مواد مخدر را حرفه ای تشخیص دهیم
مواد مخدر، عوارض، علائم و نحوه درمان
امروزه در میان افراد جامعه مصرف مواد مخدر به حد زیادی افزایش یافته است و افراد آگاهی های لازم را در این زمینه ندارند و به همین دلیل برای آن که از اعتیاد خود و فرزندشان پیشگیری نمایند باید اطلاعات خود را در این خصوص افزایش دهند.
بسیاری از افراد بر این باورند که مواد اعتیاد آور، مخدر می باشند اما مواد مخدر گروه خاصی هستند که اعتیاد آورند. این مواد از خشخاش به دست می آیند که آن ها را به نام افیون و شبه افیون می شناسند.
هنگامی که این مواد استفاده می شود در فرد احساساتی مانند بی حسی، کرختی، تسکین درد و خواب آلودگی ایجاد می کند و فردی که به مواد مخدر اعتیاد پیدا می کند دچار وابستگی جسمی و روانی شده و به همین دلیل ترک آن به تنهایی امکان پذیر نمی باشد و باید از متخصص کمک بگیرد.
در ادامه این مقاله به بررسی و معرفی مواد افیونی و شبه افیونی، عوارض مصرف، علائم و نشانه های وابستگی به مواد مخدر می پردازیم تا در این زمینه اطلاعات شما افزایش یابد.
مواد مخدر در تعریف عمومی و تخصصی
در تعریف عمومی، مردم به همه موادی که وابستگی جسمی و روانی به وجود می آورند و به عبارتی باعث می شوند تا فرد به آن مواد اعتیاد پیدا کند. بر اساس تعریف تریاک، شیشه، هروئین، ماریجوانا، حشیش، مواد توهم زا و الکل همگی مواد مخدر می باشند.
اما در اصطلاح تخصصی و دارو شناسی مواد مخدر تعریف نوع دیگری تعریف می شود و متخصصان به مواد افیونی که به صورت طبیعی از گیاه خشخاش به دست آمده باشد یا به صورت صنعتی در آزمایشگاه ایجاد شده باشد، مخدر می گویند. که از آن می توان به تریاک، شیره، سوخته، هروئین، ترامادول و متادون اشاره کرد.
در این مقاله منظور از مواد مخدر افیون ها و شبه افیون ها می باشند.
مواد مخدر افیونی و شبه افیونی
موادی که از خشخاش به دست می آیند به عنوان مواد مخدر شناخته می شوند و ماده ی اصلی همه این مخدر ها مورفین می باشد. و میزان خلوص و مقدار مورفین در این مواد متفاوت است و به همین دلیل هر مواد علائم و نشانه های متفاوتی دارند، انواع مواد مخدر عبارت اند از هروئین، تریاک، شیره و غیره که هر کدام درصدهایی متفاوتی از مورفین را دارند.
به طور کلی مواد مخدر به دو دسته تقسیم بندی می شوند که عبارت اند از:
- افیون ها: موادی که به عنوان افیون ها شناخته می شوند مستقیما از گیاه خشخاش به دست می آیند و در تولید آن ها مواد صنعتی هیچ نقشی ندارد و نمونه هایی از آن ها عبارت اند از مورفین، تریاک و شیره.
- شبه افیون ها: از ترکیب مواد صنعتی با مواد مخدر شبه افیون ها به دست می آیند که می توان به مواردی مانند هروئین، متادون، ترامادول، بوپرونورفین یا ب ۲ و قرض دراگون نام برد.
مواد مخدر افیونی
یکی از دسته های مواد مخدر، افیون هایی هستند که از خشخاش به دست می آیند که در زیر نمونه هایی از آن را شرح داده ایم:
- تریاک
تریاک ماده ای قهوه ای رنگ می باشد که از گل گیاه خشخاش به دست می آید رنگ این ماده به نوع و منطقه کشت آن بستگی دارد و میزان رنگ آن از قهوه ای روشن تا تیره متغیر می باشد و در تریاک مورفین وجود دارد و میزان مورفین آن ۱۰ الی ۱۶ درصد می باشد.
رایج ترین شیوه ای که تریاک را مورد استفاده قرار می دهند به صورت کشیدنی ( تدخینی) می باشد، در ایران بیشتر با استفاده از وافور، سیخ و سنجاق تریاک را می سوزانند و به وسیله یک جسم لوله ای دود آن را وارد سیستم تنفسی می کنند.
