چه کار والدین باعث بیش ترین آسیب به کودکان می شود| نکات مهم تربیت فرزند

در مقاله های قبل، بارها در مورد اهمیت تربیت فرزندان صحبت کرده ایم و تاثیر رفتار والدین بر کودک را از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار داده ایم. تاثیر زیاد رفتار و گفتار والدین بر فرزندان، از کسی پوشیده نیست. برای اینکه فرزندان بتوانند آینده خود را بسازند و افکار و رفتار خود را مدیریت کنند، باید قوی و آماده تربیت شده باشند.

پرورش و تربیت فرزندان کار بسیار سختی است که باید در مورد آن محتاط بود، والدین علاوه بر کارهایی که باید برای تربیت کودک خود انجام دهند، یک سری نبایدها نیز دارند که باید از آن آگاهی پیدا کنند و به آن پایبند بمانند. در این مقاله ما به بیان این نبایدهای رفتاری والدین، خواهیم پرداخت.

ابراز عشق و محبت به فرزندتان را فراموش نکنید

برخی گمان می کنند که اگر به فرزند خود ابراز محبت کنند و به او بگویند که دوستش دارند، فرزندشان لوس بار می آید، یا برخی از والدین انقدر درگیر کار و برنامه های روزمره خود می شوند که محبت کردن به فرزند خود را فراموش می کنند، گروهی از والدین نیز تصور می کنند که با انجام وظایف والدی و رفع نیازهای مادی کودک، محبت خود را به کودک ابراز کرده اند، اما باید گفت که ابراز محبت به کودکان باید اختصاصی صورت گیرد. این نکته را نباید فراموش کرد که کودکان تشنه محبت هستند و مهم ترین منبعی که باید از آن محبت دریافت کنند والدین آن ها هستند. در نتیجه باید به کودک خود بگویید که دوستش دارید.

نباید با انتقاد کلامی منظورتان را برسانید.

معمولا بیان یک اعتراض یا انتقاد کردن بسیار آسان تر از این است که به صورت عملی منظور خود را برسانید، اما این کار برخی اوقات کارآمد نیست. بهتر است زمانی که کودک شما کار بدی کرده است، به جای اینکه بگویید این کار بد است، از او انتقاد کنید و یا سرزنشش کنید، به او بگویید که این رفتارش برایتان قابل قبول نیست و راه کارهایی عملی به او پیشنهاد کنید تا رفتارش را اصلاح کند.

از گفتن « نه » به کودکتان نترسید

زمانی که لازم است باید بتوانید به کودک خود “نه” بگویید، حتی اگر ساعتی با شما قهر کند یا بداخلاقی کند، نباید از حرف خود کوتاه بیاید، در این صورت کودک شما متوجه می شود زمانی که شما نه می گویید، حتما دلیلی دارید و پای حرف خود نیز هستید. این کار را باید حتما انجام دهید حتی اگر منجر به جیغ کشیدن و گریه کردن او شود، بالاخره می فهمد که با این کار نمی تواند نظر شما را عوض کند و دیگر از این ترفند برای رسیدن به خواسته هایش استفاده نخواهد کرد.

کودکتان را بچه های دیگر مقایسه نکنید

مقایسه کردن کودکان معمولا با هدف تحریک آن ها برای بهتر شدن انجام می شود، اما این کار نتیجه برعکس دارد. مقایسه کردن کودک با دیگران فقط باعث احساس حقارت در کودک شده و اعتماد به نفسش را خدشه دار می کند. بسیاری از والدین مدام از این روش استفاده می کنند و حتی وقتی می بینند این کار نتیجه عکس دارد نیز دست از کار خود بر نمی دارند. برای ترک این عادت غلط باید بپذیرید که فرزند شما یک شخص مستقل و آزاد است که سبک زندگی و راه رشد مختص به خود را دارد. پس، از مقایسه کردن فرزندتان با دیگران، حتی خواهر و برادر خودش، به شدت بپرهیزید.

