اختلال دو قطبی چیست؟ انواع | علائم و علل دو قطبی
اختلال دو قطبی چیست؟ انواع، علائم و علل دو قطبی
اختلال دو قطبی یا افسردگی شیدایی یکی از انواع اختلالات خلقی می باشد که مشخصه آن تبدیل دوره شیدایی و اوج سرخوشی به دوره افسردگی و قعر ناامیدی می باشد، در واقع افرادی که مبتلا به اختلال دو قطبی هستند دچار نوسانات خلقی و رفتاری شدیدی می شوند.
به طور معمول این اختلال در سنین نوجوانی به وجود می آید و در سنین بالای ۴۰ سال احتمال ابتلا به این اختلال بسیار کمتر می شود.
تغییراتی که در خلق و خو به وجود می آید باعث مختل شدن زندگی روزمره و ارتباطات فرد بیمار می شود و بر روی جنبه های مختلف زندگی افراد تاثیرات منفی می گذارد در صورتی که فرد به موقع اقدام نکند ممکن است رفتارهای خطرناک و تحریک کننده ای را بروز دهد که باعث آسیب رساندن به سلامت خود و اطرافیان شود.
با توجه به اهمیت این موضوع در این مقاله به بررسی انواع افسردگی شیدایی، علائم و علت بروز بیماری می پردازیم.
اختلال دو قطبی چیست؟
اختلال دو قطبی نوعی از اختلال خلقی می باشد که تغییرات شدیدی بر روی خلق و خو و رفتار فرد به وجود می آورد، در دوره شیدایی ممکن است فرد علائم زیر را تجربه کند:
- افزایش سطح انرژی و تحریک پذیری
- عدم تمرکز و پرش افکار
- کاهش نیاز به خواب
- افکار خود بزرگ بینانه
برخی از بیماران مبتلا به دو قطبی هر دو نوع دوره افسردگی و شیدایی را تجربه می کنند و برخی از آن ها فقط دوره مانیا یا شیدایی را تجربه می کنند و میزان ابتلا به اختلال دو قطبی در مردان و زنان به یک اندازه است.
دوره مانیا برای فرد بسیار جذاب است و آن قدر برای او خوشایند می باشد که مصرف داروهای خود را در دوران افسردگی متوقف می کند تا دوباره به حالت شیدایی برگردد.
دلایل بروز افسردگی شیدایی
علت بروز اختلال دو قطبی به طور واضح مشخص نشده است اما بر اساس تحقیقات انجام شده بر روی اختلال دو قطبی می توان گفت که ژنتیک در بروز این اختلال بسیار موثر است، به طور کلی عواملی زیست شناختی، روانشناختی و اجتماعی در بروز افسردگی و شیدایی نقش بسیار مهمی دارند.
هم چنین تجربه رویدادهای پر استرس بر روی اختلال دو قطبی تاثیر می گذارد و باعث می شود تا شدت علائم فرد بیش تر شود به طور مثال فرد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است در هنگام ازدواج علائم شدیدتری را تجربه کند که در این حالت مشکلات بیشتری به سراغ او می آید.
انواع اختلالات دو قطبی
بر اساس تحقیقاتی که توسط موسسه ملی سلامت ذهن انجام شده است اختلالات دو قطبی انواع متفاوتی دارد که عبارت اند از:
اختلال دو قطبی نوع اول:
اختلال دو قطبی نوع اول به شرایطی گفته می شود که تنها شامل یک دوره شیدایی یا مانیا می شود و فرد پیش از آن هیچ دوره افسردگی اساسی را تجربه نکرده است.
اختلال دو قطبی نوع اول در صورتی که برای درمان شیدایی آن اقدامی صورت نگیرد دوره شیدایی به مدت ۳ تا ۶ ماه طول می کشد و دوره افسردگی آن ها ۶ تا ۱۲ ماه می باشد.
اختلال دو قطبی نوع دوم:
در اختلال دو قطبی نوع دوم یک دوره افسردگی شدید وجود دارد، در صورتی که تغییرات خلق و خو در فرد بیمار کم باشد و در اصطلاح به صورت هیپومانیا تجربه شود به عنوان اختلال دو قطبی خفیف شناخته می شود.
