حمله پانیک | علل | علائم و راه درمان این اختلال
حمله پانیک؛ علل، علائم و راه درمان این اختلال، دارو گیاهی، تست تشخیصی
حمله پانیک به هجوم ناگهانی ترس و اضطراب گفته می شود، این حملات علائمی را به همراه دارد که در ادامه مقاله به آن پرداخته شده است. ترس و اضطرابی که در این حملات تجربه می شود غیرواقعی می باشد و با شرایط موجود هنگام حملات پانیک هماهنگی ندارد.
توجه داشته باشید که هرکسی ممکن است یک بار در طول زندگی حمله پانیک را تجربه کرده ولی این بدین معنی نمی باشد که نیاز به درمان دارد. این درحالی است که حملات همیشگی نشانه اضطراب بیش از اندازه می باشد که نیاز به درمان و مراجعه به متخصص دارد.
حمله پانیک؛ علل، علائم و راه درمان این اختلال
همان طور که گفته شد حملات پانیک علائمی را به دنبال دارد که شامل موارد زیر می باشد:
- بی‌حسی
- ناتوانی در حرکت
- تنفس سریع
- تعریق
- تهوع
- سرگیجه
- لرز یا احساس گرما
- افزایش شدید ضربان قلب
- ترس از مرگ
- ترس از غش کردن
- ترس از دیوانه شدن
- مسخ واقعیت
علائم ذکر شده شباهت زیادی به حملات قلبی یا اختلالات تنفسی دارد و می تواند برای برخی از افراد ترس از مرگ را نیز به همراه داشته باشد. برخی از افراد دیگر ممکن است زندگیشان به دلیل این حملات کاملا تغییر کند به طور مثال از خانه خارج نشوند یا از کار خود استعفا دهند.
شروع علائم در حمله پانیک ناگهانی و غیرارادی می باشد البته گاهی اوقات می تواند به آرامی نیز بروز پیدا کند. در برخی از افراد حملات پانیک آهسته و باعلائم کم تری همراه است، به طوری کلی می توان گفت کم تر از چهار مورد از علائم بالا را تجربه می کنند.
بیماری پانیک و علائم آن می تواند در تمام سنین به شکل های مختلف دیده شود، اما در ۲۰ تا ۳۰ از شیوع بیش تری برخوردار است.
زمان حملات پانیک متفاوت است اما به طور کلی حدود پنج تا ۲۰ دقیقه ادامه دارد و در ۱۰ دقیقه به بالاترین حد ممکن یا اوج می‌رسد. حمله پانیک ممکن است در یک روز یا یک ساعت چند بار رخ دهد یا در طول هفته کلا یک بار ایجاد شود، بنابراین برنامه منظمی ندارد.
خوشبختانه کسانی که به طور مکرر و همیشگی حملات پانیک را تجربه می کنند میتوانند موقعیت هایی را تشخیص دهند که باعث بروز این حملات می شود و به مرور از آن ها دوری کنند، اگر این تشخیص سخت می باشد روانشناس می تواند به آن ها در تشخیص موقعیت ها کمک کند.
حمله پانیک؛ علل، علائم و راه درمان این اختلال،علل حمله پانیک یا وحشت زدگی
متاسفانه علت این حملات هنوز مشخص نشده است، البته نظریه ها و عقاید گوناگونی در مورد علت آن وجود دارد. یکی از این دلایل عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز می باشد که منجر به بروز حملات می گردد.از دلایل دیگر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- موقعیت‌ها و اختلالات متفاوت مانند اضطراب یا افسردگی
- استرس طولانی مدت و شدید، عوارض جانبی داروهای پزشکی، مشکلات جسمانی و روانی مانند بیماری قلبی، تنفسی، استفاده بیش از حد از الکل، نیکوتین، کافئین و مواد مخدر
- خاطرات و تجربه دردناک در گذشته ( مانند، مرگ، شکست، سوء استفاده جنسی)
- تجربیات استرس آور مکرر ( اتفاقاتی مانند ورشکستی، طلاق، تغییر محل زندگی، شکست تحصیلی)
- ژنتیک ( برخی از افراد بیش تر از دیگران در خطر احتمال ابتلا به پانیک اتک قرار دارند)
- مصرف زیاد قهوه و سیگار در افراد مستعد به پنیک اتک یا بیماری های روانشناختی دیگر
- پرکاری تیروئید
- قند خون پایین
- پرولاپس دریچه میترال
تست تشخیص پانیک
متاسفانه هیچ تست دقیقی برای تشخیص پانیک وجود ندارد. بنابراین تشخیص پانیک بر اساس حالات، ویژگی ها و مشخصات فرد و معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (DSM-5) صورت می گیرد.
