آلرژی به شیر گاو در نوزادان | علل، علائم و درمان

الرژی به شیر گاو در نوزادان امری نسبتاً شایع است. شیر مادر تنها منبع تغذیه و انرژی برای نوزادان در شش ماه اول است و نوزادان به ندرت علائم حساسیت به شیر مادر را نشان می دهند. با این حال، شیر خشک یا شیر گاو نیز ممکن است باعث واکنش های آلرژیک شود. علاوه بر این، علائم و نشانه های آلرژی معمولاً بلافاصله یا ظرف یک یا دو ساعت پس از مصرف شیر آشکار می شوند.

الرژی به شیر گاو در نوزادان چیست؟

آلرژی غذایی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن (مکانیسم دفاعی خود بدن) به غذاهای خاص واکنش غیرعادی نشان دهد. معمولاً سیستم ایمنی به بدن کمک می کند تا با چیزهای مضر مانند پاتوژن ها مبارزه کند. برای افراد مبتلا به آلرژی غذایی، سیستم ایمنی به اشتباه برخی از اجزای غذا را مضر تشخیص می دهد و واکنش نامناسبی ایجاد می کند. این امر منجر به علائم و نشانه های ناخوشایند و گاهی نگران کننده می شود.

آلرژی به شیر وضعیتی است که سیستم ایمنی بدن پروتئین شیر را به اشتباه به عنوان یک جسم خارجی یا چیزی که به بدن آسیب می رساند و به آن حمله می کند، می گویند.  حدود ۲ تا ۳ درصد نوزادان از حساسیت به شیر رنج می برند.

واکنش های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) شامل تنفس پر سر و صدا، خس خس سینه، تورم یا گرفتگی در گلو است، کودکان خردسال ممکن است به دلیل واکنش آلرژیک شدید رنگ پریده شده و علائم آلرژی را نشان دهند.

آیا نوزاد به شیر مادر حساسیت دارد؟

خیر. نوزاد نمی تواند به شیر مادر حساسیت داشته باشد زیرا شیر مادر به طور خاص برای مصرف توسط نوزاد انسان ساخته شده است . اگر نوزاد علائم آلرژی به شیر مادر نشان می دهد، ممکن است به ماده ای که مادر خورده است حساسیت داشته باشد در این شرایط نوزاد پس از مصرف شیر مادر علائمی شبیه آلرژی نشان دهد.

آزمایش تشخیص حساسیت به پروتئین گاوی

اگر به الرژی به شیر گاو در نوزادان (CMPA) مشکوک باشید، پزشک ممکن است آزمایش های آلرژی خاصی را برای تایید تشخیص خود انجام دهد. این آزمایش‌ها ممکن است شامل آزمایش خون، آزمایش پوستی، آزمایش پچ یا تغییر رژیم غذایی و به دنبال آن چالش غذایی باشد.

الرژی به شیر گاو در نوزادان واکنش سیستم ایمنی بدن به پروتئین (کازئین و آب پنیر) موجود در شیر گاو است. همچنین می تواند با سایر شیرهای حیوانی نیز اتفاق بیفتد. سیستم ایمنی نوزاد، پروتئین ها را به عنوان چیزی مضر اشتباه می گیرد و به جای جذب آن ها برای تغذیه، به آن ها حمله می کند.

چه چیزی باعث الرژی به شیر گاو در نوزادان می شود؟

علل الرژی به شیر گاو در نوزادان مشخص نیست.

روند این بیماری به این صورت است که وقتی غذا وارد روده کوچک می شود، سیستم ایمنی بدن آن را یک جسم خارجی اشتباه می گیرد و به آن حمله می کند و باعث واکنش آلرژیک می شود.

به نظر می رسد ژنتیک و عوامل محیطی علت اساسی آلرژی غذایی می باشند.

لاکتوز قند موجود در شیر تولید شده توسط همه پستانداران از جمله انسان است. گاهی اوقات افراد به اندازه کافی آنزیم لاکتاز در روده خود برای تجزیه لاکتوز تولید نمی کنند.

تعداد بسیار کمی از نوزادان دچار عدم تحمل لاکتوز واقعی هستند، این یک بیماری ژنتیکی نادر که در آن نوزاد بدون هیچ گونه آنزیم لاکتاز متولد می شوند. (به آن عدم تحمل لاکتوز اولیه می گویند). با این حال، بسیاری از مردم بعداً در زندگی خود یعنی بعد از ۵ سالگی دچار عدم تحمل لاکتوز می شوند.

نوزادان و کودکان خردسال در صورتی که دیواره روده آن ها به دلیل بیماری مانند گاستروانتریت یا آلرژی یا عدم تحمل به غذای دیگر آسیب ببیند، نسبت به شیر دچار عدم تحمل می شوند. این عدم تحمل لاکتوز ثانویه نامیده می شود و پس از بهبودی روده، معمولاً طی چند ماه، از بین می رود.