کودک خود را در جمع تحقیر نکنید

برخی والدین تصور می کنند که تحقیر کودک خود و آزارهای کلامی، یک روش تربیتی درست و کارآمد است و از این طریق می توان به کودک اشتباهاتش را فهماند. اما در حقیقت این روش یکی از بدترین روش های تربیتی است که آثار مخرب زیادی بر کودک می گذارد و باعث بروز پیامدهایی ناگوار در بزرگسالی می شود. اگر این کار در حضور دیگران و در جمع صورت گیرد، اثرات منفی آن چندین برابر خواهد بود. اگر کودک شما در جمع یا مکان شلوغ، اشتباه یا رفتار بدی مرتکب شد، بهتر است برای اینکه به او بفهمانید که کارش اشتباه است به جای تحقیر کردن او در آن جمع، به طور خصوصی و در خلوت با او در مورد رفتار اشتباهش صحبت کنید و یا به او تذکر دهید.

بیش از حد،سخت گیری نکنید

بعضی از والدین، سخت گیری را به عنوان روش تربیتی کودک خود انتخاب می کنند و تصور می کند که این روش بهترین روش بوده و تضمین کننده موفقیت کودکان در آینده است. برخی والدین نیز در سخت گیری بسیار افراطی رفتار می کنند و این نکته را فراموش می کنند که هر کودک به طور طبیعی به آزادی و استقلال عمل تمایل دارد. باید دانست که سخت گیری افراطی روح آزادی کودک را از بین می برد و او گمان می کند که مستقل بودن و آزادیِ عمل امری نامطلوب است. این کار اعتماد به نفس کودک را دچار مشکل کرده و احتمال موفقیت فرزند شما، در دنیای پر از رقابت امروز را کاهش می دهد.

بهتر است اگر کودک شما کاری می کند که نتیجه بد و خطرناکی ندارد و خشن و پرخطر نیست، با او مخالفت نکنید. این روند یادگیری کودکان است.

بغل کردن کودکتان را فراموش نکنید

ارتباط کودک با والدین از همان بدو تولد نقش زیادی در شکل­ گیری هیجانات و شخصیت کودک دارد. در واقع کودک هنگام تولد وارد دنیای بیگانه‌ای می‌شود که با در آغوش گرفتنش توسط مادر، نوعی امنیت و آرامش به او باز می گردد. تحقیقات نشان می دهد که کودکانی که در لحظه تولد در آغوش مادر قرار داده شده اند نسبت به آن هایی که از مادر دور نگه داشته شده اند، احساس امنیت عاطفی بیش تر در درازمدت نشان می دهند. 

هر چقدر تماس والدین به خصوص تماس فیزیکی مثل نوازش کردن و بغل کردن با کودک بیش تر باشد، احساس دلبستگی ایمن و امنیت درون کودک به نحو بهتری شکل می گیرد.

از طرفی مطالعات نشان می دهد، والدینی که با کودک خود ارتباط عاطفی و فیزیکی مانند بغل کردن و نوازش کردن دارند، کمتر دچار عصبانیت و خشم می شوند. در نتیجه بغل کردن نه تنها برای کودک، بلکه برای والدینش نیز لذت بخش و مفید است. بهتر است به طور مداوم فرزند خود را در آغوش بگیرید حتی اگر او بزرگ شده است.

به هیچ وجه از شنیدن حرف های کودکتان غافل نشوید

در دنیای شلوغ و پر از مشکلات امروز، نباید فرزند خود را فراموش کنید، زمانی را به حرف زدن با او و شنیدن حرف هایش اختصاص دهید، زیرا ممکن است بخواهد که چیزهای مهمی برای شما تعریف کند. زمانی که کودکان در حال تعریف مساله ای برای شما است باید به حرف او به طور فعال گوش دهید، بگذارید او حرفش را بزند و در مورد حرفش نظر بدهید تا بداند که به همه حرفایش گوش داده اید. در این زمان ها بهتر است شنونده قوی و گوینده ضعیفی باشید.

