اختلال لالی انتخابی (selective mutism) نوع خاصی از اختلال اضطراب است که مشخصه عمده ی آن ناتوانی پایدار برای صحبت کردن در موقعیت های اجتماعی (مانند مدرسه، یا در حضور هم‌بازی ها) است، این اختلال معمولاً در کودکی شروع شده و در صورت عدم درمان و توجه لازم، می تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد.
لالی انتخابی با پیشرفت آموزشی یا شغلی یا ارتباط اجتماعی تداخل می یابد و برای تشخیص آن، باید این حالت ظرف یک ماه تداوم یابد و تنها به ماه اول مدرسه (زیرا در این دوره اکثر کودکان خجالت می کشند و از این رو تمایلی به صحبت کردن ندارند) اکتفا نگردد.
لالی انتخابی چیست
درصورتی که ناتوانی افراد در صحبت کردن تنها به دلیل عدم شناخت یا بلد نبودن زبان گفتاری مورد نیاز در آن موقعیت اجتماعی است نباید به عنوان لالی انتخابی تشخیص داده شود. همچنین، اگر اختلال با خجالت ارتباط بیشتری داشته باشد نباید احتمال وجود لالی انتخابی را داد.
علاوه بر این در صورت مشاهده اسکیزوفرنی یا دیگر اختلالات روان پریش رخ دهد نیز نباید به عنوان اختلال لالی انتخابی تشخیص داده شود. در عوض، با ارتباط از طریق بیان های کلامی استاندارد (گفتار درمانی)، کودکان دارای این اختلال ممکن است بتوانند با اشارات، صداکشی های همزمان، کوتاه یا تک هجایی یا با تغییر صدا ارتباط برقرار کنند.
اختلالات مرتبط با اختلال لالی انتخابی
مشخصه های مرتبط لالی انتخابی ممکن است شامل کمرویی پیش رونده، ترس از خجالت در اجتماع، گوشه گیری و عقب نشینی اجتماعی، چسبیدن به دیگران، صفات وسواسی گونه، منفی گرایی، قشقرق های وحشتناک، نشان دادن رفتار کنترل کننده یا نافرمانی به ویژه در خانه باشد.
امکان اختلال شدید در کارکرد اجتماعی و تحصیلی وجود دارد. مورد تمسخرگرفته شدن، سرزنش و مقصر شناخته شدن توسط همسالان نیز در این شرایط متداول است. اگرچه کودکان با این اختلال عموماً دارای مهارت های نرمال زبان هستند اما ممکن است گاهاً با اختلال ارتباطی (اختلال واج شناختی، اختلال زبان فراگیر، اختلال زبان بیانی دریافتی ترکیبی) یا شرایط ناشی از گذراندن دوره پزشکی عمومی ناشی از نابهنجاری ها در گفتار مرتبط شود.
اختلالات اضطرابی (بالاخص فوبیای اجتماعی)، عقب ماندگی ذهنی، معالجات بیمارستانی یا محرک های مفرط تنش زای روانشناختی ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند. کودکان مهاجری که در تسلط به زبان رسمی کشور جدید میزبان ناآشنا یا ضعیف باشند ممکن است از صحبت با غریبه ها در محیط های جدید ممانعت کنند (که این حالت به معنی لالی انتخابی نیست).
به نظر می رسد که لالی انتخابی اختلالی کمیاب باشد که در کمتر از پنج صدم کودکان حاضر در شرایط تحصیلی عمومی یافت می شود. لالی انتخابی در دختران نسبت به پسران اندکی متداول تر است و بیش تر دیده می شود.
علائم خاص لالی انتخابی
ناتوانی مداوم در صحبت کردن در موقعیت های اجتماعی خاصی که لازمه حضور در آن موقعیت صحبت کردن برخلاف دیگر موقعیت ها است (مانند کلاس درس، یا در مهمانی).
