مطالعه ی واکنش های مغزی نوجوانان در هنگام استفاده از رسانه های اجتماعی
این مطالعه تاثیر دوستان و بسیاری از مسایل دیگر را در زندگی نوجوانان آشکار می سازد.
منبع: دانشگاه لوس آنجلس – کالیفورنیا
مطالعه ای بیسابقه توسط دانشگاه UCLA آمریکا با اسکن کردن مغز نوجوانان هنگام استفاده از رسانه های اجتماعی نشان می دهد، هنگامی که یک نوجوان در حال خوردن شکلات است و یا اینکه پولی را به عنوان جایزه دریافت می کند و یا هنگام مشاهده ی تعداد زیادی لایک برروی عکس خود و دوستانش در رسانه های اجتماعی، مدارهای مشابهی از مغز او فعال می شوند.
به 32 نوجوان با سنین 13 تا 18 سال گفته شد که در یک شبکه ی اجتماعی کوچک مشابه نرم افزار معروف اشتراک گذاری تصاویر اینستاگرام شرکت خواهند کرد. در این آزمایش در مرکز نقشه برداری مغز دانشگاه UCLA آمریکا به این نوجوانان تعداد 148 عکس ازجمله 40عکس که توسط هر کدام از نوجوانان آورده شده بود را برای مدت 12 دقیقه بر روی صفحه کامپیوتر نشان دادند و در همین حال با استفاده از تصویر برداریFMRI اقدام به تجزیه و تحلیل فعالیت های مغزی آنها کردند. برروی هر کدام از عکس ها تعداد لایک هایی که به ظاهر توسط دیگر نوجوانان شرکت کننده به هر عکس داده شده بود نیز نمایش داده شد، هر چند در واقع تعداد این لایک ها توسط خود محققان به هرکدام از این تصاویر اختصاص داده شده بود(پس از پایان آزمایش به نوجوانان شرکت کننده ساختگی بودن تعداد لایک ها گفته شد).
خانم لورن شرمن مسول تیم تحقیقاتی و از محققان مرکز نقشه برداری مغزی و همچنین مرکز رسانه های دیجیتال کودکان در دانشگاه UCLA لوس آنجلس در این باره می گوید:
“زمانی که نوجوانان عکس خود را با تعداد زیادی لایک می دیدند، ما شاهد فعالیت های زیادی در بخش های گسترده ای از مغز آنها بودیم.”
همچنین به گفته ی او بیشترین میزان فعالیت مغزی در بخشی از استریاتوم مغز موسوم به nucleus accumbens مشاهده شد، این قسمت مربوط به مدار پاداش مغزی است.
این مدارهای مغزی بخصوص در سنین نوجوانی بسیار حساس و فعال هستند. محققان زمانی که نوجوانان تعداد زیادی لایک بر روی تصاویر خود می دیدند شاهد فعال شدن منطقه ای از مغز موسوم به مغز اجتماعی و منطقه ای از مغز مربوط به توجه دیداری بودند. نوجوانان در تصمیم گیری برای لایک کردن یک تصویر به شدت تحت تاثیر لایک های موجود برروی تصاویر بودند.
خانم شرمن می گوید: ” ما یک عکس یکسان را به نیمی از گروه با لایک های زیاد و به نیمی دیگر از گروه با تعداد لایک های کم برروی آنها نشان دادیم، هر عکس که دارای تعداد لایک های بیشتری بود به میزان بیشتری توسط آنها نیز لایک می شد. نوجوانان به اطلاعاتی که مورد تایید تعداد زیاد و یا حتی چند تن از همتایان آنها باشد واکنش متفاوتی نشان می دهند، حتی اگر شناختی از این افراد نداشته باشند.” این مطالعه در مجله ی دانش روانشناسی به چاپ رسیده است.
استاد روانشناسی و رفتار زیستی از موسسه ی علوم اعصاب و رفتار انسانSemel در دانشگاه UCLA لوس آنجلس خانم میرلا داپرتد در این باره می گوید:این تاثیرپذیری از دوستان می تواند در زندگی واقعی بسیار بیشتر باشد. او در ادامه گفت: “در این تحقیق، نوجوانان از افرادی که تصاویر را لایک کرده بودند هیچ شناختی نداشتند با اینحال تاثیر فشار همتایان در آنها کاملا مشهود است و گرایش آنها به سازگاری و پیروی کردن چه در سطح مغزی و چه در علایق و اینکه چه چیز را باید دوست داشته باشندکاملا مشخص است.” طبیعتا انتظار می رود که این تاثیر پذیری در زندگی روزمره وواقعی به میزان بسیار بیشتری نمود پیدا کند زیرا لایک هایی که می بینند از طرف افراد غریبه نیستند بلکه از کسانی هستند که برای آنها اهمیت دارند.
