهید: یادگیری پاسخ دادن به خود و دیگران با مهربانی به جای قضاوت تند بسیار مهم است. تمرین شفقت به خود به مقابله با منتقد داخلی تنبیه کننده کمک می کند و رفتارهای خود تنبیهی را کاهش می دهد.
  • افزایش آگاهی از محرک ها: شناسایی موقعیت هایی که در آن طرحواره فعال می شود (به عنوان مثال، استرس کاری، فرزندپروری، رانندگی) به تشخیص زمان ظهور افکار تنبیهی کمک می کند و پاسخ های آگاهانه تری را ممکن می سازد.
  • باورهای سفت و سخت را به چالش بکشید: تکنیک های شناختی شامل بررسی و مناقشه بر این باور است که اشتباهات باید مجازات شوند، شرایط کاهش دهنده را در نظر می گیرند و به نقص انسان اجازه می دهند.
  • تقویت حالت بزرگسالان سالم: طرحواره درمانی ایجاد یک بخش درونی «بالغ سالم» متعادل، عاقلانه و دلسوز را تشویق می کند که می تواند انگیزه های تنبیهی را تنظیم کند و بخشش و درک را تقویت کند(منبع).
  • تکنیک‌های تجربی: بازنویسی تصویر و کار با صندلی می‌تواند به پردازش مجدد خاطرات دردناک اولیه و تغییر گفتگوهای درونی منفی مرتبط با طرحواره کمک کند.
  • شکستن الگوی رفتاری: شرکت در آزمایش‌های رفتاری و تکالیف برای تمرین روش‌های جدید و کمتر تنبیه‌کننده تفکر و تعامل با خود و دیگران، از تغییر طرحواره حمایت می‌کند.
  • استفاده از رابطه درمانی: طرحواره درمانی از “تجدید مجدد محدود” استفاده می کند، جایی که درمانگر شفقت و بخشش را مدل می کند و به درمانجو کمک می کند تا این پاسخ های سالم تر را درونی کند.
  • ردیابی و انعکاس: نگه داشتن یک دفترچه خاطرات حالت طرحواره برای نظارت بر افکار، احساسات و رفتارهای مرتبط با طرحواره به افزایش بینش و ردیابی پیشرفت کمک می کند(منبع).

به طور خلاصه، رهایی از طرح‌واره تنبیه شامل پرورش شفقت به خود، افزایش آگاهی از محرک‌ها، به چالش کشیدن باورهای تنبیهی، تقویت حالت‌های درونی سالم‌تر، و استفاده از تکنیک‌های تجربی و رفتاری در طرحواره‌درمانی یا چارچوب‌های درمانی مشابه است. با پشتکار و حمایت مناسب، بهبود قابل توجهی امکان پذیر است(منبع)(منبع).

منبع : طرحواره تنبیه چیست؟ شناخت ریشه احساس گناه و خودسرزنشی در ذهن ما 

چالش های مادران دارای کودک بیش فعال

مادران کودکان بیش فعال با چالش های مهم متعددی روبرو هستند که بر سلامت روانی، پویایی خانواده و کیفیت کلی زندگی آنها تأثیر می گذارد.

خصوصیات بچه های بیش فعال

کودکان بیش فعال، معمولاً طیفی از ویژگی های رفتاری مربوط به بیش فعالی، تکانشگری و بی توجهی را نشان می دهند. این ویژگی ها عبارتند از:

رفتارهای بیش فعال و تکانشی

  • بی قراری، ضربه زدن به دست ها یا پاها، یا چرخیدن روی صندلی خود
  • مشکل در نشستن در موقعیت هایی که انتظار می رود، مانند کلاس درس یا سر میز شام
  • دائما در حال حرکت بودن، دویدن در اطراف یا بالا رفتن در موقعیت های نامناسب
  • حرف زدن بیش از حد و پر سر و صدا
  • داشتن مشکل در بازی یا شرکت در فعالیت های بی سر و صدا
  • بی حوصلگی، مشکل در انتظار نوبت، و قطع مکرر مکالمات یا بازی ها
  • بدون فکر کردن عمل کردن، مانند محو کردن پاسخ‌ها قبل از اتمام سؤال یا استفاده از چیزها بدون اجازه
  • ریسک‌های غیرضروری و گاهی انجام رفتارهای خطرناک بدون در نظر گرفتن عواقب

علائم و درمان بیش فعالی در کودکان| کودک بیش فعال حادثه ساز می شود

رفتارهای بی توجه (اغلب همراه با بیش فعالی)

  • مشکل در توجه به جزئیات و اشتباهات بی دقت در تکالیف مدرسه
  • مشکل در تمرکز روی کارها یا بازی و به نظر می رسد که وقتی مستقیماً با او صحبت می شود گوش نمی دهید.
  • مشکلات در پیروی از دستورالعمل ها و انجام کارهایی مانند تکالیف یا کارهای خانه
  • به راحتی توسط محرک های بیرونی حواس پرت می شوند.
  • فراموش کردن فعالیت های روزانه و از دست دادن اقلام مورد نیاز برای انجام وظایف (مانند اسباب بازی، وسایل مدرسه)
  • اجتناب از کارهایی که نیاز به تلاش ذهنی مداوم دارند، مگر اینکه لذت بخش باشند(منبع)(منبع).