این مشکل با پیشرفت شغلی یا آموزشی یا با ارتباط اجتماعی تداخل شدیدی دارد. به عبارتی دیگر، شخص از تحصیل بازمی ماند (یا بی میل می شود) نمی توانند در راستای شغل موردنظر خود پیش روند یا در برقراری ارتباطات اجتماعی خوب با دوستان یا دوستان یا افراد مهم دیگری ضعف دارند و به طور کلی طرد می شود.
طول این اختلال دست کم یک ماه می باشد (و به ماه نخست مدرسه رفتن محدود نیست).
ناتوانی در صحبت کردن به دلیل بی اطلاعی، دشواری زبان گفتاری مورد نظر در موقعیت اجتماعی نیست.
اختلال ارتباطی (لکنت زبان) توصیف بهتر این اختلال نیست و منحصراً در طی دوره های اختلال رشدی فراگیر، اسکیزوفرنی یا دیگر اختلالات روان پریشی رخ نمی دهد.
نشانه ها بر اساس ویراست پنجم راهنمای تشخیصی و اماری اختلالات روانی انجمن روان شناسی آمریکا DSM-5 آورده شده اند.
راه های درمان لالی انتخابی
برنامه درمانی اختلال لالی انتخابی کودک و والدین را درگیر می کند و از راهبردهای مبتنی بر شواهد خاصی استفاده می کند تا به کودک آموزش دهد که چگونه اضطراب خود را در پیش دبستانی/مدرسه و در جمع مدیریت کند، بنابراین آن ها را قادر می سازد از برقراری ارتباط لذت ببرند و دوران کودکی کم اضطراب را تجربه کنند.
بسیاری از کودکانی که با آنها کار می کنیم مشکلات دیگری نیز دارند، مانند مسائل رفتاری در خانه، مسائل مربوط به عزت نفس، تنظیم احساسات، فوبیا، مسائل مربوط به دستشویی و خوردن، اختلال طیف اوتیسم (ASD)، مشکلات یادگیری، مشکلات گفتاری و زبانی (جدا از لالی انتخابی) و مشکلات مهارت های اجتماعی. هر یک از این مسائل را می توان به عنوان بخشی از برنامه کلی درمان، ارزیابی و هدف قرار داد.
بهترین درمان برای لالی انتخابی چیست؟
بیشترین درمان موفق برای لالی انتخابی، درمان شناختی رفتاری است. رویکردهای رفتاردرمانی، از جمله مواجهه تدریجی، مدیریت احتمالی، شکل دهی متوالی، و محو شدن محرک، در درمان اضطراب دوران کودکی موفق می باشد.
روانشناسان تکنیک‌های مقابله‌های مختلف را برای مدیریت استرس ارائه می کنند برخی از تکنیک های رفتاری برای بهبود مهارت های گفتاری در موقعیت های خاص عبارتند از:
مدل‌سازی. شامل ساخت فیلم‌های ضبط‌شده و صوتی با الگوبرداری از رفتارهای مناسب، نشان دادن صحبت بزرگان در موقعیت‌هایی است که قبلاً سکوت کرده‌اند. ضبط ها به طور منظم در طول جلسات درمانی پخش می شوند تا به شنیدن صحبت های خود در شرایط مختلف عادت کنند.
حساسیت زدایی سیستماتیک تکنیکی است که به تدریج بیماران را در معرض رویدادهای تحریک کننده اضطراب قرار می دهد و از محرک های کمتر به محرک های شدیدتر حرکت می کند. درمان شامل توالی تصویر و مواجهه واقعی با موقعیت های مشکل ساز است.
شکل دادن به رفتار از طریق تعامل با گروهی از غریبه ها در یک محیط کنترل شده به دست می آید و از فعالیت هایی مانند خواندن با صدای بلند یا شرکت در بازی های تعاملی استفاده می کند. سپس با ارتباطات یک به یک با افراد دیگر جایگزین می شود تا بر لالی انتخابی غلبه کند.