اختلال خلق ادواری یا سیکلوتایمی:
اختلال دو قطبی ادواری، شکل خفیف اختلال دو قطبی نوع دوم می باشد اما تفاوتی که با یکدیگر دارند در میزان شدت علائم افسردگی و شیدایی می باشد به طوری که علائم افسردگی و دوره شیدایی در این دوره کم تر می باشد.
اختلال دو قطبی پیش رونده:
در اختلال دو قطبی پیش رونده فرد بیمار بیش از چهار بار در روز دچار تغییرات خلق و خو می شود، این اختلال در ۱۰ درصد از افرادی که مبتلا به اختلال افسردگی شیدایی هستند دیده می شود و می توان آن را با اختلال دو قطبی اول و دوم همراه کرد.
علائم اختلال دو قطبی ( افسردگی شیدایی)
با توجه به نوع اختلال دو قطبی که افراد به آن مبتلا هستند علائم اختلال می تواند متفاوت باشد ولی در اکثر آن ها علائم مشابه است که شامل موارد زیر می شود:
- افسردگی
احساس غم و اندوه همراه با لذت نبردن از موقعیت ها، از علائمی می باشد که به احتمال زیاد در افراد مبتلا به افسردگی شیدایی دیده می شود، بر اساس آمار افسردگی بالینی، علائم افسردگی شدید در بیمارانی که مبتلا به اختلالات دو قطبی هستند بیشتر می باشد.
در این حالت فرد دچار احساس افسردگی به مدت طولانی می شود و انجام دادن امور زندگی برای او سخت و مشکل خواهد بود . در صورتی که شما مبتلا به افسردگی شوید متوجه این تغییرات خواهید شد و حتما در این شرایط برای درمان افسردگی و درمان اختلال دو قطبی اقداماتی را انجام دهید.
- تغییر حالت روحی
زمانی که افراد به اختلال دو قطبی مبتلا می شوند از نظر روحی بسیار آسیب پذیر هستند و احساسات زیر در آنان بسیار پر رنگ تر می شود و باعث ایجاد تغییرات روانی زیر می شود:
- نوسان بین احساس غمگینی و سرخوشی
- افکار خودکشی
- بی قراری و انرژی زیاد
- افزایش اعتماد به نفس
- بیش برآورد کردن قدرت و توانایی
- حساسیت زیاد و زودرنجی
۳٫ تغییر افکار در اختلال دو قطبی
در این اختلال افکار، نگرش و باورهای فرد دچار تغییر می شود که شامل موارد زیر می باشد:
- قضاوت ضعیف
- افزایش خلاقیت و ایده های جدید
- مشکل در تمرکز کردن و پرش افکار
- خود بزرگ بینی و افکار بزرگ منشانه
۴٫ تغییر حالات جسمی
از جمله تغییراتی که در حالات جسمی افراد دیده می شود می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- افزایش انرژی
- کاهش نیاز به خواب
- افزایش تمایل به رابطه جنسی
۵٫ تغییرات ناگهانی در تمایل به برقراری رابطه جنسی
افرادی که مبتلا به اختلال دو قطبی ( افسردگی شیدایی) هستند در برقراری رابطه جنسی با مشکلاتی مواجه می شوند زیرا در دوره های شیدایی تمایل بسیاری به برقراری رابطه جنسی دارند و ممکن است به سمت رفتارهای جنسی پر خطر بروند از طرف دیگر در دوره های افسردگی تمایلی به برقراری رابطه جنسی ندارند.
برای این اختلال از داروهای تثبیت کننده خلق استفاده می شود که باعث سرد مزاجی و عدم تمایل فرد به رابطه جنسی می گردد، در صورتی که قصد دارید با فردی ازدواج کنید که دچار اختلال دو قطبی است باید قبل از آن به نکاتی مانند تغییرات ناگهانی او در مورد تمایل به برقراری رابطه جنسی توجه کنید و آن ها را در نظر بگیرید.