عوامل خطر الرژی به شیر گاو در نوزادان چیست؟

در شرایط زیر ممکن است نوزاد در معرض خطر بیشتری برای الرژی به شیر گاو در نوزادان باشد:

سابقه خانوادگی آلرژی: اگر والدین هر دو آلرژی غذایی داشته باشند، احتمال ابتلا به الرژی به شیر گاو در نوزادان ۷۵ درصد افزایش می یابد. زمانی که تنها یکی از والدین آلرژی داشته باشد، این خطر به ۴۰ درصد کاهش می یابد.

فرزند اول : دانشمندان مشاهده می‌کنند که نوزادان اول بیشتر از نوزادان بعدی مستعد ابتلا به آلرژی‌های غذایی می باشد. تصور بر این است که نوزادان اول مانند خواهر و برادرهای کوچکتر خود در معرض میکروب ها قرار نمی گیرند و این باعث می شود که سیستم ایمنی بدن آن ها به آلرژی حساس باشد.

آسم و اگزما: کودکانی که از آسم و اگزما رنج می برند بیشتر در معرض خطر آلرژی های غذایی مانند آلرژی شیر قرار دارند. با این حال، مشخص نیست که چه چیزی این دو اختلال را با حساسیت شیر مرتبط می کند. اما از آنجایی که آسم و اگزما نتیجه سیستم ایمنی معیوب هستند، می توانند نوزاد را مستعد ابتلا به آلرژی غذایی نیز کنند.

وجود سایر آلرژی های غذایی: اگر کودک حساسیت های غذایی دیگری نیز تجربه کرده باشد، ممکن است الرژی به شیر گاو در نوزادان را نیز تجربه کند، بنابراین قبل از دادن شیر به او دقت کنید و در صورت مشاهده علائم آلرژی به دکتر مراجعه کنید.

علائم

علائم الرژی به شیر گاو در نوزادان چند دقیقه تا چند ساعت پس از مصرف شیر یا فرآورده های شیری ظاهر می شود. الرژی به شیر گاو در نوزادان علائم زیر را نشان می دهد:

• کهیر/ بثورات پوستی: بثورات ریز، قرمز یا صورتی تیره هستند که در سراسر بدن ظاهر می شوند. آن ها شبیه برجستگی هستند، اغلب به صورت خوشه ای ظاهر می شوند و باعث خارش می شوند.
• تورم صورت از علائم الرژی به شیر گاو در نوزادان: قسمت هایی از صورت مانند پلک، گونه، دهان، زبان و لب ها متورم می شوند.
• تنگی نفس و سرفه: ماهیچه های گردن متورم می شوند، بلع را دشوار می کنند و در نتیجه سرفه و تنگی نفس ایجاد می شود.
• عدم افزایش وزن
• گرفتگی و آبریزش بینی: کودک ممکن است علائمی شبیه سرماخوردگی مانند آبریزش بینی و خس خس سینه در حین تنفس نشان دهد.
• ناراحتی معده: گرفتگی معده و درد شدید در کل ناحیه شکم.
• حالت تهوع و استفراغ: احساس تهوع دائمی، گاهی به دنبال استفراغ.
• خس خس سینه یا مشکل در تنفس
• زبان متورم
• رنگ پریده یا بیهوشی
• اسهال: نوزاد ممکن است اسهال داشته باشد و گاهی اوقات مدفوع ممکن است حاوی خون باشد.
• مدفوع مایع، گاهی سبز
• دل درد
• نفخ
• کولیک و بی قراری: گریه مداوم همراه با گیجی شدید و غیرقابل کنترل.

الرژی به شیر گاو در نوزادان چگونه تشخیص داده می شود؟

آلرژی به شیر با استفاده از دو روش زیر تشخیص داده می شود:

• حذف غذا: پس از اطلاع از علائم، پزشک از شما می خواهد که شیر را از رژیم غذایی کودک حذف کنید. اگر علائم موجود بهبود یابد و کودک دوباره علائم را نشان ندهد، می توان نتیجه گرفت که نوزاد به شیر حساسیت دارد.
• تست پریک پوستی: به آن تست از راه پوست نیز می گویند. در اینجا مقدار کمی از آلرژن رقیق شده، پروتئین شیر، به پوست تزریق می شود. اگر نوزاد به این ماده حساسیت داشته باشد، حساسیت پوستی در محل تزریق ایجاد می شود، که نشان دهنده آلرژی است. این آزمایش بی خطر است، اما معمولاً هرگز روی نوزادان زیر شش ماه انجام نمی شود.
• آزمایش خون: آزمایش خون وجود آنتی بادی های ایمونوگلوبولین را بررسی می کند، که در هنگام آلرژی غذایی وجود دارد.

درمان حساسیت به شیر گاو در نوزادان

الرژی به شیر گاو در نوزادان فقط قابل مدیریت است اما قابل درمان نیست، در ادامه نحوه مدیریت و کنترل آن آمده است، حتما در صورت استفاده از داروهای زیر با پزشک مشورت کنید:

• آنتی هیستامین ها: این داروها علائم حساسیت به شیر مانند تورم، کهیر، آبریزش بینی و درد شکم را کاهش می دهند اما آلرژی به شیر را درمان نکرده و فقط به کنترل علائم کمک می کند.
• اپی نفرین: آدرنالین نیز نامیده می شود، اپی نفرین هورمونی است که شوک آنافیلاکتیک را کنترل می کند.

