تربیت یک فرزند شاد و سالم پس از طلاق

طلاق ممکن است آسیب های روحی روانی بسیار زیادی برای کودکان به وجود بیاورد اما مهم ترین اقدامی که والدین پس از طلاق لازم است انجام دهند، انتخاب روشی صحیح به منظور تربیت صحیح فرزند پس از طلاق است.

چگونه می توانیم با وجود طلاق فرزندان سالم و شاد تربیت کنیم؟

من دوستانی داشتم که دلشان نمی خواست ازدواج کنند و نکردند، زیرا به علت طلاق پدر و مادر خود شدیدا از نظر روانی آسیب دیده بودند.

طلاق برای کودکان بسیار سخت است زیرا نمی توانند درک کنند چرا والدین از یکدیگر طلاق می گیرند و یا شاید خودشان را عامل طلاق والدین می دانند. در بعضی مواقع این کودکان با خود و دوستان خود عهد می بندند که هیچوقت ازدواج نکنند. البته به یاد داشته باشید که طلاق گرفتن همیشه بد نیست و پدر و مادر نباید در هر شرایطی فرد را سرزنش کنند و نسبت به تصمیم خود احساس بدی داشته باشد. پس از طلاق هم می توانید یک زندگی سالم و شاد را تجربه کنید البته با انتخاب یک روش صحیح تربیت فرزند. در این مقاله شما را با روش های تربیت فرزند سالم و شاد آشنا خواهیم کرد.

توصیه های کاربردی برای تربیت فرزند سالم پس از وقوع طلاق

برای کمک به فرزندتان با آنها همراه و همگام شوید:

دعوا و جدل هایتان را دور از چشم کودک خود انجام دهید

 نیازی نیست فرزندان خود را در جریان ریز دعواهای خود بگذارید. دانستن این حقایق فقط اوضاع روحی فرزند شما را بدتر می کند. فرزندان شما مشاور حرفه ای نیستند. سعی کنید با یک متخصص در این باره صحبت کنید تا این صحبت ها بتواند گره ای از مشکلات شما باز کند.

صحبت ها و مشکلات  همسر سابق خود را از نظر فرزند خود پنهان کنید. به طور منطقی فرزند شما فرزند همسر سابق شما نیز هست. با بد گویی درباره همسر خود ممکن است فرزند شما نیز این صفات بد را به خودش نیز نسبت دهد. در موقعیت هایی ممکن است با همسر سابق خود رو به رو شوید. در این مواقع سعی نکنید تا چهره عبوس به خود بگیرید. کاملا طبیعی رفتار کنید و اگر می توانید مکالمه ای هر چند کوتاه با همسر سابق خود داشته باشید. این نوع مکالمات تصویر خوبی در ذهن فرزند شما می سازد.

درباره خود و همسر سابقتان با یک مشاور خانواده صحبت کنید

تقاضای مشاوره در دفتر مشاوره گزینه خوبی برای شما است. می توانید همه احساسات خود را نسبت به زندگی قبلی و همسر قبلی خود به مشاور بگویید از دشوار بودن زندگی فرزندتان بگویید تا از احساسات منفی تا حدودی تخلیه شوید.

نه ترجیح و نه انتخاب!

وقتی با همسر خود مواجه می شوید احتیاجی نیست پرخاشگری کنید و ناراحت شوید. سعی کنید رفتار خوبی با او داشته باشید. اگر دوست ندارید از بدی های او بگذرید و او را ببخشد پس سعی کنید در معرض وجود و حضور او نباشید.

نحوه برخورد با فرزندان پس از طلاق

حفاظت از تعویض:

محافظت از تعویض کودکان معمولا هنگامی رخ می دهد که والدین دفعات زیادی همدیگر را می بینند پس در این صورت بهتر است یک مکان بی طرف را برای رسیدن فرزند خود به او انتخاب کنید. سعی کنید مکانی را انتخاب کنید که والدین دیگری نیز در آنجا باشند ( مانند پارک) حتما به این نکته  توجه کنید که سعی کنید خود را کنترل کنید و به همسر سابق خود پرخاش نکنید. افراد زیادی در حال تماشای شما هستند که مهم ترین آن ها فرزند بی گناه شماست.

کمک به فرزندان طلاق ـ طلاق هیچوقت مسیر خوشایندی نیست

کمک به فرزندان طلاق: ده سال پیش من و همسرم از هم برای همیشه جدا شدیم. پسر کوچک ما (مایکل) رنج زیادی در حین تماشای دعواهای ما متحمل شد. ما از دو مشاور کمک گرفتیم که هر دو به دلیل تفاوت های غیر قابل حل به ما پیشنهاد طلاق دادند. در واقع پسر کوچک ما مایکل قربانی این تصمیم بود.

کمک به فرزندان طلاق

یک سال بعد از طلاق شوهر سابق من به مکانی به اسم اورگان مهاجرت کرد که حدود 1500 مایل با اینجا فاصله داشت. پسر بی گناه من مایکل، در حالی که در آغوش من گریه و بی تابی می کرد پرسید: چرا بابا رفت؟

تصمیم گرفتم او را به جلسات مشاوره ببرم تا با این تعارض آسان تر کنار بیایید. وقتی مشاور از او خواست تا طلاق را توصیف کند آن را با شکلک های ناراحت و غمگین تبیین کرد. مایکل یک تصویر از خانواده ما کشید که در آن من و همسر سابقم در گوشه های تصویر بودیم حیوان های خانگی ما بین ما قرار داشتند و خودش را در سه کنج تصویر جای داده بود. مایکل در تصویر، لباس سیاهی به تن داشت و چهره های داخل تصویر را گنگ کشیده بود. وقتی مشاور می خواست با او صحبت کند به حالت برعکس سر خود را روی مبل قرار داده بود و می خندید. او شدیدا رنجور بود و به کمک یک متخصص احتیاج داشت.

همیشه والدین در قبال فرزند خود مسئولیت هایی دارند اما مسئولیت والدینی که طلاق می گیرند نسبت به سایر والدین چندین برابر بیشتر و سنگین تر است. بهبود حال مایکل مستلزم زمان زیادی است. در کتاب کمک به فرزندان طلاق، در این باره نوشته شده است: از دست دادن یک چیز با ارزش و بزرگ، دست کم 2 سال زمان می برد اما معمولا 3 تا 5 سال طول می کشد. در واقع بهبود مایکل به بهبود مادر و از بین بردن خشمش مرتبط است.

گوش کردن روشی برای کمک به بهبود فرزندان طلاق

والدین باید حین گوش کردن رنج ها و احساسات فرزندان طلاقشان رنج های خودشان را کنار بگذارند. البته بعضی کودکان حاضر نیستند درباره ی رنج های خود صحبت کنند. مثلا مایکل به وسیله ی نقاشی هایش صحبت می کرد و احساسات خود را بروز می داد.

مذاکره با هر سنین کودکی متفاوت است. مثلا شما می توانید یک کودک نو پا را بغل کنید و حین بازی با او صحبت کنید و فرزند بزرگتر می تواند با گوش دادن  ـ تایید و غیره با شما ارتباط برقرار کند. نباید حین صحبت او صحبت کنید و یا صحبت او را پیشاپیش منعقد کنید.

گاهی ما باعث می شویم فرزندان طلاق حرف نزنید. باید با چشم های او نگاه کنید و او را لمس کنید باید واقعا نشان دهید که برای صحبت های او سراپا گوش هستید.

وقتی مایکل درباره دلتنگی اش نسبت به پدرش می گوید می فهمم که وقت گوش دادن است البته من نسبت به دلتنگی او برای پدرش احساس خطر دارم اما در نتیجه می گوییم: پسرم میدانم دلتنگ پدرت هستی، متاسفم. تمام وجود بچه های طلاق درماندگی و استیصال را فریاد می زند.

محدوده ها را یادآوری کنید

مایکل تا سن 10 سالگی گاهی بداخلاقی می کرد. این بداخلاقی ها باعث وحشت و عذاب من بود اما او مقصر نبود و تنها احساسات درونی خود را بروز می داد. من دائما سعی می کردم این خلا را برای او جبران کنم اما متاسفانه احساسات منفی خودم هم غیر قابل کنترل بود. در واقع خودم حس مثبتی نداشتم تا به پسر بیچاره ام بدهم!

هنگامی که تعارضات خودم را حل کردم توانستم تا به تعارضات او نیز تا حدودی کمک کنم. برای مایکل محدوده هایی مشخص کردم که بتواند احساسات خود را نسبت به طلاق والدینش کنترل کند. البته من تنهایی قادر به مدیریت این مشکلات نبودم، مشورت با یک مشاور باعث بهبود این وضعیت شد. من و مایکل پس از مدتی نتیجه گرفتیم خشم و بغضی که نسبت به وضعیت داشتیم باعث شده بود درمانده شویم و وقتی این خشم را از بین بردیم زندگی پر آرامش خود را از سرگرفتیم.

بازگویی حقیقت روشی برای کمک کردن به فرزندان طلاق

هنگامی که مایکل 8 سال داشت تصمیم گرفتم او را به یک کلاس بازسازی طلاق ثبت نام کنم این کلاس توسط یک کلیسای محلی تشکیل شده بود، بچه های طلاق در طبقه ی بالای کلیسا دور هم جمع می شوند و والدین نیز در طبقه همکف گرد هم می آمدند.

در هر هفته سر گروه های مربوطه بچه ها را وارد سلسله بازیهایی می کرد که برای درک احساسات آنها طراحی شده بود مثلا یکی از این بازی ها درست کردن لیوان های کاغذی به رنگ گل رز بود.

بچه ها باید فریم های مقوایی و لنزهای پلاستیکی را سرهم می کردند. پس از آن، سرگروه به آن ها گفت باید از طریق این لیوان ها زندگی را تماشا کنید مخصوصا برای بازگشت پدر و مادر خود به زندگی مشترک، در واقع والدین آنها قرار نبود دیگر به زندگی مشترک خود برگردند و سر گروه ها می کوشیدند که بچه ها با این مشکل کنار بیایند.

مایکل در این آزمون نیز موفق شد. البته ناراحتی اش از بین نرفت ولی از شر تعارضات و توقعات بیجا خلاص شد. در طبقه ی بالا نیز پدر و مادر ها در حال آموزش کمک به القای این پیام به بچه ها بودند.

ابراز پشیمانی

درست وقتی مایکل 12 سال داشت روزی متوجه شدم برای کارهای احمقانه ای که انجام دادم از او عذرخواهی و دلجویی نکردم. پس تصمیم گرفتم بنشینم و درباره همه چیز از او عذرخواهی کردم. البته برای طلاق قبلا عذرخواهی کرده بودم ولی به علت دفعاتی که با او پرخاش کردم و موجب رنجش او شدم گفتم متاسفم. اگر در آن لحظه دچار غرور احمقانه می شوم تا مدت ها مجبور بودم بار سنگین وجدانم را به دوش بکشم. من به شجاعت احتیاج داشتم البته مایکل نیز قدر این شجاعت را می دانست.

مایکل در حال رشد و نمو است با این کار می تواند نسبت به کم و کاستی های خود اقرار کند و برای بهبود این مسائل تلاش کند.

طلاق هیچوقت مسیر آسان و لذت بخشی نیست اما با آگاهی و پشتکار می توانید با آن کنار بیایید. من و مایکل در این مسیر در حال موفقیت هستیم پس بنابراین شما هم می توانید.

هیس! مواظب باشید بر سر فرزندان خود داد نکشید

فرزندانی که به علت خودخواهی پدر و مادر و یا مشکلات دیگر آسیب دیده اند و در واقع فرزند طلاق هستند گاهی اوقات در میان همسالانشان دائما سوال می کنند: آیا پدر و مادر شما هم دائما در حال فریاد کشیدن هستند؟ اما همیشه پاسخ مثبت نمی گیرند و پاسخ های ناگواری دریافت می کنند در این صورت متوجه می شوند که در چنگال یک خانواده ی بی عشق و پرخاشگر قرار گرفتند و همه ی امیدشان نا امید می شود.

بالارفتن و افزایش آمار طلاق

متاسفانه آمار طلاق در کشورمان به صورت سالانه رو به افزایش است و فرزندانی قربانی واکنش های منفی در نتیجه این طلاق می شوند. واکنش هایی نظیر: ناامیدی، عصبانیت، شوک، غم و غیره . اکثر این زوجین علائم حاد افسردگی را از خود بروز می دهند.

نحوه برخورد با کودکان طلاق

در کمال تاسف سالانه کودکان بی گناه بسیار زیادی طعم تلخ طلاق را تجربه خواهند کرد. این کودکان قاعدتا آسیب های روانی بسیار زیادی را متحمل می شوند که ممکن است آینده شان را تحت تاثیر قرار دهند.

پدر و مادرها موظفند در برخورد با چنین کودک هایی مواردی را رعایت کنند. مواردی از قبیل:

1) دور کردن کودکان از محیطی که در آن جدال و دعوا صورت می گیرد

2) پرهیز از صحبت های حقوقی و مربوط به طلاق در حضور فرزندان

3) پرهیز از صحبت هایی با مضمون اختلافات در حضور کودکان

4) پرهیز از صحبت های منفی

5) پرهیز از سرزنش کودکان

مشاوره با کودکان آسیب دیده طلاق

کودکانی که والدین شان از یکدیگر طلاق گرفته اند لازم است بیشتر از سایر افراد تحت جلسات روان درمانی قرار بگیرند و بیشتر از دیگران تحت حمایت عاطفی قرار بگیرند. 

متخصصین مربوطه قادرند به چنین کودکانی کمک کنند تا آسیب کمتری را متحمل شوند. البته در مواقع خاص شرایط روانی کودک به قدری حاد است که احتیاج است در کنار روان درمانی تحت درمان دارودرمانی نیز قرار بگیرد که در این صورت کودک یه روان پزشک ارجاع داده می شود.

ارتباط با فرزند پس از طلاق

وقتی با تغییر رفتار کودکان طلاق مواجه شدید سریعا باید کودک را به یک روان شناس متخصص بفرستید تا عمیقا تحت درمان قرار بگیرد.

شیوه های کمک به فرزندان طلاق

در ادامه با روش های کمک به فرزندان طلاق بیشتر آشنا خواهیم شد:

1) به آن ها کمک کنید تا راحت تر از احساسات خود حرف بزنند و احساسات خود را در درون خود نریزند.

2) به آن ها آموزش دهید تا با صداقت احساسات خود را بروز دهند.

3) سعی کنید حریم خصوصی کودکان طلاق را نقض نکنید و فراتر از حریم آنها نروید. این کار بیش از پیش روان آن ها را آشفته می کند.

4) در زندگی خصوصی او کنجکاوی و کند و کاو نکنید این حس امنیت او را بر هم می زند.

5) سعی کنید همیشه با او با محبت و مهر صحبت کنید

6) همیشه به آن ها عشق بورزید تا به آن ها ثابت شود عزیز و با ارزش هستند

7) بکوشید برای چنین فرزندانی یک تکیه گاه امن و قابل اعتماد باشید.

عوارض طلاق والدین بر فرزندان در سنین بزرگسالی

1) کمبود محبت

2) کمبود عزت نفس

3) تخلیه نشدن احساسات منفی

4) عدم توانایی در مدیریت یک رابطه عاشقانه

5) احساس غربت و تنهایی

6) عدم رضایت نسبت به زندگی

بایدها و نباید های طلاق در برخورد با فرزندان طلاق

1) در این باره لازم است والدین در حضور فرزند از رفت و آمد و دیدار ها صحبت کنند تا احساس آرامش خاطر ظیدا کند.

2) در حضور کودک خود سعی کنید با همسر سابقتان از اختلافات صحبت نکنید. شما باید این اطمینان را به او بدهید که تا آخر عمر می تواند هر دوی شما را ملاقات کند.

3) سعی کنید در حضور فرزند خود احساسات منفی تان را به زبان نیاورید

4) برای مناسبت های خوب مانند تولد برنامه ریزی داشته باشید.

5) از امر و نهی کردن جدا بپرهیزید و سعی کنید حامی و دوست فرزندان خود باشید تا با شما احساس نزدیکی داشته باشند.

چگونه باید با کودکان طلاق همدلی کنیم؟

طبق نظر اکثر روانشناسان کودک، ارتباط با چنین کودک هایی باید به گونه ای باشد که ترحم و ناراحتی در میان نباشد. ترحم کردن مثل بیرون کشیدن اره ای از بدن است. شما تصور می کنید که در حال کمک کردن به کودک هستید در حالی او از این همدلی شدیدا غمگین می شود.

نمی توان گفت والدینی که تصمیم به طلاق دارند فرزند خود را دوست ندارند!

مشکل اکثر این کودکان این است که تمایل ندارند مهر و محبت یک طرفه دریافت کنند. آن ها دوست دارند علاقه ی پدر و مادر را به صورت همزمان و توامان کسب کنند.

فرزندان طلاق در چه سنینی در معرض آسیب های جدی قرار دارند؟

میزان پذیرش طلاق در هر سنی متفاوت خواهد بود. ممکن است کودکان در سنی پذیرش طلاق را راحت تر داشته باشند و در سنی به سختی با آن کنار بیایند.

متاسفانه کودکانی که رده سنی زیر 3 سال را دارند بیشترین میزان آسیب روانی را تجربه می کنند. این دسته کودکان شدیدا نسبت به جدایی والدین خود مضطرب می شوند  و این اضطراب ممکن است با علائمی مانند: شب ادراری، لکنت زبان، اختلال در خواب و واکنش های عصبی ظهور پیدا که حتما باید تحت درمان قرار بگیرد.

نتیجه گیری

متخصصین در حوزه ی روان شناسی به زوجینی که قصد ازدواج دارند پیشنهاد می کند: حتما از مشاوره های پیش از ازدواج استفاده می کنند و این جلسات را جدی بگیرند تا در آینده مشکل جدی ای زندگی آن ها را تهدید کند.

برای شناخت همدیگر وقت زیادی را قائل شوید. این قسمت از مهم ترین قسمت های پیش از ازدواج محسوب می شود.

مشکلات را کوچک و بی اهمیت نشمارید و آن ها را حتما با یک متخصص در میان بگذارید.

منبع : تربیت یک فرزند شاد و سالم پس از طلاق