در ایجاد قانون برای خانواده و قاطعیت در مورد آن ها کوتاهی نکنید

هیچکس بی نظمی را دوست ندارد زیرا در این شرایط، احساس هرج و مرج و درماندگی خواهد کرد. در خانواده نیز وضع قانون و ایجاد محدودیت ها برای ایجاد نظم و هماهنگی در زندگی و روابط بین اعضای خانواده لازم است. رعایت این مقررات نیز باعث ایجاد آرامش درونی می گردد. قانون و محدودیت های لازم، باید بر اساس سن و نیاز اعضای خانواده وضع شود. کودکان نیز شامل این قانون می شوند و باید برای آن ها نیز محدودیت گذاشت و قوانینی وضع کرد، برای مثال باید برای ساعت خواب کودک قانونی بگذارید، یا بچه ها باید وسایل مورد نیاز برای مدرسه خود را از شب آماده کنند، و یا زمانی را برای انجام تکالیف در نظر بگیرند. 

لازم است در مورد این محدودیت ها رفتاری قاطعانه و در عین مهربان داشته باشید.

فراموش نکنید، به حریم خصوصی کودکتان احترام بگذارید

کودکان نیز مانند بزرگسالان، دوست دارند حریم خصوصی داشته باشند. بهتر است به فرزندتان فضایی اختصاص دهید و به حریم آن نیز احترام بگذارید و از دور مراقبشان باشید.

به جای آن ها انتخاب نکنید

یکی از مسائلی که باعث افزایش اعتماد به نفس و حس مسئولیت پذیری در کودک می شود، دادن حق انتخاب به او می باشد. زیرا کودک متوجه می شود که نظر و انتخاب او مهم است، از طرفی یاد می گیرد با توجه عواقب هر انتخابی، دست به گزینش بزند و مسئولیت آن را نیز بپذیرد. به کودک خود حق انتخاب بدهید، اما می توانید گزینه های پیشنهادی را خصوصا برای بچه های کوچک تر محدود کنید، تا انتخاب برایشان آسان تر شود.

کارهای فرزندتان را شما انجام ندهید

شاید گاهی سپردن کارها به کودک سخت باشد، چون ممکن است روند انجام آن طولانی شود. اما این نباید باعث شود که شما همیشه کارهای او را انجام دهید. بهتر است کودک کارهایش را خودش انجام دهد و گاهی لازم است شما در برابر اصرار کودک برای اینکه کار را به شما بسپارد مقاومت کنید، تا او خود کارهایش را انجام دهد. این گونه کودک شما مسئولیت پذیرتر شده و خود را برای زندگی در آینده آماده می کند.

فراموش نکنید که برای کودکتان وقت بگذارید

باید زمانی را به طور مستمر و روزانه به کودک خود اختصاص دهید، هرچقدر که پرمشغله و درگیر باشید. صرف زمان با فرزندتان برای هر دوی شما لازم و عالی است. یه پیشنهاد این است که در روز 20 دقیقه برای انجام هر کاری که فرزندتان می خواهد با شما انجام دهد، اختصاص دهید.

از صحبت کردن زودهنگام در مورد مسائل با فرزندتان اجتناب کنید

باید اجازه دهید، صحبت کردن درباره هر موضوعی در زمان و شرایط مناسب آن صورت گیرد. برای مثال زمانی در مورد مواد مخدر و اعتیاد صحبت کنید که فرزندتان در مورد آن ها سوال می کند و یا به راهنمایی شما نیاز دارد. در این زمان باید با آن ها صحبت کنید و حرف های او را نیز بشنوید. در غیر این صورت مطرح کردن آن زود و نامناسب است.

همیشه به جای فرزندتان تصمیم گیری نکنید

والدین می توانند برای کودک خود تصمیم بگیرند، اما این کار نباید همیشگی و مداوم باشد، باید به فرزندتان اجازه دهید تا تصمیم بگیرند. زیرا فقط در این صورت است که آن ها یاد می گیرند که چگونه تصمیم بگیرند و عواقب تصمیم خود را نیز پذیرند.

از پدر و مادر بودن نترسید

درست است برای ایجاد ارتباط سالم و موثر باید با فرزند خود دوست باشید، اما این نباید باعث شود که شما جایگاه خود به عنوان والدین را فراموش کنید. زیرا چیزی که آن ها نیاز دارند والدین خوبی است که می توانند الگوی مناسبی برای آن ها باشند؛ در نتیجه شما باید نقش خود در جایگاه والدین را به خوبی ایفا کنید.

