اصول ارتباط غیر کلامی
فیلم و فایل صوتی آموزشی روانشناسی رایگان و مشاوره
ارتباطات خوب پایه و اساس هر رابطه موفق است چه رابطه شخصی باشد چه رابطه حرفه‌ای. باید بدانیم که ارتباطات غیر کلامی، حالات چهره، ژست‌ها، ارتباط چشمی، وضعیت بدن و تُن صدا بیشترین تأثیر را دارند. توانایی برای درک و استفاده از ارتباط غیر کلامی یا زبان بدن ابزار قدرتمندی است که می‌تواند به برقراری ارتباط شما با دیگران کمک کند، منظور واقعی شما را منتقل کند و روابط بهتری بسازد.
زبان بدن و ارتباط غیر گفتاری چیست؟
هنگامیکه با دیگران تعامل میکنیم نشانه هایی که ما ایجاد میکنیم، طرز نشستن ما، سریع یا بلند حرف زدن ما، نزدیک ایستادن، مقدار ایجاد ارتباط چشم در چشم پیام های قوی می‌فرستند. این پیامها هنگامیکه حتی شما صحبت را متوقف می‌کنید متوقف نمی‌شوند. حتی زمانیکه شما ساکت هستید شما هنوز به صور غیر گفتاری ارتباط برقرار می کنید.
اغلب اوقات چیزی که از دهان ما خارج می شود و ارتباطی که بوسیله زبان بدن ایجاد می کنیم دو چیز کاملا متفاوت هستند. هنگامی که با این سیگنال های در هم مواجه می‌شویم مخاطب مجبور به انتخاب است که گفتار شما را باور کند یا پیام غیر گفتاری شما را و در اغلب موارد انها غیر گفتاری را برمی‌گزینند چون ان زبان طبیعی و ناخود اگاه ماست که احساسات ما و نیت مان را در هر موقعیتی نشان می دهد.
برای بهبود مهارت های اجتماعی خود بیشتر بخوانید:
چرا ارتباط غیر کلامی مهم است
نحوه گوش دادن، نگاه کردن، حرکت کردن و واکنش نشان دادن به افراد دیگر نشان می‌دهد که آیا شما به آن‌ها اهمیت می‌دهید یا خیر، آیا راستگو هستید یا خیر و چگونه به آن‌ها گوش می‌دهید. تطابق علامت‌های غیر کلامی با واژه‌هایی که استفاده می‌کنید منجر به افزایش اعتماد، شفافیت و تفاهم می‌شود. عدم وجود این تطابق منجر به ایجاد تنش، بی اعتمادی و سردگمی می‌شود.
اگر می‌خواهید مخاطب بهتری باشید و ارتباطات بیشتری داشته باشید، باید نه تنها نسبت به زبان بدن و نشانه‌های غیر کلامی دیگران بلکه همچنین به زبان بدن و نشانه‌های غیر کلامی خود حساس باشید.
نشانه‌های غیر کلامی در برقراری ارتباط می‌توانند پنج نقش کلیدی داشته باشند:
تکرار: آن‌ها می‌توانند پیام کلامی شخص را تکرار کنند.
تناقض: آن‌ها می‌توانند مخالفت با پیامی که شخص سعی در انتقال آن دارد را نشان دهند.
جایگزینی: آن‌ها می‌توانند جایگزینی برای پیام‌های کلامی باشند. برای مثال، چشمان یک نفر می‌توانند اغلب پیام واضح‌تری از واژگان منتقل کنند.
مکمل: آن‌ها ممکن است مکمل پیام کلامی باشند. اگر رئیسی بخواهد یک نفر را تشویق کند علاوه بر تشویق می‌تواند تأثیر پیام را افزایش دهد.
تأکید: آن‌ها ممکن است مؤکد پیام کلامی باشند. برای مثال، ضربه زدن به میز می‌تواند مؤکد یک پیام باشد.
انواع ارتباطات غیر کلامی و زبان بدن
ارتباطات غیر کلامی انواع مختلفی دارند. علامت‌ها و نشانه‌های غیر کلامی زیر علاقه و سرمایه گذاری شما در دیگران را منتقل می‌کنند.
حالات چهره
چهره انسان بسیار رساست و می‌تواند احساسات بی‌شماری را بدون گفتن یک واژه نشان دهد، و بر خلاف برخی اشکال ارتباطات غیر کلامی، حالات چهره فراگیر هستند. حالات چهره برای خوشحالی، غمگینی، عصبانیت، تعجب، ترس و نفرت در سرتاسر فرهنگ‌ها یکسان هستند.
