تاثیر دوستان در اعتیاد | نقش دوستان در گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر
تاثیر دوستان در اعتیاد، نقش دوستان در گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر
تاثیر و نقش دوستان در اعتیاد چیست؟ ممکن است دوستانی معتاد به مواد مخدر داشته باشید یا متوجه شوید که دوستان فرزندتان معتاد هستند، اغلب این دوستان اطرافیان خود را تشویق می کنند تا به سمت مواد مخدر کشیده شوند و آن ها را تشویق به مصرف مواد مخدر می کنند، بسیاری از افراد این تعارفات و تشویق ها را بدون تاثیر می دانند اما واقعا تاثیر دوستان بر روی اعتیاد چقدر می باشد؟ آیا چنین دوستانی می توانند عاملی برای شروع اعتیاد باشند؟ بر اساس تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است بسیاری از اعتیاد ها در دوران نوجوانی آغاز شده است.
برای نوجوان ها گروه های دوستی اهمیت بسیاری دارد و آن ها هر کاری را انجام می دهند تا عضوی از آن گروه باشند و تلاش می کنند تا از عقاید و افکار هم سن و سالان خود پیروی کنند، بنابراین متاسفانه در صورتی که دوستان آن ها معتاد باشند احتمال این که نوجوان معتاد شود و به سمت مواد مخدر گرایش داشته باشد بسیار زیاد است.
برای آن که اطلاعات بیشتری در مورد نقش دوستان در اعتیاد به دست آورید این مقاله را تا انتها مورد مطالعه قرار دهید.
نوجوان و اعتیاد، نقش و تاثیر دوستان در اعتیاد
اعتیاد یک پدیده مهلک و مخرب در هر جامعه ای می باشد، زمانی که نوجوانان درگیر مواد می شوند و معتاد می شوند به معنای از بین رفتن نیروی کار جوان و والدین نسل بعد می باشد، دو موضوع اصلی در ارتباط با سن اعتیاد و علل گرایش به اعتیاد اهمیت بسیاری دارد:
- پایین آمدن میانگین سنی به اعتیاد: در سال های اخیر سن اعتیاد بسیار پایین آمده است و نوجوانان در سن های کمتری گرفتار مواد می شوند به همین دلیل دیده می شود که مصرف برخی از مواد اعتیاد آور مانند حشیش، شیشه و مارجوآنا در سنین جوانی و نوجوانی نسبت به زمان گذشته افزایش یافته است.
- گروه دوستان معتاد: بر اساس تحقیقاتی در زمینه علت یابی اعتیاد صورت گرفته است به این نتیجه رسیده اند که یکی از مهم ترین دلایل اعتیاد افراد به خصوص نوجوانان، فشار همسالان و دوستان آن ها می باشد و هم چنین داشتن دوستان مصرف کنند مواد، تاثیر بسیار در معتاد شدن نوجوان دارد.
چرا نوجوانان در برابر اعتیاد آسیب پذیرتر هستند؟
در دوران کودکی فرد تحت تاثیر خانواده است و زمانی که سن او افزایش می یابد دوستان و همسالان نقش پر رنگ تری دارند و در دوران نوجوانی نقش دوستان به اوج خود می رسد، زیرا نوجوانان در این سن به دنبال استقلال هستند و تلاش می کنند تا هویت شان را در کنار دوستان خود تعریف کنند.
نوجوانان نسبت به سایر گروه سنی در برابر مواد مخدر و اعتیاد آسیب پذیرتر می باشند زیرا هنوز به خودشناسی واقعی نرسیده اند و مهارت های نه گفتن را یاد نگرفته اند تا در برابر درخواست های نامناسب پاسخ منفی بدهند.
علاوه بر موارد بیان شده نداشتن مهارت حل مسئله و دشواری در کنترل هیجانات منجر شده تا ناتوانی فرد در کنترل کردن مصرف مواد افزایش یابد و نتواند هیجانات خود را کنترل کند و به سمت مواد مخدر نرود، اگر فرد از همان دوران کودکی آگاهی های لازم در مورد اهمیت خانواده و اتخاذ یک سبک فرزند پروری مناسب را داشته باشد به راحتی می تواند در دوران نوجوانی در برابر این خطرات از خودش محافظت کند و ایمن باشد.
تاثیر دوستان در اعتیاد
نوجوانان زمانی که با مشکلات زندگی و مسائل گوناگونی مواجهه می شوند ( مانند عدم درک شدن توسط بزرگسالان) از خانواده و اجتماع دور می شوند و به دنبال تکیه گاه دیگری می گردند و به همین دلیل به سمت دوستانش جذب می شود و در این هنگام دوستان نه تنها او را مورد سرزنش قرار نمی دهند بلکه احساس درک متقابل را در فرد ایجاد می کنند و او را درک می کنند.