در ادامه متن سوالاتی آمده است که بر اساس حالات و ویژگی های افراد پانیک اتک طراحی شده و می تواند معیاری برای تشخیص پنیک اتک باشد. سوالات را با دقت بالا و آرام بخوانید، مداد یا خودکار داشته باشید و جواب های خود را یادداشت کنید.
توجه داشته باشید که یکی از نکاتی که باید قبل از پاسخ دادن به سوالات بررسی کنید این است که حملات شما به دلیل مشکلات جسمانی نباشد.
- آیا تاکنون دچار ترس و اضطراب غیرعادی و ناگهانی شده اید که چند دقیقه ای هم شما را درگیر کند؟
- در صورت مثبت بودن جواب سوال قبلی، آیا در طول آن علایم زیر را هم تجربه کرده اید؟
- تپش قلب و افزایش ناگهانی ضربان قلب؟
- تعریق؟
- لرزش و احساس لرز
- تنگی نفس؟
- احساس خفگی و ناتوانی در تنفس معمولی؟
- درد در قفسه سینه؟
- تهوع و دل درد؟
- سرگیجه و ضعف؟
- بی حسی یا گزگز در برخی یا همه اندام ها؟
- احساس اینکه از بیرون دارید به خودتان نگاه می کنید؟
- احساس ترس از از دست دادن کنترل؟
- ترس و احساس مرگ؟
- آیا نگران هستید که دوباره این علائم را تجربه کنید؟
- آیا برای اینکه از این علائم دوری کنید از برخی از موقعیت های خاص دوری می کنید؟
- آیا این علائم و اضطراب شدید باعث ایجاد اختلال و مشکل در زندگی، کار و فعالیت های شما شده است؟
- آیا دیگران تصور می کنند شما فرد مضطربی هستید؟
اگر جواب اکثر سوالات بالا مثبت باشد به احتمال زیاد درگیر حملات پانیک شده که ممکن است به مرور زمان شدید تر شود. برای تشخیص دقیق تر و درمان باید به متخصص و روانشناس مراجعه کنید.
البته توجه داشته باشید که این تست و تست های آنلاین دیگر در زمینه پانیک اتک قطعی نمی باشد و تشخیص قطعی فقط توسط روانشناس یا روانپزشک صورت می گیرد.
حملات پانیک در خواب
حمله پانیک می تواند در خواب نیز روی دهد و باعث ایجاد احساس اضطراب شدید و ناگهانی هنگام خواب شود. علائم پنیک شبانه شامل موارد زیر می باشد:
- هنگام خواب کنترل خود را از دست می دهید
- تغییر شدید دمای بدن
- ضعف، سرگیجه یا سردرد
- درد در قفسه سینه و تنگی نفس
- تمایل به گریه کردن
- حالت تهوع
- لرز
- اسپاسم عضلانی
- تپش قلب
- بیش فعالی
- تعرق بیش‌ازحد
- احساس سرما یا گرما شدید
این حملات می تواند انقدر شدید باشد که فرد احساس کند که دچار حملات قلبی شده است متاسفانه به مرور این حملات ممکن است شدیدتر شود. نام دیگر اختلال پانیک در خواب «حملات وحشت شبانه» یا «وحشت شبانه» می باشد.