حرکات و وضعیت بدن
در نظر بگیرید که ادراک شما از مردم چگونه تحت تأثیر نحوه نشستن، راه رفتن، ایستادن یا نگه داشتن سر آن‌هاست. نحوه حرکت شما اطلاعات زیادی را به دنیا منتقل می‌کند. این نوع ارتباط غیر کلامی شامل وضعیت بدن، تکیه گاه، طرز ایستادن و حرکات ظریف است.
ژست
ژست‌ها اساس زندگی روزمره ما را تشکیل می‌دهند. ما دست تکان می‌دهیم، اشاره میکنیم، با اشاره صدا می‌زنیم و از دست‌های خود هنگام استدلال کردن یا حرف زدن متحرک استفاده میکنیم – ما اغلب با ژست‌ها خود را بدون تفکر نشان می‌دهیم. ولی، معنای ژست می‌تواند در فرهنگ‌ها و مناطق مختلف متفاوت باشد پس، باید مراقبت باشیم دچار تفسیر اشتباه نشویم.
ارتباط چشمی
چون حس بینایی در اکثر افراد غالب است، ارتباط چشمی مخصوصاً نوع مهمی از ارتباط غیر کلامی است. نحوه نگاه کردن شما به یک نفر می‌تواند چیز‌های زیادی را منتقل کند از جمله علاقه، عواطف، خصومت یا جاذبه. ارتباط چشمی همچنین در حفظ جریان گفتگو و برای استدلال از واکنش افراد دیگر مهم است.
لامسه
ما ارتباطات زیادی از طریق لامسه داریم. درباره پیام‌هایی که به طریق زیر منتقل می‌شوند فکر کنید: دست دادن بی‌حال، زدن به شانه، بغل کردن گرم و صمیمی، زدن به پشت برای اطمینان دادن، نوازش کردن سر یا محکم گرفتن بازو.
فضا
آیا تا کنون هنگام گفتگو به خاطر اینکه شخص دیگر زیاد نزدیک شما بوده است احساس ناراحتی کرده‌اید؟ اگرچه نیاز به فضا در فرهنگ‌ها، وضعیت‌ها و نزدیکی مختلف روابط متفاوت است ولی، ما همه به فضای فیزیکی نیاز داریم. شما می‌توانید از فضای فیزیکی برای انتقال پیام‌های غیر کلامی مختلف استفاده کنید از جمله علامت‌های صمیمیت و محبت، تجاوز یا تسلط.
صدا
تنها آنچه می‌گویید مهم نیست، چگونه گفتن هم اهمیت دارد. هنگامی که حرف می‌زنیم، افراد دیگر صدای ما را به اضافه گوش دادن به واژه‌های ما می‌خوانند. چیزهایی که به آن‌ها توجه می‌شود عبارتند از زمان بندی و سرعت، بلندی صدا، تُن و عطف و صداهایی که ادراک را منتقل می‌کنند مانند اه و آهان. در نظر بگیرید که تُن صدای یک نفر برای مثال چگونه می‌تواند طعنه، عصبانیت، محبت یا اطمینان را نشان دهد.
ارتباطات غیر کلامی را نمی‌توان وانمود کرد
شما ممکن است بدانید چگونه بنشینید، انگشتان خود را به حالت مخروطی دربیاورید یا دست دهید تا مطمئن به نظر برسید یا ادعای تسلط کنید. ولی، واقعیت آن است که چنین حقه‌هایی احتمالاً مؤثر نخواهند بود چون، شما نمی‌توانید همه علامت‌هایی که درباره تفکرات و احساست واقعی خود ارسال می‌کنید را کنترل کنید. و هرچه بیشتر تلاش کنید، علامت‌های غیر طبیعی‌تری ارسال خواهید کرد.
ارتباط غیر کلامی چگونه می‌تواند نادرست عمل کند
آنچه که از طریق زبان بدن و علامت‌های غیر کلامی منتقل می‌کنید تصویر شما در ذهن دیگران، دوست داشتن و احترام گذاشتن آن‌ها به شما و اعتماد یا عدم اعتماد آن‌ها به شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
متأسفانه، افراد زیادی پیام‌های غیر کلامی گیج کننده یا منفی بدون آگاهی ارسال می‌کنند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، ارتباط و اعتماد هر دو صدمه می‌بینند.