آیا والدین باید در مورد رسانه های اجتماعی نگران باشند؟
محققان می گویند رسانه های اجتماعی نیز مانند دیگر رسانه ها جنبه ها و ویژگی های مثبت و منفی مربوط به خود را دارند.
دکتر داپرتو در این باره می گوید: بسیاری از نوجوانان در محیط اینترنت با کسانی ارتباط دوستانه برقرار می کنند که شناخت چندانی از آنها ندارند و بنابراین نگرانی والدین کاملا منطقی است. زیرا این مسئله می تواند این خطر را به وجود آورد که کودک و یا نوجوان تحت تاثیر افرادی قرار گیرد که به رفتارهای پر خطر گرایش دارند.
مدیر مرکز رسانه های دیجیتال کودکان در دانشگاهUCLA لوس آنجلس و از نویسندگان این تحقیق می گوید: در گذشته والدین دوستان کودک خود را می شناختند اما زمانی که تعداد این دوستان به صدها تن می رسد دیگر راهی برای اینکه آنها را بشناسید وجود ندارد. اما دکتر شرمن به یک مزیت احتمالی شبکه های اجتماعی نیز اشاره می کند و می گوید: ” اگر دوستان فرزند نوجوان شما در رسانه های اجتماعی رفتاری مثبت را از خود نشان دهند این مساله می تواند تاثیری شگرف و بسیار مثبت برروی فرزند شما داشته باشد. بنابراین برای والدین این مسئله بسیار حائز اهمیت است که بدانند فرزند آنها در محیط اینترنت و شبکه های اجتماعی با چه افرادی در تعامل است و این دوستان اینترنتی چه مطالبی را برروی فضای مجازی قرار می دهند و چه مطالبی را لایک می کنند.به علاوه هویت فردی و شناخت یک نوجوان از خود به شدت تحت تاثیر نظراتدیگران است و نتایج تحقیقات ما نیز این مسئله را تایید می کند. اگرچه مسئله ی فشار همتایان در یک گروه برای پیروی کردن و سازگاری افراد همواره وجود داشته است امالایک های مورد بحث ما مسئله ای متفاوت است.
دکتر شرمن می گوید: ” در گذشته نوجوانانقضاوت‌های مستقل تری در باره ی خود، دیگران و مسایل پیرامون خود داشتند، اما زمانی که به لایک های آزمایشمان باز می گردیم دیگر ابهامی برای ما وجود ندارد. در جریان انجام تحقیقات به نوجوانان عکس هایی نشان داده شد که کاملا بی خطر بودند مانند تصاویری از غذاها و دوستان آنها، و همچنین عکس هایی پر خطر که شامل سیگار، مشروبات الکلی و تصاویر نوجوانان با پوشش نامناسب و تحریک آمیز بودند. دکتر گرینفیلد یکی از استادان برجسته روانشناسی دانشگاه UCLA در این باره گفت: برای هر سه نوع از تصاویر بی خطر، پرخطر، و حتی تصاویر خود آنها، نوجوانان بیشتر به لایک کردن تصاویری مبادرت می کردند که ظاهرا افراد بیشتری آنها را لایک کرده بودند. اثر سازگاری که مخصوصا در مورد تصاویر خود آنها نمود بیشتری پیدا می کند، اهمیت مسئله تایید توسط همسالان را برای ما آشکار می سازد.”
زمانی که نوجوانان تصاویر پرخطر رامشاهده می کردند مغز آنها در بخش های مربوط به کنترل شناختی و خود داری از واکنش فعالیت کمی نشان می دادند،این مناطق شاملdorsal anterior cingulate cortex, bilateral prefrontal cortices و lateral parietal corticesدرمغز می شوند. به گفته ی دکتر داپرتو این قسمتها از مغز مربوط به تصمیم گیری هستند و می توانند ما را از انجام کاری باز داشته و یا برای انجام کاری به ماچراغ سبز نشان دهند. او گفت: به نظر می رسد که مشاهده ی تصاویری که رفتارهای پر خطر را نشان می دهند موجب کاهش فعالیت بخش هایی از مغز نوجوان می شود که عمل ترمز و بازدارندگی را انجام می دهند. شاید دیدن این تصاویر عملا فیلترهای مغزی “مواظب باش” را در نوجوان تضعیف می کنند.
منبع: مشاورکو