کودک خود را مجبور به یادگیری هر فعالیتی نکنید

برخی والدین زمان های خارج از مدرسه فرزندشان را با کلاس های مختلف پر می کند، اما این کار اشتباه است، زیرا مدرسه رفتن به اندازه کافی وقت کودک را پر می کند و او به زمانی برای بازی کردن و استراحت هم نیاز دارد. اگر می خواهید فرزندتان را در کلاس خاصی ثبت نام کنید، حتما باید نظر او را بپرسید و بفهمید که او تمایلی به شرکت در این کلاس دارد یا نه، اگر او علاقه ای به آن نشان نداد هرگز نباید او را مجبور به شرکت در آن کلاس کنید.

خود را با والدین دیگر مقایسه نکنید

پدر و مادری وظیفه بسیار سختی است، اگر بخواهید خود را با دیگران مقایسه کنید اوضاع کمی پیچیده می شود. بهتر است که خودتان باشید و برای تصمیم گیری در مورد فرزندتان به غرایز خود اعتماد کنید. شما می توانید از کسانی که تجربه دارند کمک و مشورت بگیرید، اما در نهایت باید کاری که می دانید بهتر است انجام دهید، زیرا هیچ کسی به اندازه شما نسبت به فرزندتان شناخت ندارد. 

غر نزنید

اگر کودک شما درخواستی که دارید را سریعا انجام نداد، نباید به او غر بزنید، در عوض زمان هایی که خلاف این کار را انجام داد می توانید او را تشویق کنید و از او تعریف کنید، این گونه کودک شما تشویق می شود که به درخواست های شما پاسخ دهد.

از کوره در نروید

اکثر کودکان به طور طبیعی به درخواست یا دستوری که با ملایمت مطرح شود، پاسخ بهتری می دهند. زمانی که می خواهید به کودک خود چیزی بگویید و یا از او درخواستی دارید باید آن را با ملایمت به او بگویید به جای آن که با عصبانیت و تشر برخورد کنید. اگر فرزندتان مرتکب اشتباهی شد نیز نباید از کوره در بروید، بلکه با حفظ خونسردی می توانید او را متوجه اشتباهش کنید. این نوع برخورد ملایم اثربخشی بیشتری خواهد داشت.

از خواندن کتاب برای فرزند خود دست نکشید

برای این که کودک شما به مطالعه علاقه مند شود، بهتر است برای او کتاب بخوانید. نباید کتاب خواندن برای او را متوقف کنید، می توانید موقع خوابیدن برای او داستان بخوانید یا این کار را به نوبت انجام دهید، یعنی گاهی شما برای او داستان بخوانید و گاهی اجازه دهید او برای شما داستان بخواند.

فراموش نکنید که با کودک تان بخندید

مشکلات روزمره و درگیری های والدین با مسائل کاری و بیرونی نباید باعث کسل بودن و بداخلاقی آن ها در مواجهه با کودک شود. گاهی سخت است که بتوانید بخندید اما برای حفظ سلامت روانی کودکتان باید این کار را انجام دهید. با هم و از ته دل بخندید و قهقهه بزنید.

از عذرخواهی کردن نترسید

زمانی که اشتباهی مرتکب می شوید باید عذرخواهی کنید و از آن نترسید. با این کار فرزند شما یاد می گیرد که هر کسی که اشتباهی مرتکب می شود، باید شجاعت عذرخواهی کردن داشته باشد. شما با عذرخواهی کردن و ابراز پشیمانی هنگامی که کاری اشتباهی انجام داده اید، این رفتار پسندیده را نیز به او می آموزید.

هرگز کودک را تهدید نکنید

زمانی که برای کار اشتباهی که کودکتان انجام می دهد او را تهدید به تنبیه می کنید، باید بدانید که با تکرار این تهدیدات و عمل نکردن به آن، به فرزند خود این پیام را می دهید که می تواند بدون تنبیه شدن به کارش ادامه دهد. برای اینکه کودک شما دست از انجام کار اشتباه یا بدرفتاری خود بردارد، بهتر است اول به او هشدار دهید، اگر این کار را تکرار کرد فرصت مجدد به او بدهید، در صورت تکرار دوباره، بهتر است مدت کوتاهی از دور شوید.