- شیره
به سوخته و غلیظ شده تریاک شیره می گویند، شیره نسبت به تریاک قوی تر می باشد و به همین دلیل ترک کردن آن سخت تر خواهد بود، ابراز شیره کشی به صورت نگاری می باشد اما به وسیله سیخ و سنجاق، خوراکی یا حل کردن در نوشیدنی ها و مایعات مورد استفاده قرار می گیرد.
اطلاعات بیشتر در مورد ترک شیره
- مورفین
به صورت طبیعی از گیاه خشخاش می توان به مورفین رسید این ماده بسیار مفید می باشد و برای این که شدت درد های جسمانی کمتر شود از آن استفاده می کنند، مورفین خاصیت آرام بخشی دارد و به همین دلیل توسط بسیاری از افراد مورد سوء استفاده قرار می گیرد اگر مورفین به صورت سرخود و یا بدون توجه به دستور پزشک مورد استفاده قرار گیرد با عوارض و آسیب های بسیاری همراه خواهد بود و مانند مواد مخدر وابستگی ایجاد می کند.
اطلاعات بیشتر در مورد ترک مورفین
مواد مخدر شبه افیونی
اگر به مورفین ها مواد صنعتی و شیمیایی اضافه شود در این صورت مواد شبه مورفین ساخته می شود، اکثر مواد شبه افیونی که به صورت صنعتی ساخته می شوند خاصیت دارویی دارند به جز هروئین، این داروها برای کاهش درد ها شدید، درمان سرفه، درمان اعتیاد و غیره استفاده می شوند، در ادامه این مقاله به توضیحات بیشتری در مورد مواد شبه افیونی می پردازیم و در زیر نمونه هایی از آن را مشخص می کنیم.
- متادون
زمانی که فرد معتاد می خواهد ترک کند در مراکز درمانی از متادون برای کاهش درد و کم کردن علائم ترک به صورت قرص و یا شربت برای بیمار تجویز می شود مصرف این مواد باید حتما در زیر نظر پزشک مورد استفاده قرار گیرد و اگر به صورت خودسرانه و یا در دوز بالا مصرف شود می تواند فرد را وابسته کند و اعتیاد دیگری را برای او به وجود آورد.
- ترامادول
هنگامی که فرد دچار دردهای متوسط و شدید می شود از ترامادول استفاده می کند این دارو به صورت قرص وجود دارد و به عنوان تسکین دهنده مورد استفاده قرار می گیرد هم چنین می توان از آن برای به وجود آوردن حالات سرخوشی استفاده کرد و به همین دلیل بسیاری از افراد برای این که حالات خلقی خود را خوب کنند از ترامادول استفاده می کنند استفاده خودسرانه و بدون تجویز پزشک باعث می شود تا فرد از نظر روانی و جسمی به آن وابسته شود و در طول زمان مصرف میزانی که مورد استفاده قرار می گیرد افزایش یابد.
- بوپرنورفین
بوپرنورفین را به عنوان ب ۲ می شناسند و این دارو به ترک افراد معتاد کمک می کند و جهت درمان مورد استفاده قرار می گیرد اما این دارو با متادون یک تفاوت اصلی دارد و بیمار باید زمانی که بوپرنورفین استفاده می کند به هیچ عنوان مواد مخدر استعمال نکند زیرا این دارو از گروه آگونیست ها می باشد و اگر همراه مواد مخدر استفاده شود علائم و نشانه های ترک اعتیاد را نشان می دهند و احتمال دارد فرد دچار سکته و مرگ شود. این دارو به صورت خودسرانه و بدن تجویز پزشک نباید مورد استفاده قرار گیرد چون وابستگی ایجاد می کند و اعتیاد آور می باشد.
- هروئین
قوی ترین ماده مخدر هروئین می باشد که به وسیه عمل تقطیر به وجود می آید و با افزودن مواد شیمیایی از دو گروه استیل به مولکول مورفین تبدیل می شود. این ماده سفید رنگ و تلخ مزه می باشد و فروشندگان هروئین برای این که سود بیشتری عاید آن ها شود مواد افزودنی مانند شیرخشک، گچ و بکینگ پودر و غیره را به هروئین می افزایند و درصد خالصی آن را کم می کنند.