حملات وحشت شبانه معمولاً تنها چند دقیقه طول می‌کشد، اما زمان زیادی لازم است تا فرد آرام شده و به خواب بازگردد.
حملات عصبی و اختلالات اضطرابی معمولاً باعث بی‌خوابی می‌شوند. زیرا این افکار نگران کننده و استرس زا می باشد و این اضطراب باعث کابوس و پریدن از خواب می شود. فرد پس از کابوس از خواب می پرد و ممکن است تعریق، دلشوره، اضطراب شدید، لرزش، وحشت شدید یا حتی فلج خواب را تجربه کند.
فلج خواب زمانی ایجاد می شود که فرد به صورت کاملا ناخودآگاه از خواب می اما به هیچ عنوان نمی تواند بدنش را کنترل کند.
فلج خواب می تواند در هر شرایطی روی دهد و در چرخه خواب اختلال ایجاد کند. در اصطلاح روزمره به این حالت که فرد توانایی کنترل خودش را از دست می دهد «بختک» می گویند و علت آن را چیزهای متفاوت و حتی ماورایی می دانند.
وحشت شبانه هم در بزرگسالان هم در کودکان دیده می شود اما در میان کودکان شیوع بیش تری دارد. اختلال پانیک در جوانان و بزرگسالان به احتمال زیاد با اختلالات روانی دیگر مانند وسواس، اضطراب، اختلالات پرخوری و اختلالات خلقی نیز همراه است.
تفاوت زیادی میان پنیک اتک و حملات شبانه وجود ندارد و تنها تفاوت آن این است که فرد با اضطراب و علائم ذکر شده از خواب می پرد حتی ممکن است خود فرد از وحشت شبانه آگاه نشود و اطرافیان متوجه گریه و اضطراب شخص در خواب شوند.
آیا پانیک اتک خطرناک است؟
نگرانی بسیاری از افرادی که پانیک اتک را تجربه می کنند این است که آیا ممکن است دیوانه شوند یا کنترل خود را از دست بدهند؟ یا اینکه آیا پنیک اتک منجر به سکته یا مرگ می شود؟
در جواب باید گفت که خوشبختانه پنیک اتک باعث مرگ نمی شود اما زندگی روزانه فرد را مختل می سازد. به طور مثال فرد نمی تواند به راحتی در محل کار یا مکان های شلوغ قرار بگیرد، نمی تواند به راحتی با دوستان خود بیرون برود، مسافرت رفتن برای این افراد بسیار دشوار است.
به طور کلی توصیه می شود که در صورت تجربه علائم پنیک به متخصص مراجعه کنید تا درمان مناسب را دریافت کنید.
حمله پانیک؛ علل، علائم و راه درمان ، درمان پانیک با طب سنتی
خوشبختانه داروهایی که در طب سنتی برای درمان پانیک استفاده می شوند عوارض جانبی به همراه ندارند بنابراین می توانید از آن ها استفاده کنید اما برای اطمینان بیش تر بهتر است که زیر نظر پزشک متخصص مصرف شود. برخی از داروهای گیاهی که در ادامه توضیح داده شده است با تغذیه بافت عصبی باعث کم شدن حملات پانیک می شوند.
برخی از این داروهای آرامبخشی که برای درمان پانیک در طب سنتی مورداستفاده قرار می‌گیرد شامل:
جینسینگ:
جنسینگ جزو گیاهان دارویی می باشد که باعث خواب آلودگی نمی شود و حتی به شما انرژی بیش تری برای انجام کارها می دهد، بنابراین پس از مصرف آن احساس بسیار خوبی خواهید داشت و می توانید با انرژی بیش تر به کارهای خود برسید.
بادرنجبویه:
این گیاه تاثیر آرامبخشی زیادی دارد. علاوه بر این بادرنجبویه باعث کاهش حملات پانیک و علائم آن از جمله بی‌خوابی، تپش قلب، سردرد و غیره می‌شود.