خیلی به خود سخت نگیرید

همه والدین دوست دارند که نقش خود را کامل و بی نقص ایفا کنند، اما این در واقع اشتباه است. لازم نیست، برای اینکه والدین خوبی باشید، همه مهارت ها را بلد بوده و از پس هر کاری بر بیایید. چیزی که فرزندتان واقعا نیاز دارد این است که از زمان با هم بودنتان لذت ببرید.

رشد ذهنی آن ها را نادیده نگیرید

یکی از جنبه های مهم رشد کودکان، رشد ذهنی آن هاست که شامل توانایی های مختلف ذهنی مانند مانند درک، مشاهده، به یاد آوردن، فکر کردن، تصور کردن حل مشکلات و رشد هوش و همچنین یادگیری زبان می شود. روند رشد ذهنی، درست از لحظه تولد آغاز می شود و به مرور زمان و با رشد کودک، واکنش های مغزی نیز تغییر می کند. در شروع، این واکنش ها بسیار ساده هستند، اما به مرور منجر به فعالیت های ذهنی پیچیده ای خواهند شد. 

طرز تفکر، مهارت های ارتباطی، شیوه رفتار همه تحت کنترل ذهن انجام می شود. اگر رشد ذهنی کامل و درست باشد، این گونه کارها نیز به درستی انجام می گیرند؛ وجود هر مشکلی در رشد ذهنی، باعث ایجاد مشکل هم در زندگی کودک و هم زندگی شما می شود، پس برای اینکه کودک شما بهترین نسخه خودش باشد باید از مغز و ذهن او مراقب کنید و به کودک خود نیز این را بیاموزید. 

از به کار بردن صفات منفی برای فرزندتان بپرهیزید

هرگز از صفات منفی برای کودکان استفاده نکنید، زیرا این الفاظ برای آن ها درونی شده و آن ها شروع به باور کردن آن می کنند.. برای مثال نباید فرزند خود را خرابکار، دست و پا چلفتی، بدجنس و غیره خطاب کنید.

نظارت بر فرزندتان را فراموش نکنید

رشد بخشی از مغز انسان که مربوط به برنامه ریزی، کنترل تکانه ها و قضاوت کردن است، تا حدود 25 سالگی طول می کشد. در نتیجه مراقب از فرزندتان تا این سن لازم است. شما باید بدون دخالت کردن در کارهای او مراقبش باشید و بر کارهایش نظارت داشته باشید. لازم است بدانید او چه کار می کند و زمان خود را با چه کسانی می گذراند.

سلامت روانی فرزندتان را نادیده نگیرید

به طور متوسط 11 سال طول می کشد که بچه ها علائم بیماری روانی را بروز دهند، زیرا معمولا خانواده ها با علائم و نشانه های اختلال یا بیماری روحی مبارزه می کنند. نشانه های بیش فعالی، اضطراب، افسردگی که ممکن است در کودک ظهور کند نباید نادیده گرفته شود، زیرا مبارزه با این علائم یا نادیده گرفتن آن ها برای توانایی کودک در دوستی، موفقیت تحصیلی و زندگی تاثیرات منفی خواهد گذاشت. 

سلامت روانی خود را نادیده نگیرید

این نکته را به یاد داشته باشید که شما برای تربیت فرزند سالم باید خودتان نیز سلامت باشید، از خود مراقبت کنید تا بتوانید به بهترین نسخه خودتان و بهترین والدین برای فرزندتان تبدیل شوید. اگر شما دچار یک بیماری روحی و روانی مانند اختلال دوقطبی، افسردگی، وسواس و غیره هستید، می تواند روی فرزندتان نیز اثر منفی گذاشته و زندگی او خراب کند. پس بهتر است این مسائل را نادیده نگیرید، از خود مراقبت کرده و برای درمان اقدام کنید.

منبع : چه کار والدین باعث بیش ترین آسیب به کودکان می شود| نکات مهم تربیت فرزند