هروئین به صورت های مختلفی مورد مصرف قرار می گیرد و به صورت تزریق به درون رگ، بخار کردن یا کشیدنی و استنشاق از راه بینی مورد استفاده قرار می گیرد. روش تزریق از همه روش های دیگر خطرناک تر می باشد زیرا شدت و سرعت گذاری آن بر روی بدن بسیار زیاد است و تاثیر بیشتری بر روی بدن می گذارد و به همین دلیل احتمال دارد مصرف کننده اوردوز کند و یا با مرگ رو به رو شود.
- کراک هروئین
کراک در اکثر نقاط دنیا از کوکائین به دست می آید و به عنوان ماده ای محرک و توهم زا مورد استفاده قرار می گیرد، اما در کشور ما بیشتر از فشرده شدن هروئین به دست می آید و به عنوان کراک هروئین معروف است و تاثیرات آن به مراتب از هروئین بیشتر بوده و خطرناک تر می باشد.
ترک کردن کراک بسیار سخت تر می باشد زیاد اعتیاد آن بسیار شدید است و هنگامی که فرد تصمیم به ترک داشته باشد نسبت به سایر مواد مخدر با علائم جسمانی و روانی بیشتری رو به رو می شود و به همین دلیل برای ترک کراک و رهایی از اعتیاد باید از متخصص کمک بگیرید تا زیر نظر او اقدامات لازم برای ترک به درستی انجام شود.
نشانه ها و علائم اعتیاد به مواد مخدر
وابستگی و اعتیاد به مواد مخدر به صورت تدریجی به وجود می آید زیرا افراد از مواد مخدر به صورت تنفننی استفاده می کنند و به مرور زمان میزان مواد و تعداد دفعات مصرف را افزایش می دهند که اعتیاد و وابستگی برای فرد به وجود می آورد.
اگر این بیماری زودتر شناسایی شود خانواده و خود فرد می توانند کمک کنند تا جلوی پیشرفت این بیماری را بگیرند و اقدامات لازم برای ترک آن را انجام دهند تا ترک راحت تر صورت گیرد و هم چنین در رفتار و ظاهر فرد تغییراتی به وجود می آید که باعث می شود تا فرد به موقع اعتیاد را تشخیص دهد و اقدامات لازم برای رهایی از آن را انجام دهد. در زیر نمونه هایی از علائم که اعتیاد به مواد مخدر را نشان می دهد را بیان می کنیم:
- نشانه های ظاهری اعتیاد به مواد مخدر
- قرمزی چشم ها
- جای تزریق و کبودی بر روی دست ها
- تیرگی پوست
- کاهش وزن
- یبوست
- بی خوابی
- خارش
- تعریق
- کاهش اشتها
- تشنج
- و غیره
- نشانه های رفتاری اعتیاد به مواد مخدر
- ترجیح تنهایی و انزوا
- نوسانات خلقی
- دزدی
- دروغ گفتن و انکار
- انجام ندادن مسئولیت ها و وظایفش
- افت تحصیلی
- بی حوصله بودن
- احساس خوشحالی و سرخوشی بی دلیل
- نشانه های روانشناختی
- مشکل در حافظه
- تغییر شخصیت
- افکار منفی و بدبینانه داشتن و سوء ظن و یا پارانویا
- افسردگی و اضطراب
عوارض اعتیاد به مواد مخدر
افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند بر روی تمامی جنبه های زندگی آن ها اثر می گذارد و آسیب های زیادی را به فرد وارد می کند که در زیر نمونه ای از مهم ترین آسیب ها و عوارض را بیان می کنیم:
- به سلامتی جسمی فرد آسیب هایی وارد می شود( مشکلات کبدی، کلیه، گوارش، ریوی، حافظه)
- ابتلا به بیماری هایی مانند هپاتیت و ایدز
- بر روی تمایل و توانایی جنسی فرد تاثیرات منفی می گذارد.
- فرد معتاد دچار مشکلات روحی و ناراحتی هایی می شود و این مشکلات باعث می شود تا صدماتی بر روی جسم و روان اعضای خانواده وارد شود.
- خانواده های افراد معتاد دچار مشکلاتی مانند هم پاشیدن خانواده، طلاق، مشکلات مالی، ورشکستگی، کودک آزاری، خشونت های خانگی و آوارگی می شوند.
- مشکلات اجتماعی به وجود می آید و باعث می شود تا اعضای خانواده و شخص معتاد درگیر آن شوند و در این صورت جایگاه افراد در جامعه احتمال دارد با خطراتی رو به رو شود و مشکلاتی مانند سخت شدن امر ازدواج، درگیری با قانون، از دست دادن شغل و غیره به وجود آید در صورتی که قصد ازدواج با شخصی که معتاد است را دارید باید حتما از مشاوره کمک بگیرید تا با آگهی کامل انتخاب کنید.