گل ساعتی:
گل ساعتی در درمان مشکلات مربوط به سیستم عصبی مفید می باشد. این داروی گیاهی به‌عنوان نوعی آرام‌بخش طبیعی مورد استفاده قرار می گیرد. اگر احساس بی خوابی دارید یا خواب راحتی را تجربه نمی کنید می توانید پیش از خواب از این داروی گیاهی استفاده کنید.
جو دوسر:
به منظور کاهش حملات پانیک، روزانه مصرف مقدار زیادی جو دو سر می تواند به شما کمک زیادی کند. جو دو سر مشکلات تنفسی را کاهش و باعث کاهش احساس خفگی و ناتوانی تنفسی می شود.
سنبل‌الطیب:
سنبل الطیب به عنوان داروی ضد استرس و آرام‌بخش قوی مصرف می شود و بر میزان اسیدآمینه گاما آمینو بوتیریک اسید که در ایجاد و کنترل اضطراب نقش دارد، تاثیر زیادی می گذارد. سنبل‌الطیب با کنترل اسیدآمینه گاما آمینو بوتیریک اسید تحریک سیستم عصبی را کاهش داده و باعث درمان پنیک اتک می شود.
بابونه:
بابونه به منظور کاهش ضربان قلب استفاده می شود و بهبود ضربان قلب به مرور از بروز پانیک پیشگیری می کند، به همین دلیل مصرف بابونه باعث درمان پانیک اتک و کنترل علائم می شود.
توجه داشته باشید که گیاهان طبی زیادی در طب سنتی برای درمان پانیک وجود دارد که آرام‌بخش بوده و به راحتی در خواب کمک می کند و به مرور حملات پانیک را کاهش می‌دهد اما در اینجا تنها به تعدادی از آن ها اشاره شده است.
حمله پانیک؛ علل، علائم و راه درمان این اختلال ، درمان حمله پانیک یا وحشت زدگی
تجربه مکرر حملات پانیک باعث وحشت زدگی و دوری فرد از اجتماعات می شود و همین امر باعث ایجاد تغییرات شدیدی در وضعیت زندگی فرد می شود.
حملات پانیک حتی می تواند باعث ایجاد ترس از اجتماع یا آگورافوبیا شود این امر به مرور باعث انزوا فرد می شود.
درمان شناختی – رفتاری
درمان شناختی رفتاری با تغییر تفکر و واکنش به موقعیت های اضطراب آور می تواند به شما کمک کند.
- تمرین نفس عمیق (بر تنفس کشیدن عمیق از دهان تمرکز کرده و تصور کنید که ریه خود را از هوا پر و خالی می کنید)
- یوگا
- ماساژ
- مدیتیشن
- ریلکس کردن ماهیچه ها (عضلات را هم‌زمان شل کرده، برای این کار با چیزی ساده مانند انگشتان دست شروع کنید.)
- بستن چشم (به منظور کاهش محرک‌ها سعی کنید هنگام حمله پانیک چشمان خود را ببندید با این کار محرک های اضافی از بین رفته و تمرکز بر روی تنفس و ماهیچه ها بسیار راحت‌تر شود.)
داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب
مصرف داروهای ضد اضطراب و افسردگی زیر نظر دکتر می تواند در کنترل علائم پانیک موثر باشد و به مرور باعث بهبود روحیه و کاهش اضطراب فرد شود. توجه کنید که این داروها حتما باید زیر نظر روانپزشک مصرف شود و دوز آن حتما باید توسط متخصص تعیین شود.
داروهای مختلفی برای درمان پانیک معمولا توسط روانپزشک تجویز می شود. برخی از داروهایی که به منظور کنترل پانیک توسط دکتر متخصص تجویز می شوند در ادامه ذکر شده است:
- Prozac (فلوکستین)
- Celexa (سیتالوپرام)
- Paxil (پاروکستین)
- Tofranil(ایمی پرامین)
- Zoloft (سرترالین)
- Elavil (آمی تریپتیلین)
- Ativan (لورازپام)
- Klonopin (کلونازپام)
- Valium (دیازپام)
- Xanax (آلپرازولام)