نوجوانان تحت تاثیر اعمال، رفتار، گفتار و افکار دوستان خود قرار می گیرند و خواسته و نظرات آن ها را با مقاومت کمتری می پذیرند زیرا زمانی که در کنار دوستانشان هستند استقلال و فردیت بیشتری دارند و در این شرایط که در کنار دوستان خود هستند آسیب پذیرتر می باشند و زمینه انحراف آن ها به سمت مواد و اعتیاد بیشتر است.
علاوه بر موارد گفته شده یکی از ویژگی های نوجوانان هیجان خواهی می باشد بنابراین نوجوانان هنگامی که وارد جمعی می شوند برای این که هیجان و سرگرمی آن ها افزایش یابد از سیگار و مواد مخدر و الکل استفاده می کنند.
ارتباط با دوستان معتاد
یکی از عامل زمینه ساز قوی برای ابتلای نوجوانان به مواد مخدر، ارتباط داشتن با دوستان و همسالان معتاد می باشد، زمانی که دوستان او معتاد باشند نوجوان از آن ها الگو برداری می کند و به سمت مواد کشیده می شود. برخی در ابتدا مواد مجانی به دوست خود تعارف می کنند.
هنگامی که معتاد شد در قبال گرفتن پول به او مواد می دهند و به این طریق افراد مواد فروش کسب درآمد می نمایند، همچنین برخی از گروه های دوستی شرط ورود آن ها همرنگ شدن با سایر اعضا می باشد، بنابراین اصرار و فشار برای مصرف مواد و مسخره کردن افرادی که در مصرف مواد مخدر امتناع می کنند نوجوان را تحریک می کند تا مواد مصرف کند و تاییده دوستان را بگیرد، با این کار نوجوان احساس می کند که استقلال بیش تری داشته و می تواند ناملایمتی های خانواده اش را با این کار جبران کند.
عوامل زمینه ساز گرایش به دوستان معتاد
از پارامترهای مهم دوره نوجوانی می توان به هویت یابی، استقلال از خانواده، افزایش گرایش نوجوان به دوستان و الگویابی اشاره کرد. اگر فرد برای عبور از این دوره ناتوان باشد و موفق نشود شرایط برای انحراف او به سمت مصرف مواد و اعتیاد فراهم خواهد شد.
- هویت
فرد در صورتی که نتواند هویت تثبیت شده ای برای خود پیدا کند، تعادل روانی او به هم می خورد و مشکلاتی مانند نا امیدی، گوشه گیری و انزوا و بی اعتمادی برای او به وجود می آیدکه می تواند باعث اعتیاد و سوء مصرف مواد شود.
همچنین زمانی که فرد با اختلالاتی در بحران هویت رو به رو می شود باعث می شود تا اختلال شخصیت را تجربه کند و در اختلال شخصیت مرزی احتمال گرایش به مصرف مواد بسیار بالا می باشد.
زمانی که خانواده و جامعه زمینه لازم برای هویت یابی را برای فرد ایجاد کند و نیاز او به صورت مناسب برآورده شود فرد برای رسیدن به هویت و ابراز وجود، راه های انحرافی یا گروه های خلاف را برای عضویت انتخاب نمی کند، در اینجا می توان متوجه نقش مهم و کلیدی خانواده در اعتیاد نوجوانان شد.
اگر هویت او به درستی مشخص نشود جذب کسانی می شود که فرصت ابراز وجود را در اختیار او می گذارند به عنوان مثال زمانی که والدین نوجوان را به رسمیت نمی شناسند و با او مثل کودک رفتار می کنند در این صورت نوجوان برای این که دیده و شنیده شود به سمت رفتار هایی مانند سیگار کشیدن و اعتیاد می رود تا به دیگران نشان دهد که کودک نیست و بزرگ شده است.
- تاثیر دوستان در اعتیاد، گسست از خانواده
زمانی که والدین با فرزندان صمیمی نباشند و رابطه عاطفی خوبی نداشته باشند احتمال فرار از خانه، پناه بردن به شخص یا گروه های دیگر در فرزندان افزایش می یابد، در واقع زمانی که فرد فکر می کندد در خانواده و جامعه جایگاه درستی ندارد در این هنگام احساس طرد شدگی، انزوا و تنهایی و زمینه سرکشی برای او فراهم می شود و بیش تر به سمت مواد مخدر و رفتار پرخطر کشیده می شود.
همچنین زمانی که نیاز های عاطفی فرد در محیط خانواده برآورده نشود، او سعی می کند این نیاز های را از طریق دوستان و یا گروه های دیگر برطرف سازد در این صورت نسبت به اعتیاد آسیب پذیر می شود و احتمال دارد برای این که احساسات ناخوشایند خود را فراموش کند و کمبود های عاطفی را از یاد ببرد به سمت مواد مخدر و سیگار رفته و گرفتار مصرف مواد شود.