اثرات مواد مخدر افیونی بر مغز
مواد مخدر افیونی به عنوان نوعی سرکوبگر دستگاه عصبی مرکزی شناخته می شوند و بر روی عملکرد مراکز مختلف مغز تاثیر گذاشته و اختلالاتی را به وجود می آورند و هم چنین زمانی که این مواد را استفاده می کنند باعث کم شدن پاسخ هایی مانند ضربان قلب، فشار خون و سطح تنفس می شود و هنگامی که عمق تنفس کاهش می یابد اکسیژن رسانی به مراکز مختلف بدن به سختی امکان پذیر است و به همین دلیل افراد زمانی که مواد مصرف می کنند دچار خواب آلودگی و افت هشیاری می شوند هنگامی که فرد بیش از حد استفاده کند دچار اوردوز می شود و ممکن است به اغما و حتی مرگ بینجامد.
اثرات مواد مخدر بر عملکرد جنسی
در مورد مواد مخدر افیونی بسیاری از افراد باور های عمومی غلطی دارند و یکی از رایج ترین این باورها این است که برخی از افراد فکر می کنند با استفاده کردن تریاک و مشتقات آن می تواند مشکلات جنسی خود را حل کنند و مصرف مواد افیونی به بهبود زود انزالی کمک بسیاری می کنند، اما باید آن ها این نکته را در نظر بگیرند که تاثیر مواد مخدر بر رابطه جنسی بسیار کوتاه مدت می باشد و در صورتی که به صورت مکرر از مواد مخدر استفاده شود نه تنها باعث بهبود عملکرد جنسی نمی شود بلکه مشکلات و اختلالاتی مانند بی میلی جنسی، بروز مشکل در دستیابی یا حفظ نعوظ و اختلالات انزال را به وجود می آورد.
مواد مخدر، تداخلات دارویی و خطر اوردوز
استفاده از مواد مخدر به تنهایی امری خطرناک می باشد و عوارض و آسیب های بسیاری را برای فرد به وجود می آورد و در صورتی که با داروها و مواد دیگر استفاده شود اوضاع را بدتر و شرایط را پیچیده تر خواهد کرد، برای مثال در صورتی که مواد مخدر در کنار مسکن ها، داروهای آرام بخش و ضد تشنج ها استفاده شده سیستم عصبی مرکزی را ضعی می کند و حتی ممکن است علائم حیانی فرد را با مشکلاتی رو به رو کند و از کار بیندازد.
در صورتی که چند مواد مخدر به صورت همزمان مصرف شوند و یا مواد مخدر در کنار داروهای ترک اعتیاد مانند متادون و بوپرنورفین استفاده شود احتمال خطر اوردوز، غما و مرگ تا حد بسیار زیادی افزایش می یابد و مشکلات جبران ناپذیری برای فرد ایجاد می شود.
درمان و ترک اعتیاد به مواد مخدر
امروزه روش های مختلفی برای درمان اعتیاد وجود دارد و نکته ای که باید در همه این روش ها به آن توجه کرد این است که نباید بیمار دوباره به سمت مواد مخدر برگردد و مصرف مجدد بعد از ترک را آغاز کند، در درمان های دارویی و پزشکی بدن فرد بیمار به صورت کامل از مواد مخدر پاک سازی می شود و در صورتی که فرد هیچ مصرفی نداشته باشد مشکلات جسمانی برای او به وجود نخواهد آمد اما باید توجه داشته باشید که اعتیاد علاوه بر وابستگی جسمانی در فرد وابستگی روانی هم ایجاد می کند و به همین دلیل درمان فرد بدون کمک روانشناس به طور کامل انجام نمی شود و احتمال دارد فرد دوباره به سمت مصرف مواد مخدر برگردد.
درمان های روانشناختی امروزه به صورت های حمایتی، گروه درمانی و فردی انجام می شود و در امر ترک مراکز درمان کمک شایانی به افراد می کنند به طوری که روند درمان سریع تر انجام می شود و به همین دلیل باید برای ترک اعتیاد به مواد مخدر حتما از مشاوران و مراکز مشاوره کمک بگیرید که در این زمینه مرکز مشاوره ستاره ایرانیان نیز فعالیت می کند و به صورت تلفنی و حضوری پاسخ گو مراجعین می باشد.