ارتباط غیر کلامی و زبان بدن در روابط
فرهاد، سارا و علیرضا همگی کسانی هستند که هنگام برقراری ارتباط غیر کلامی چیزی می‌گویند که نتایج فاجعه باری برای روابط آن‌ها در پی دارد:
فرهاد
بر این باور است که ارتباط عالی با همکاران خود دارد ولی، اگر از آن‌ها بپرسید، خواهند گفت که فرهاد ترسناک است. فرهاد به جای نگاه کردن به شما، به نظر می‌رسد می‌خواهد شما را با چشمانش قورت دهد. و اگر دست شما را بگیرد، ناگهانی این کار را می‌کند و به شدت دست شما را فشار می‌دهد. فرهاد آدم دلسوزی است که در خفا آرزو دارد دوستان بیشتری داشت ولی، تداخل غیر کلامی مردم را از او دور نگه می‌دارد و توانایی برای پیشرفت در کار او را محدود می‌کند.
سارا
سارا جذاب است و مشکلی با ملاقات با مرد‌های مناسب ندارد ولی، برای حفظ روابط برای بیشتر از چند ماه مشکل دارد. سارا بامزه و جالب است ولی، حتی با لبخند ثابت نیز تنش ایجاد می‌کند. شانه‌ها و ابروهای او به طرز قابل توجهی بالا کشیده شده‌اند، صدای تیزی دارد و بدن او سفت است. افراد زیادی که در اطراف سارا قرار دارند احساس ناراحتی می‌کنند. سارا کار زیادی برای از بین بردن ناراحتی که در دیگران ایجاد می‌کند در پیش دارد.
علیرضا
علیرضا وقتی با محبوبه ملاقات کرد فکر کرد نیمه گمشده خود را پیدا کرده است ولی، محبوبه در این باره مطمئن نبود. علیرضا خوش قیافه است، به سختی کار می‌کند و ارتباط کلامی خوبی دارد ولی، به نظر می‌رسید به افکار خود بیشتر از افکار محبوبه اهمیت می‌دهد. هنگامی که محبوبه چیزی برای گفتن داشت، علیرضا همیشه قبل از آنکه چیزی بگوید آماده رد کردن خواسته او بود. این باعث شد محبوبه احساس طرد شدن کند و طولی نکشید که با مرد‌های دیگری ملاقات کرد. علیرضا سر کار نیز با همین مشکل مواجه است. عدم توانایی او برای گوش دادن به دیگران باعث می‌شود بین دیگران منفور باشد.
این افراد باهوش و خوش نیت در تلاش برای برقراری ارتباط با دیگران با تضاد روبرو هستند. مسئله آن است که آن‌ها از پیام‌های غیر کلامی که منتقل می‌کنند آگاه نیستند.
اگر می‌خواهید ارتباط مؤثری برقرار کنید، از سوء تفاهمات اجتناب کنید و از روابط قوی و مورد اعتماد هم به طور اجتماعی و هم به طور حرفه‌ای لذت ببرید. چگونگی درک و استفاده از علامت‌های غیر کلامی مهم است.
آماده کردن زمینه برای ارتباط غیر کلامی مؤثر
ارتباط غیر کلامی فرآیندی همراه با جریان سریع است که به تمرکز و توجه کامل شما نیاز دارد. اگر به طرح ریزی درباره آنچه که در مرحله بعد خواهید گفتید می‌پردازید یا به چیز دیگری فکر می‌کنید، تقریباً نشانه‌های غیر کلامی و مهارت‌های دیگر را در گفتگو از دست خواهید داد. شما باید متمرکز بر تجربه لحظه به لحظه باشید تا بتوانید آنچه را که در جریان است به طور کامل درک کنید.
برای بهبود ارتباط غیر کلامی، به یادگیری مدیریت استرس بپردازید
یادگیری چگونگی مدیریت استرس یکی از مهم‌ترین چیزهایی است که می‌توانید برای بهبود ارتباط غیر کلامی انجام دهید. استرس توانایی شما برای برقراری ارتباط را مختل می‌کند. هنگامی که استرس دارید، احتمال تفسیر نادرست افزایش پیدا می‌کند، علامت‌های غیر کلامی گیج کننده یا ناخوشایند ارسال می‌کنید و به الگوهای رفتاری ناسالم ناگهانی و بدون تفکر روی می‌آورید. به علاوه، احساسات مسری هستند. ناراحت بودن شما به احتمال زیاد دیگران را نیز تحریک می‌کند و وضعیت بد را تشدید می‌کند.