دختران مبتلا به ADHD اغلب کمتر بیش فعال و بی توجه هستند، که می تواند تشخیص علائم آنها را دشوارتر کند.

بیش فعالی در نوجوانان ممکن است بیشتر به صورت بی قراری یا مشکل در فعالیت های ساکت ظاهر شود تا دویدن یا بی قراری آشکار شود(منبع)(منبع).

دلایل و درمان سریع پرخاشگری نوجوانان

به طور خلاصه، کودکان بیش فعال معمولاً انرژی بالایی از خود نشان می دهند، مشکل در یک جا نشستن، اقدامات تکانشی و اغلب در تمرکز و تکمیل وظایف مشکل دارند، که می تواند عملکرد روزانه آنها را در خانه، مدرسه و در محیط های اجتماعی به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد(منبع)(منبع).

تاثیر بیش فعالی کودک بر زندگی مادر

بیش فعالی کودک به طور قابل توجهی زندگی مادر را تحت تاثیر قرار می دهد، در درجه اول با افزایش سطح استرس، اضطراب و بار عاطفی او. تأثیرات کلیدی عبارتند از:

مادران کودکان بیش فعال یا ADHD در مقایسه با مادران کودکان غیر ADHD استرس را به میزان قابل توجهی تجربه می کنند. این استرس از مدیریت رفتارهای چالش برانگیز مانند تکانشگری، بی توجهی و بیش فعالی ناشی می شود(منبع).

استرس بالا و مزمن است و در اوایل زندگی کودک شروع می شود و بر سلامت روانی و کارآمدی والدین تاثیر می گذارد. میزان اضطراب و افسردگی مادر کودکان بیش فعال بیشتر است که تا حدی به دلیل احساس ناکارآمدی والدین و نگرانی دائمی در مورد رفتار و آینده کودک است(منبع)(منبع).

تأثیرات استرس بر صورت | علائم+درمان

پیامدهای عاطفی و اجتماعی

مادران اغلب نسبت به رفتار فرزندشان احساس گناه، سرزنش و پشیمانی می کنند که می تواند منجر به ناراحتی عاطفی و قسمت های گریه شود.

آنها ممکن است به دلیل رفتارهای مخرب کودک، که می تواند روابط با خانواده، دوستان و همسران را تیره کند، انزوای اجتماعی و طرد شدن را تجربه کنند. برخی از مادران با کنترل واکنش‌های خود دست و پنجه نرم می‌کنند، گاهی اوقات به فریاد زدن یا احساس پرخاشگری متوسل می‌شوند که می‌تواند بر پویایی خانواده تأثیر بگذارد(منبع).

تأثیر بر والدین و پویایی خانواده

رفتارهای چالش برانگیز کودکان بیش فعال می تواند دلبستگی مادر به کودک را کاهش دهد و ارتباطات درون خانواده را مختل کند(منبع).

مادران خودکارآمدی پایین‌تری را گزارش می‌کنند و اغلب احساس می‌کنند که تحت تأثیر نیازهای مداوم مدیریت علائم فرزندشان قرار می‌گیرند، که می‌تواند منابع عاطفی آنها را تحلیل ببرد(منبع).

حمایت از طرف همسر، خانواده و شبکه های اجتماعی، و همچنین دانش و آموزش در مورد ADHD، می تواند خودکارآمدی مادر را بهبود بخشد و استرس را کاهش دهد(منبع).

چگونه وقت بیشتری با خانواده سپری کنیم؟ فواید گذراندن وقت با خانواده

تأثیر شخصیت مادر و علائم ADHD

مادرانی که خود دارای علائم ADHD یا ویژگی های شخصیتی خاصی هستند (مانند روان رنجوری بالا، وظیفه شناسی پایین) ممکن است استرس بیشتری را تجربه کنند.

با این حال، علائم شخصیت مادر و ADHD به تنهایی سطوح بالای استرس را به طور کامل توضیح نمی دهند. وضعیت کودک خود یک عامل استرس زا است(منبع).
به طور خلاصه، بیش فعالی کودک عمیقاً بر سلامت روان مادر تأثیر می گذارد، اضطراب، استرس و چالش های عاطفی را افزایش می دهد، در حالی که بر روابط خانوادگی و اعتماد به نفس والدین تأثیر می گذارد. سیستم های حمایتی و راهبردهای مقابله ای برای کمک به مادران در مدیریت موثر این عوامل بسیار مهم هستند.