رژیم مادر در حساسیت به پروتئین گاوی

در صورت مشاهده الرژی به شیر گاو در نوزادان، در تغذیه مادرانی که نوزادانشان حساسیت به پروتئین گاوی دارند باید از تمام غذاهای حاوی شیر خودداری شود. شیر را می توان در بسیاری از غذاهای مختلف یافت از جمله:

• تمام محصولات لبنی مانند کره، پنیر، ماست و خامه
• سس های خامه ای و سوپ ها
• کیک، شیرینی و بیسکویت
• بستنی و شکلات
• برخی از انواع نان
• غلات صبحانه

شما باید برچسب تمام غذاهایی را که خریداری می کنید بررسی کنید تا مطمئن شوید که حاوی شیر نیستند.

به جای شیر از چی استفاده کنم؟

اگر کودک شما نمی تواند شیر گاو بخورد، شیرهای حیوانی دیگر مانند شیر بز یا شیر گوسفند را به او ندهید. در عوض، جایگزین های شیر غنی شده مانند شیر سویا را انتخاب کنید.

مطمئن شوید که این مواد حاوی کلسیم هستند تا از سلامت استخوان و رشد عمومی کودک شما حمایت کنند. همچنین باید از دادن شیر برنج به کودک قبل از چهار و نیم سالگی خودداری کنید. زیرا حاوی مقدار کمی آرسنیک است که می تواند برای کودکان کوچک بسیار مضر باشد.

آیا کودک من می تواند شیر پخته بخورد؟

شاید. غذاهایی که کودک شما باید از آنها پرهیز کند به نوع واکنش آن ها به شیر بستگی دارد. برخی از کودکان می توانند مقدار کمی شیر تازه گاو بخورند. دیگران فقط می توانند شیر گاو پخته یا فرآوری شده داشته باشند. اما برای برخی از کودکان، خوردن شیر گاو حتی به مقدار بسیار کم ممکن است واکنش جدی ایجاد کند.

شیرهای جایگزین در کودکان بالای یک سال

• شیر سویا، برنج غنی شده با کلسیم، جو دوسر یا آجیل ممکن است توسط پزشک یا متخصص تغذیه، بسته به شرایط کودک توصیه شود.
• بررسی اینکه آیا آن ها حاوی پروتئین و چربی کافی برای رشد کودکان خردسال هستند نیز مهم است.
• کودکان مبتلا به آلرژی های غذایی متعدد ممکن است نیاز به استفاده از شیر خشک مخصوص برای برآوردن نیازهای تغذیه ای خود داشته باشند.
• نوزادان باید در حدود ۱۲ ماهگی توسط متخصص تغذیه بررسی شوند تا بهترین رژیم غذایی را داشته باشند.

در صورت مشاهده الرژی به شیر گاو در نوزادان حتما از مصرف غذاهایی که حاوی هر یک از مواد زیر هستند خودداری کنید:

• کره
• کازئین
• کازئینات ها (آمونیم، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، سدیم)
• پنیر، کشک
• کاستارد، پودینگ
• هیدرولیزات (کازئین، پروتئین شیر، پروتئین، آب پنیر، پروتئین آب پنیر)
• لاکتالبومین یا لاکتالبومین فسفات
• لاکتوگلوبولین ها
• لاکتوز
• شیر (کم چرب، بدون چربی)
• نوقا
• پودینگ
• کازئین
• خامه ترش
• آب پنیر (دلاکتوز، دمینرالیزه یا کنسانتره پروتئین)
• ماست

حساسیت به پروتئین گاوی و اوتیسم

در سال‌های اخیر، مطالعات نشان داده‌اند که آلرژی‌های غذایی مانند الرژی به شیر گاو در نوزادان در ایجاد یا تشدید اوتیسم نقش دارند. به طور خاص، گلوتن (پروتئین گندم) و کازئین (پروتئین شیر) برای بدتر شدن علائم در کودکان مبتلا به اوتیسم شناخته شده اند.

آزمایش تشخیص حساسیت به پروتئین گاوی

در صورت مشکوک بودن نوزاد متخصص آلرژی ممکن است آزمایش پوستی انجام دهد. در این آزمایش که ساده می باشد پزشک یا پرستار مقدار کمی پروتئین شیر را روی پوست قرار می دهد، سپس یک خراش کوچک روی پوست ایجاد می کند. اگر کودک شما به ماده حساسیت زا واکنش نشان دهد، پوست آن ناحیه مانند نیش حشره کمی متورم می شود. البته ازمایش های دیگری نیز ممکن ازمایش خون نیز ممکن است انجام شود که حتما باید زیر نظر دکتر متخصص انجام بگیرد تا در صورت مشاهده واکنش نگران کننده اقدامات لازم انجام شود.

منبع : الرژی به شیر گاو در نوزادان | علل، علائم و درمان