- تغییر رفتاری در افراد
از جمله تغییرات رفتاری که در بیماران اختلال دو قطبی مشاهده می شود می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- پر حرفی، ابراز بیش از حد احساسات و صمیمی شدن غیر معمول
- تحریک پذیری مفرط و تصمیم گیری عجولانه
- ولخرجی های بسیار، رفتارهای تکانشی و سوء مصرف مواد
علائم اورژانسی اختلال دو قطبی ( افسردگی شیدایی)
در صورتی که اختلال دو قطبی به موقع درمان نشود ممکن است این اختلال به جنون تبدیل شود که از جمله علائم اورژانسی آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بروز رفتارهای خشونت آمیز و فحاشی
- بروز رفتارهای خطرناک در فرد
- شروع افکار خودکشی و صحبت مداوم در مورد آن
- خودکشی های ناموفق
- صحبت کردن در ارتباط با مرگ
تشخیص اختلال دو قطبی
تشخیص علائم اختلال افسردگی شیدایی سخت می باشد اما زمانی که بیماری پیشروی کرده باشد و جنون شیدایی یا مانیا رسیده باشد نشانه های آن به راحتی قابل تشخیص می باشد.
زیرا افرادی که دچار جنون می شوند ممکن است پر انرژی تر از حد معمولشان باشند و اعتماد به نفس آن ها کامل و سرشار از انرژی و ایده های جدید به کار و زندگی می باشد و زمانی که فرد علائم افسردگی اساسی را در دوره های کوتاه مدت تجربه کند عوامل آن را به اختلال های دیگری به غیر از اختلال دو قطبی ربط می دهد.
درمان اختلال دو قطبی
به طور کلی برای درمان اختلال دو قطبی از دو روش روان درمانی و دارو درمانی استفاده می کنند که در ادامه مقاله به بررسی آن ها می پردازیم.
دارو درمانی برای اختلال دو قطبی
از داروهای تثبیت کننده خلق مانند لیتیوم، کاربامازپین و کلونازپام در پیشگیری از دوره های شیدایی و درمان استفاده می کنند، دوره دارو درمانی باید تحت نظر روان پزشک و متخصص صورت گیرد و به احتمال زیاد در کنار این داروها از داروهای ضد افسردگی ها، داروهای ضد اضطراب، ضد روان پریشی و ضد افسردگی – ضد درد استفاده شوند.
به طور مثال داروی symbyax ترکیبی از ضد افسردگی فلوکستین و اولانزاپین ضد روان پریشی می باشد که می تواند برای درمان موثر باشد البته توجه داشته باشید که دارو درمانی به صبر و حوصله نیاز دارد و در کنار آن باید حتما از روان درمانی استفاده شود تا فرد بیمار زودتر به نتیجه برسد.
روان درمانی برای اختلال دو قطبی
از درمان های غیردارویی می توان به درمان شناختی- رفتاری، روان درمانی بین فردی و خانواده درمانی اشاره نمود هم چنین روش های دیگری مانند رفتار درمانی و درمان مبتنی بر روانکاوی موثر می باشد، توجه داشته باشید که هدف در تمامی این روش ها یکسان است و با توجه به شرایط فرد و موقعیت او باید از بهترین روش درمانی استفاده شود.
با کمک گرفتن از مشاوره روانشناسی می توان به موقع اختلال دو قطبی را تشخیص داد و با استفاده از روش درمانی صحیح برای درمان اقداماتی را انجام داد.
در این راستا مرکز مشاوره ستاره ایرانیان شرایطی را فراهم کرده اند که در هر کجای کشور که باشید بتوانید به صورت تلفنی و حضوری با مشاوران ارتباط برقرار کنید زیرا این مرکز از مشاوران با تجربه و برجسته تشکیل شده اند و مشاوره ای با کیفیت بالا را ارائه می دهند و در کمترین زمان به درمان مشکلات و مسائل خود می پردازند.
در صورتی که یکی از اطرافیان شما درگیر این اختلال شد و از آن رنج برد با توجه به راهکارها و روش های گوناگون می توانید به درمان او کمک کنید.