درمان قطعی بیش فعالی بزرگسالان بدون دارو: نوروفیدبک و tDCS

راهکارهای مؤثر برای مراقبت و تربیت کودکان بیش‌فعال در خانه

مراقبت موثر برای کودکان بیش فعال، به ویژه آنهایی که ADHD دارند، شامل ترکیبی از راهبردهای رفتاری، روال های منظم و ارتباطات حمایتی است. رویکردهای کلیدی عبارتند از:

استراتژی های رفتاری

رفتار مثبت را تحسین و پاداش دهید: برای تقویت عزت نفس و انگیزه، حداقل پنج برابر بیشتر از انتقاد از رفتار بد، روی تشخیص و پاداش دادن به رفتار خوب تمرکز کنید. از سیستم‌های پاداش یا امتیاز ملموس برای تشویق به دنبال کردن قوانین و اقدامات مثبت استفاده کنید.

دستورالعمل های واضح و کاربردی بدهید: از دستورات ساده و مختصر استفاده کنید و توجه کودک را از طریق تماس چشمی یا لمس ملایم قبل از دادن دستورالعمل جلب کنید. برای کاهش سردرگمی از مسیرهای طولانی یا پیچیده خودداری کنید.

تنظیم قوانین واضح با پیامدهای منسجم: تعریف کنید که کدام رفتارها قابل قبول هستند و کدام رفتارها قابل قبول نیستند. عواقب ثابتی مانند وقفه های زمانی یا از دست دادن امتیازات ناشی از رفتار نادرست را اعمال کنید و در عین حال برای ویژگی های شخصیتی منحصر به فرد کودک انعطاف پذیری داشته باشید.

ایجاد ساختار و روال

یک برنامه روزانه قابل پیش بینی ایجاد کنید: زمان های ثابتی را برای وعده های غذایی، تکالیف، بازی و زمان خواب تعیین کنید تا اضطراب را کاهش دهید و به کودک کمک کنید بداند چه چیزی باید انتظار داشته باشد.

وظایف را به مراحل قابل مدیریت تقسیم کنید: از ابزارهایی مانند تقویم یا نمودارهای رنگی برای کمک به کودکان در سازماندهی کارها و تکالیف مدرسه استفاده کنید و از سردرگمی جلوگیری کنید.

یک فضای ساکت و منظم تعیین کنید: برای کمک به تمرکز کودک، فضایی آرام و عاری از حواس‌پرتی برای انجام تکالیف، مطالعه یا استراحت فراهم کنید.

برای بیش فعالی دارو بهتر است یا نوروفیدبک؟

سلامتی و عادات سبک زندگی

از خواب، تغذیه و ورزش کافی اطمینان حاصل کنید: بهداشت خواب خوب را با برنامه های آرام بخش قبل از خواب ارتقا دهید و محرک هایی مانند شکر و کافئین را محدود کنید. فعالیت بدنی روزانه را برای سوزاندن انرژی اضافی و بهبود تمرکز تشویق کنید.

اگر کودک دارو دارد، نسخه‌ها را با دقت دنبال کنید: مطمئن شوید که کودک داروهای را طبق تجویز مصرف می‌کند و در مورد هر مشکلی با ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی ارتباط برقرار کنید.

حمایت عاطفی و شناختی

افکار کلامی را تشویق کنید: به کودک بیاموزید که از تفکر با صدای بلند استفاده کند تا واکنش های تکانشی را کاهش دهد و قبل از اقدام فکر کند.

راهبردهای زمان انتظار را بیاموزید: به کودک کمک کنید قبل از صحبت یا پاسخ دادن مکث کند تا خودکنترلی ایجاد کند.

نگرش مثبت و دلگرم کننده را حفظ کنید: برای ایجاد اعتماد به نفس و انعطاف پذیری، درک و شکیبایی خود را نشان دهید، دستاوردها را تحسین کنید و از انتقاد تند خودداری کنید(منبع)(منبع).

همکاری و سازگاری

با مراقبان و معلمان ارتباط برقرار کنید: قوانین، انتظارات و استراتژی های رفتاری را در خانه، مدرسه و سایر تنظیمات هماهنگ کنید تا یکپارچگی ایجاد شود.

آموزش والدین و پشتیبانی حرفه ای را در نظر بگیرید: یادگیری روش های انضباط فعال و تکنیک های مدیریت رفتار از متخصصان می تواند اثربخشی را افزایش دهد(منبع)(منبع).

با ترکیب این راهبردها، والدین می توانند محیطی حمایتی ایجاد کنند که به کودکان بیش فعال کمک می کند علائم خود را مدیریت کنند، رفتارشان را بهبود بخشند و در خانه و مدرسه رشد کنند(منبع)(منبع).

منبع : چالش های مادران دارای کودک بیش فعال