آموزش مهارت های اجتماعی شامل یادگیری مهارت های اجتماعی لازم با کمک یک درمانگر است. این به کاهش اضطراب اجتماعی و شرکت در مکالمات دشوار برای بزرگسالان مبتلا به لالی انتخابی کمک می کند. این آموزش به افراد کمک می‌کند تا مهارت‌هایی مانند شروع و انجام مکالمه، درک نشانه‌های غیرکلامی و مدیریت تماس چشمی و غیره را توسعه دهند.
علت لالی انتخابی
هیچ علت مشخص و ثابتی برای اختلال لالی انتخابی وجود ندارد، اما تحقیقات نشان داده اند که برخی از عوامل احتمال ایجاد لالی انتخابی را افزایش می دهند. برای مثال، مشکلات گفتاری، اضطراب شدید، مشکلات ژنتیکی، تاخیر در تکلم، دوری از موقعیت های جدید، ناتوانی در ارتباط برقرار کردن و…
لالی انتخابی در بزرگسالان
بزرگسالان مبتلا به لالی انتخابی ممکن است در تعامل با دیگران در محیط های گروهی، اجتماعات و محل کار مشکل داشته باشند. آن ها همچنین ممکن است مسیرهای تحصیلی یا شغلی را انتخاب کرده باشند که به آن ها کمک کرده است از تعاملات اجتماعی اجتناب کنند.
حتی در موارد ناشناخته طولانی مدت لالی انتخابی، غلبه بر این اختلال اضطرابی با درمان مناسب امکان پذیر است. چگونه متوجه می شوید که لالی انتخابی دارید؟ تنها کافی است علائم گفته شده را چک کنید.
علت لالی انتخابی در بزرگسالان
لالی انتخابی در سال های اولیه ایجاد می شود، بنابراین بیشتر اوقات، علل لالی انتخابی در بزرگسالان به عوامل دوران کودکی مرتبط است. علت دقیق آن نامشخص است. با این حال، محرک های رایج زیر با آن مرتبط هستند.
ژن ها. ژنتیک نقش مهمی در ایجاد بسیاری از مشکلات سلامت روان دارد. لالی انتخابی نیز از این قاعده مستثنی نیست. اضطراب مادر، افسردگی و اختلالات دلبستگی معمولاً در خانواده‌های مبتلایان دیده می‌شود. علاوه بر این، به دلیل شباهت نزدیک لالی انتخابی با اضطراب اجتماعی، عوامل ژنتیکی یکسان ممکن است مسئول هر دو حالت باشند.
محیط کودکی. محیط نقش اساسی در تربیت کودکان دارد و تاثیر آن می تواند مادام العمر در زندگی آن ها باقی بماند. حمایت بیش از حد والدین از فرزندانشان یک عامل اصلی برای لالی انتخابی است. به همین ترتیب، اگر هر یک از والدین با اختلالات اضطرابی سر و کار داشته باشند، می تواند منجر به عدم ارتباط با فرزندان خود شود و احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش می یابد.
مشکلات گفتاری و زبانی. تاخیر گفتار در افراد مبتلا به لالی انتخابی رایج است. بزرگسالان مبتلا به این اختلال ممکن است در دوران کودکی از مشکلات شنوایی رنج ببرند که منجر به تاخیر در گفتار می شود.
نکات کلیدی در مورد لالی انتخابی
در خانه یا با عزیزانش آزادانه صحبت می‌کند، اما در موقعیت‌های اجتماعی خاصی مانند مدرسه، محل کار، بیرون از اجتماع یا در اطراف افرادی که به خوبی نمی‌شناسند، نمی‌تواند صحبت کند.
ترس فلج کننده را تجربه می کند.
ممکن است برای برقراری تماس چشمی دچار مشکل شود.
ممکن است به روش های غیر کلامی مانند اشاره کردن، تکان دادن سر، حرکت دادن اشیاء، نقاشی یا نوشتن ارتباط برقرار کند.
چسبیدن به مراقب مورد اعتماد
از نظر اجتماعی نگران و عصبی است
مشکل برای مشارکت در برخی فعالیت های گروهی مدرسه
به دلیل ناتوانی در صحبت کردن در جمع توسط دیگران طرد می شود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.