- نیاز به تعلق
از نیاز های مهم در دوران نوجوانی نیاز به تعلق داشتن و پذیرفته شدن و تایید شدن از طرف دوستان و همسالان می باشد، برخی از افراد برای آن که نیاز به تعلق در آن ها ارضا شود به راحتی با گروه مورد نظر خود همنوایی می کنند و هنجارهای گروه مورد نظر را می پذیرند و از عقاید آن ها تقلید می کنند.
همچنین نوجوانان برای رسیدن به استقلال شروع به سازمان دهی گروه های اجتماعی خاصی برای خود می نمایند.
به طور معمول اولین مصرف مواد به خاطر تعارف دوستان می باشد و ارتباط داشتن با دوستان و همسالان مبتلا به مواد مخدر، عامل زمینه ساز قوی برای ابتلا نوجوانان به اعتیاد می باشد و نوجوان بسیار نیاز دارند تا مورد قبول دیگران قرار گیرند و به همین دلیل تعلق داشتن به یک گروه نیازمندند و به راحتی می توانند به گروه هایی که مواد مصرف می کنند بپیوندند، هر چه پیوند فرد با خانواده و مدرسه و اجتماعات سالم کمتر باشد احتمال پیوند او با گروه های اعتیاد آور بیشتر خواهد بود.
- الگو یابی و همانند سازی
زمانی که فرد عضویت در گروهی را می پذیرد تمایل دارد تا با ارزش ها و نگرش های گروه هماهنگ شود، در دوران کودکی و نوجوانی الگو پذیری و همانند سازی یکی از مهم ترین روش های یادگیری اجتماعی می باشد و یکی از علت های نا هنجاری های اجتماعی مانند اعتیاد، الگوبرداری ناصحیح می باشد.
افرادی که بیش از حد از دوستان و همسالان خود تاثیر می پذیرند در زمینه های مختلفی از جمله اعتیاد با هم در تعامل هستند و الگوبرداری و همانند سازی می کنند.
ترک مواد و تاثیر دوستان در اعتیاد فرد
بعد از این که مصرف مواد را ترک کردید باید رابطه خود را با دوستانی که معتاد هستند قطع کنید، اگر دوستان شما از ترک کردن تان احساس خوبی دارند و شما را تشویق به ترک اعتیاد می کنند اما باز هم در ارتباط بودن با آن ها صحیح نمی باشد زیرا احتمال لغزش مجدد را در شما ایجاد می کند و هنگامی با این افراد در ارتباط باشید زندگی گذشته را برای شما تداعی می کند و احتمال دارد شما دوباره وسوسه شوید و به سمت مصرف مواد مخدر بروید.
خانواده نقش بسیار مهمی در ترک اعتیاد در نوجوانی دارد، آن ها با دریافت مشاوره و پیدا کردن علت اصلی اعتیاد می توانند راه حل مناسبی برای ترک پیدا کنند و نوجوان را در زمان ترک کردن حمایت کنند.
سخن آخر در مورد تاثیر دوستان در گرایش به اعتیاد
علاوه بر نوجوانان، بزرگسالان نیز در برابر اعتیاد آسیب پذیر هستند و همانطور که دوست معتاد بر نوجوان تاثیر می گذارد بر روی فرد بزرگسال نیز می تواند تاثیر بگذارد، باید این نکته را در نظر بگیرید که هر موضوعی که نا بهنجار و معضل تلقی می شود به مرور زمان بر روی فرد تاثیر می گذارد و ممکن است امری عادی جلوه کند.
بنابراین آسیب ها و خطراتی که در این گروه ها به وجود می آید را جدی بگیرید و قبل از درمان پیشگیری های لازم را انجام دهید و گرفتار اعتیاد نشوید، به همان نسبت که نوجوانان در معرض خطر هستند و احتمال دارد آسیب پذیر باشند ، علل گرایش به اعتیاد در بزرگسالان نیز عامل خطرناکی محسوب می شود و ممکن است گرفتار مصرف مواد گردند.
مرکز مشاوره روانشناسی ستاره ایرانیان
والدین اگر آگاهی لازم را در مورد تاثیر دوستان بر روی اعتیاد داشته باشند می توانند از اعتیاد فرزندشان پیشگیری کنند و با استفاده از خدمات مشاوره می توانند روش های برقراری ارتباط با نوجوانان را بیاموزند و ارتباط سالمی با فرزند خود داشته باشند و به این طریق می توانند فرزند خود را از رابطه دوستی خطرناک دور نگه دارند.
مرکز مشاوره ستاره ایرانیان در زمینه های مختلف روانشناسی اعم از خانواده، ازدواج، اعتیاد، جنسی، کودک، مشاوره، شغلی، تحصیلی و غیره خدمات جامع روانشناسی را انجام می دهد.
همچنین مشاوران به صورت تلفنی، اینترنتی به مراجعان امکان می دهد تا از خدمات بهره مند شوند و در کم ترین زمان از به روز ترین متخصصین استفاده کنند.
منبع : تاثیر دوستان در اعتیاد | نقش دوستان در گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر
