علت پرخاشگری و بی صبری
همه ما شاهد رفتار پرخاشگرانه در محیط اطراف مان بوده ایم. حال می خواهیم علت پرخاشگری و بی صبری را بررسی کنیم.
رفتاری که قصد آن آسیب رساندن، قربانی کردن و آزار و اذییت دیگری بوده، که به نحوی جهت تخلیه خشم صورت می گیرد.
پرخاشگری چه رفتاری است؟
پرخاشگری رفتاری است مخرب و معمولا زمانی صورت می گیرد که افراد نمی توانند از طریق روش های معمول و منطقی به هدف مورد نظر خود دست یابند.
طبق یک فرضیه، پرخاشگری زمانی رخ می دهد که فرد در رسیدن به اهداف اش با مانع مواجه شود و نتواند با مشکلات موجود سازگار گردد.
پرخاشگری می تواند به صورت جسمانی (لگد زدن، گاز گرفتن)، کلامی (توهین، ناسزا و تحقیر کردن) و نیز رابطه ای (شایعه پراکنی و قهر کردن) ابراز گردد.
همچنین هدف یا جهت پرخاشگری نیز ممکن است به جهت درون یا جهت بیرونی باشد.
در پرخاشگری با جهت درونی
خشم درونی باعث عصبانیت و احساس نارضایتی از خود می شود، در این حالت فرد ممکن است دچار خشم فروخورده و در نتیجه آن افسردگی شود.
در پرخاشگری با جهت بیرونی
فرد خشم و عصبانیت خود را روی محیط بیرونی( لگد زدن، پرتاب کردن اشیاء)، ابراز می کند.
پرخاشگری در افراد مختلف به میزان کم یا زیاد رخ می دهد که این تا حدودی تحت تاثیر ویژگی های شخصیتی، نوع تربیت، برخورد خانوادگی و همچنین آموزش و یادگیری(از طریق خانواده، رسانه های فرهنگی و…)می باشد.
آن چه که مسلم است اهمیت کنترل این رفتار آسیب رسان و مدیرت مهارت خشم و پرخاشگری می باشد.
مهم ترین نشانه های پرخاشگری
نشانه های فیزیولوژیکی پرخاشگری:
- تند شدن و شتاب نبض،
- کلفت شدن رگ های پیشانی،
- گردن و پشت دست،
- جریان خون با سرعت بالاتر و
- در نتیجه برافروخته شدن رنگ صورت و قرمز شدن چشم ها،
- عرق کردن،
- انقباض و سفت شدن عضلات،
- گشاد تر شدن سوراخ بینی،
- تنفس بریده بریده و صدا دار
از جمله نشانه های بدنی پرخاشگری است.
در حالت خشم و پرخاشگری معمولا فرد از نظر حواس بدنی دچار ضعف می شود، مثلا درست متوجه صداها نمی شود، همچنین از تشخیص خوب و بد یا مفید و مضر ناتوان می گردد.
نشانه ها و تاثیرات روانی اجتماعی پرخاشگری: اگرچه پرخاشگری در مقابل ناعدالتی و صیانت از ذات خود ضروری بوده و افرادی که فاقد این صفت هستند معمولا زیردست، فرمان بردار و مورد ظلم هستند،
اما اگر پرخاشگری شکل نابهنجار به خود گیرد یا از حالت اعتدال خارج شود، باعث زیان های روانی اجتماعی زیادی می گردد.
از جمله عوارض روانی اجتماعی پرخاشگری می توان به احساس پشیمانی، گناه و اضطراب در کنار رفتارهای مخرب اجتماعی که به روابط و سایر ابعاد زندگی فرد آسیب می رساند، اشاره نمود.
تفاوت پرخاشگری با خشم و شجاعت چیست؟
پرخاشگری و جرات ورزی: معمولا رفتار جرات ورزانه با رفتار پرخاشگرانه اشتباه گرفته می شود.
جرات ورزی به رفتاری اطلاق می شود که فرد جهت دفاع از حقوق و متعلقات ( دارایی ها) خود انجام می دهد.
مثلا کودکی که مانع از برداشتن اسباب بازی اش توسط دیگران می شود رفتار جرات مندانه ای از خود نشان می دهد.
رفتار جرات مندانه همچنین شامل بیان آرزوها، اهداف و افکار فرد می شود.
مثلا کسی که مصرانه برای به دست آوردن یک شی تلاش می کند و به سادگی جواب رد را نمی پذیرد ممکن است این رفتار پرخاشگرانه تلقی شود در صورتی که چنین نیست.
در واقع در رفتار جرات مندانه هدف نظارت و کنترل بر دیگران است اما آسیب نه.
پرخاشگری و خشم
تمایز بین خشم و پرخاشگری نیز موضوع مهم دیگری است که اغلب به جای یکدیگر به کار می رود.
خشم که یک هیجان ذاتی آشنا برای همه ماست از نظر درونی و ذهنی بودن با پرخاشگری که بیشتر جنبه ی رفتاری دارد، متفاوت است.
در واقع می توان گفت بین خشم و پرخاشگری ارتباطی نزدیک وجود دارد، بدین صورت که معمولا خشم منشاء رفتار پرخاشگرانه است.
