ما تمایل داریم جدیدترین اطلاعاتی را که با آنها مواجه می‌شویم به خاطر بسپاریم و به آنها وزن زیادی بدهیم، که اغلب به قیمت از دست دادن جزئیات قبلی تمام می‌شود. این امر می‌تواند به طور قابل توجهی تصمیمات ما را منحرف کند، به خصوص هنگام ارزیابی موقعیت‌های پیچیده در طول زمان(منبع).

اثر تازگی، تمایل به یادآوری اطلاعات ارائه شده اخیر به بهترین شکل است. به عنوان مثال، اگر سعی دارید لیستی از موارد را به خاطر بسپارید، اثر تازگی به این معنی است که احتمال بیشتری وجود دارد که مواردی را از لیستی که آخرین بار مطالعه کرده‌اید، به خاطر بیاورید(منبع).

چرا آخرین ها بیشتر در ذهن می مانند؟

اثر تازگی یک پدیده شناختی است که در آن اطلاعات اخیر بیشتر از اطلاعات قبلی در ذهن باقی می‌مانند. این اتفاق می‌افتد زیرا جدیدترین موارد یا تجربیات هنوز در حافظه کوتاه‌مدت یا کاری ما فعال هستند و باعث می‌شوند که دسترسی به آنها آسان‌تر و یادآوری سریع آنها آسان‌تر باشد.

برخلاف اطلاعات آموخته شده قبلی که ممکن است محو شده باشند یا به اندازه کافی برای انتقال به حافظه بلندمدت تمرین نشده باشند، اطلاعات اخیر به طور موقت در یک “دفترچه یادداشت” ذهنی فعال باقی می‌مانند.

به طور خاص، اثر تازگی بخشی از اثر موقعیت سریالی گسترده‌تر است، که در آن افراد تمایل دارند اولین (اثر تقدم) و آخرین (اثر تاخر) موارد را به ترتیب بهتر از موارد میانی به خاطر بسپارند. اثر تاخر به شدت به ظرفیت حافظه کوتاه‌مدت برای نگهداری مختصر چندین قطعه اطلاعات (اغلب حدود ۱۵ تا ۳۰ ثانیه) متکی است و با تأخیر یا حواس‌پرتی‌هایی که تمرین ذهنی این موارد اخیر را قطع می‌کنند، کاهش می‌یابد.

به عنوان مثال، شما بیشتر احتمال دارد چند مورد آخر در یک لیست مواد غذایی که تازه شنیده‌اید یا مراحل پایانی یک مجموعه دستورالعمل را به خاطر بسپارید زیرا آنها در حافظه کاری فعال باقی می‌مانند. این تأثیر همچنین می‌تواند بر قضاوت و تصمیم‌گیری تأثیر بگذارد، مانند ترجیح دادن آخرین کاندیدای مصاحبه‌شده در فرآیند انتخاب شغل یا تأکید بیش از حد بر آخرین ماه در بررسی عملکرد کسب‌وکار.

اثر اشتباه حافظه؛ علت خطاهای ذهن و یادآوری غلط

اگر قبل از یادآوری، تأخیر زیادی وجود داشته باشد یا اگر فرد با کارهای نامربوط حواسش پرت شود، اثر تازگی می‌تواند کاهش یابد، که باعث پاک شدن حافظه کوتاه‌مدت حاوی اطلاعات اخیر می‌شود(منبع)(منبع).

به طور خلاصه، چیزهای اخیر به دلیل دسترسی موقتشان در حافظه کوتاه‌مدت، بیشتر در ذهن می‌مانند و دسترسی و یادآوری آنها را در کوتاه‌مدت آسان‌تر می‌کنند(منبع)(منبع)(منبع).

نمونه های اثر تازگی در زندگی روزمره

نمونه‌های روزمره از اثر تازگی، که در آن تجربیات جدید یا غیرمعمول توجه ما را جلب می‌کنند و باعث می‌شوند زمان کندتر یا خاطره‌انگیزتر به نظر برسد، عبارتند از:

• تغییر جزئی روال زندگی: انتخاب مسیر جدید در رفت و آمد، امتحان کردن یک لیست پخش جدید یا تماس با دوستی که به ندرت با او صحبت می‌کنید، تازگی را به تجربه شما اضافه می‌کند و باعث می‌شود روز طولانی‌تر و جذاب‌تر به نظر برسد.
• کاوش در مکان‌های جدید محلی: حتی بازدید از ساحل یا پارکی که قبلاً در محله خود قدم نزده‌اید، می‌تواند با بهره‌گیری از اثر تازگی، هیجان‌انگیز و تازه به نظر برسد.
• امتحان فعالیت‌ها یا سرگرمی‌های جدید: شروع یک پروژه خلاقانه جدید، پختن دستور العمل‌های جدید یا انجام یک سرگرمی برای اولین بار، حس تازگی را در شما بیدار می‌کند و باعث می‌شود زمان غنی‌تر به نظر برسد.
• ملاقات با افراد جدید یا برقراری ارتباط مجدد به روش‌های جدید: پیدا کردن دوستان جدید یا تغییر نحوه تعامل با دوستان قدیمی، بُعدی از تازگی را به محیط‌های اجتماعی اضافه می‌کند.
• تغییر محیط: تغییرات ساده‌ای مانند تغییر دکوراسیون اتاق یا چیدمان مجدد مبلمان می‌تواند با معرفی محرک‌های جدید، مغز شما را تحریک کند.
• تجربه رسانه‌های جدید: گوش دادن به ژانرهای جدید موسیقی یا خواندن کتاب‌هایی خارج از علایق همیشگی‌تان، حواس شما را از طریق تازگی تازه می‌کند.

منبع : اثر تازگی؛ چرا اطلاعات آخر مهم‌ترند؟