اگر احساس استرس زیادی می‌کنید، بهتر است استراحت کنید. مقداری استراحت کنید و سپس، به گفتگو بازگردید. بعد از اینکه تعادل احساسی خود را دوباره به دست آوردید، بهتر خواهید توانست با وضعیت به گونه‌ای مثبت کنار بیایید.
آگاهی عاطفی چگونه ارتباط غیر کلامی را تقویت می‌کند
به منظور ارسال نشانه‌های غیر کلامی مناسب، باید از عواطف خود و تأثیرات آن‌ها آگاه باشید. شما همچنین باید بتوانید عواطف دیگران و احساسات واقعی پشت نشانه‌هایی که ارسال می‌کنند را شناسایی کنید. اینجا آگاهی هیجانی وارد عمل می‌شود.
آگاهی هیجانی شما را قادر می‌کند تا:
- به درستی افراد دیگر را تفسیر کنید از جمله عواطفی که احساس می‌کنند و پیام‌های غیر کلامی که ارسال می‌کنند.
- با ارسال علامت‌های غیر کلامی که با واژگان شما تطابق دارند در روابط اعتماد ایجاد کنید
- به گونه‌ای واکنش نشان دهید که دیگران بفهمند، توجه کنند و اهمیت دهند.
- بدانید اگر رابطه نیاز‌های عاطفی شما را برآورده می‌کند، به شما این اجازه را می‌دهد تا رابطه را درست کنید یا ادامه دهید.
نکاتی برای خواندن زبان بدن و ارتباط غیر کلامی
وقتی که توانستید استرس را مدیریت و عواطف را شناسایی کنید، به طور طبیعی بهتر خواهید توانست علامت‌های غیر کلامی دیگران را بخوانید.
- به تناقضات توجه کنید. ارتباط غیر کلامی باید آنچه را که می‌گویید تقویت کند. آیا شخص یک چیز می‌گوید و زبان بدن او چیز دیگر؟ برای مثال، آیا آن‌ها به شما بله می‌گویند ولی، با سر خود اشاره می‌کنند خیر؟
- در نظر گرفتن علامت‌های غیر کلامی به عنوان یک گروه. به یک علامت یا ژست غیر کلامی بیش از حد توجه نکنید. همه علامت‌های غیر کلامی که دریافت می‌کنید را در نظر بگیرید. آیا علامت‌های غیر کلامی آن‌ها با آنچه که واژگان آن‌ها می‌گویند تناقض دارند یا خیر؟
- به غرایز خود اعتماد کنید. از احساسات خود غافل نشوید. اگر احساس می‌کنید کسی راستگو نیست یا چیزی درست نیست، ممکن است در تطابق بین نشانه‌های کلامی و غیر کلامی دچار اشتباه شوید.
ارزیابی علامت‌های غیر کلامی
| ارتباط چشمی | آیا ارتباط چشمی انجام می‌شود؟ اگر انجام می‌شود، آیا بیش از حد شدید است یا درست انجام می‌شود؟ |
| حالت چهره | چهره آن‌ها چه چیزی را نشان می‌دهد؟ آیا چهره آن‌ها حالت ماسک مانند دارد و غیر گویاست یا عواطف آن‌ها را نشان می‌دهد و سرشار از علاقه است؟ |
| تُن صدا | آیا صدای آن‌ها گرمی، اطمینان و علاقه را نشان می‌دهد یا خسته و گرفته است؟ |
| وضعیت و ژست بدن | آیا بدن آن‌ها آرام است یا سفت و بدون حرکت؟ آیا شانه‌ها کشیده هستند یا برعکس؟ |
| لامسه | آیا تماس فیزیکی وجود دارد؟ آیا با وضعیت تناسب دارد؟ آیا باعث می‌شود احساس ناراحتی کنید |
| زمانبندی و سرعت | آیا جریان ملایمی از اطلاعات وجود دارد؟ آیا واکنش‌های غیر کلامی سرعت خیلی کم یا خیلی زیادی دارند؟ |
| صداها | آیا صداهایی می‌شنوید که اهمیت یا نگرانی را نشان دهند؟ |
با ادامه توجه به نشانه‌ها و علامت‌های غیر کلامی که ارسال و دریافت می‌کنید، توانایی شما برای برقراری ارتباط بهبود پیدا خواهد کرد.
منبع: فارس پاتوق