بنابراین در بروز رفتار خصمانه، آن چه که معمولا از سوی دیگران قابل مشاهده است؛ پرخاشگری،
و آن چه که در درون باعث ایجاد حالت حمله و عصبانیت فرد می شود و برای دیگران قابل درک و مشاهده نیست، خشم است.
آیا میزان پرخاشگری در افراد مجرم و جنایت کار بیشتر است؟
بسیاری از جرم شناسان و روانشناسان در بررسی ویژگی های شخصیتی مجرمین به سراغ پرخاشگری رفته و ارتباط بین این دو را بررسی نموده اند.
بر اساس پایان نامه ی ارشد بررسی علل پرخاشگری و رواج خشونت، صدیقه کردی،۱۳۹۴٫ و سایر مقالات مرتبط می باشد.
تقسیم بندی دیگری که از پرخاشگری وجود دارد به صورت زیر است.
پرخاشگری اتفاقی
در این نوع پرخاشگری، حالت خصمانه و رفتار آسیب رسان فرد ناگهانی می تواند علت پرخاشگری است.
پرخاشگری در مقابل پرخاشگری
بعضی اوقات پرخاشگری یک فرد( مجرم) صرفا در مقابله با پرخاشگری فرد دیگر است.
پرخاشگری حرفه ای
این نوع پرخاشگری که در پرونده جنایی مجرمین زیادی دیده می شود، رفتار پرخاشگرانه به صورت مداوم و با برنامه ریزی قبلی صورت می گیرد.
در این حالت برعکس پرخاشگری ناگهانی، حال روحی نا مساعد یا تصمیم آنی و ناگهانی باعث رفتار مخرب و آسیب رسان نمی شود.
پرخاشگری مرضی
نیز که در حالت توهم، مستی، یا اعتیاد به مواد مخدر رخ می دهد نیز با جنایات بسیاری مرتبط است.
نکته جالب در بسیاری از تحقیقات این است که مجرمین صرفا افرادی با خلق و خوی پرخاشگرانه یا افرادی با سابقه ای طولانی از رفتار پرخاشگرانه نیستند.
خیلی از موارد مجرمینی که به دلیل رفتار پرخاشگرانه مرتکب عمل جنایی شده اند، افرادی آرام و خونسرد بوده که همواره خشم خود را درون ریزی و کنترل می کردند که یک باره با عمل پرخاشگرانه باعث تعجب خود و اطرافیان شان شده اند.
بنابراین نداشتن رفتار جرات مندانه، فروخوردن دائمی خشم و سازگاری با هر نوع بی عدالتی در بلند مدت ممکن است تاثیر منفی داشته باشد.
مهم ترین علت پرخاشگری و بی صبری
شادی
تحقیقات نشان داده در کشور هایی که میزان شادکامی پایین و شادی به صورت گذرا و کوتاه مدت در زندگی مردم یافت می شود، پرخاشگری از شیوع بالاتری برخوردار است.
اعتیاد
اعتیاد به الکل و مواد مخدر علاوه بر این که باعث ابتلا به بیماری های جسمی و روحی می شود،
موجب تنزل شخصیتی فرد، بی توجهی به اصول اخلاقی و در نتیجه افزایش پرخاشگری می گردد.
تحقیقات نشان داده که بالا رفتن سطح الکل خون موجب نارسایی و مشکل در استدلال فکری گشته و در نتیجه رفتار های پرخاشگرانه را افزایش می دهد.
فرد معتاد که همواره دغدغه ی تهیه و مصرف مواد را دارد و به علت غیر قانونی بودن مواد نیز در معرض دردسر و ناکامی قرار دارد،احتمال پرخاشگری در او بالاتر از سایر افراد است.
خانواده می توانید یک علت پرخاشگری به حساب آید.
نبود کنترل و اقتدار والدین، طلاق و پیامدهای آن و نیز اعتیاد والدین می تواند در افزایش رفتار پرخاشگرانه نقش مهمی داشته باشد.
علت پرخاشگری و بی صبری می تواند بی کاری و فقر باشد
ناکامی در رفع نیازهای اساسی و فاصله طبقاتی می تواند در افزایش فشار روانی و پرخاشگری نقش بسزایی داشته باشد.
مهاجرت
تحقیقات مختلف نشان داده است که مهاجرت در افزایش رفتار پرخاشگری نقش ویژه ای دارد.
این موضوع ممکن است به دلیل ناتوانی فرد مهاجر در انطباق دادن خود با فرهنگ کشور جدید، تضاد فرهنگی و مشکل در تعاملات اجتماعی ایجاد گردد.
کلا برای افراد احساساتی و وابسته تغییرات مکانی می تواند علت پرخاشگری و بی صبری و بی قراری در یک محیط باشد.
عوامل فرهنگی
شیوع فرهنگ فرد گرایی و مصرف گرایی که در آن برطرف کردن نیازهای فردی در مقایسه با پایبندی به اخلاقیات و تعاملات اجتماعی ارزشمندتر است، باعث افزایش رفتارهای پرخاشگرانه و بزهکارانه شده است.
منبع : علت پرخاشگری و بی صبری