تفکر انتقادی چیست؟
تفکر انتقادی چیست؟
مقدمه
در این مقاله در مورد تفکر انتقادی توضیحاتی را بیان می کنیم و بررسی می کنیم که چرا یاد گرفتن آن می تواند به مستقل شدن ما کمک کند.
اسم تفکر غلط انداز است و ممکن است شما را به این فکر بندازد که یعنی قرار است نسبت به همه چی انتقاد کنید و یا مخالفتی نسبت به آن موضوع داشته باشید؟ خیر منظور از تفکر انتقادی این است که نسبت به هر چیزی باید از دید منطق نگاه کنید و یاد بگیرید که چطور به تنهایی می توانید بهترین تصمیم را برای خودتان بگیرید.
شاید برای شما تصمیم گرفتن آسان باشد و فکر کنید که گرفتن تصمیم کاری ندارد، البته برای بعضی از افراد این گونه نیست و کسانی هستند که رنگ لباس شان را نمی توانند به تنهایی انتخاب کنند چه بسا که بخواهند تصمیم های بزرگ تری از جمله پیدا کردن مسیر زندگی، رها کردن یک رابطه عاطفی، استعفا دادن از شغل فعلی، مهاجرت و غیره را بگیرند.
ما همه به یادگیری این نوع تفکر نیاز داریم تا کیفیت زندگی مان را بالا ببریم و برای این که به رئیسی قوی و پر قدرت تبدیل شویم بهتر است بتوانیم بهترین تصمیمات را برای خودمان بگیریم.
نکته: تفکر انتقادی اصلا موضوع سنگین و غیرقابل فهمی نمی باشد در این مقاله به طور واضح و ساده در مورد این موضوع مطالبی را بیان می کنیم.
تفکر انتقادی چیست؟
تفکر انتقادی یعنی این که بتوانید یک موضوعی را از ابعاد و دیدهای مختلف مورد بررسی قرار دهید، وقتی فردی موضوعی به شما می گوید، سریع تصمیم نگیرید و یا حرفش را قبول نکنید، در ابتدا باید سعی کنید از تمام اطلاعات مغزتان، هوش و دانسته های خود موضوع را مورد بررسی قرار دهید و موضوع را مورد شناسایی و تحلیل قرار دهید در این صورت تصمیم های منطقی تری خواهید گرفت.
تفکر انتقادی چیست؟ ( از نظر فلاسفه یونان)
فیلسوفان یونانی از جمله افلاطون، تفکر انتقادی را به معنی توانایی آزمودن و تفکر درباره اندیشه ها و ارزش ها می دانستند.
تفکر انتقادی چیست؟ ( از نظر ریچارد پاول)
تفکر انتقادی حالتی از فکر کردن در مورد موضوع، محتوا و یا مسئله می باشد که در آن فرد کیفیت تفکرش را بر عهده ساختارهای درونی تفکر و اعمال استانداردهای عقلانی می گذارد و سعی می کند تفکرش را بهبود بخشد.
بر حسب مطالب بیان شده متوجه شدیم که لازمه تفکر انتقادی، فکر کردن عقلانی از هر بعدی نسبت به یک موضوع یا مسئله می باشد.
ممکن است برایتان هنوز هم سوال باشد:
تا این جا با تفکر انتقادی آشنا شدید اما به نظرتان چرا تفکر انتقادی مهم می باشد؟
اول از همه اهمیت آن را در زندگی شخصی مورد بررسی قرار می دهیم.
- با داشتن تفکر انتقادی می توانید بهترین شغل را برای خودتان پیدا کنید.
- در رابطه هایتان تصمیم های صحیح و درستی بگیرید.
- زمانی که احساسات شما درگیر یک موضوع می باشد کمک گرفتن از تفکر انتقادی بهترین راه حل می باشد. زیرا در دنیای امروز میلیاردها طرز تفکر و نظریات راجع به هر موضوعی وجود دارد.
آیا شما هر موضوعی را چشم بسته می پذیرید؟ یا با استفاده از عقل و منطق و استقلال به تصمیم و دیدگاه مستقل خودتان برسید؟ در این شرایط به احتمال زیاد شما ترجیح می دهید که از عقل و منطق خودتان در هر موقعیتی استفاده نمایید تا تصمیمات صحیح و درستی بگیرید.
چرا نیاز به یادگیری تفکر انتقادی هست؟
به طور معمول مغزمان به گونه ای طراحی شده است تا در مواقع مختلف کمترین استفاده را از خود بکند، تا انرژی زیادی را از دست ندهد و خسته نشود و به خاطر نپذیرفتن موضوعات تلخ، به راحتی از کنار آن می گذارد و ترجیح می دهد بدون بررسی از آن عبور کند.
حتما این موضوع را شنیده اید که مغز ما به تنبلی عادت کرده است و باید همانند کودک تنبل، عادت های او را تغییر دهیم و تعیلم و آموزش های لازم ارائه شود. همه ما انسان ها تا به امروز این گونه بزرگ شده ایم و باید به مغزمان تفکر انتقادی را یاد بدهیم تا این موضوع برای او عادی شود و تبدیل به یک عادت گردد.
فرد دارای تفکر انتقادی چه ویژگی هایی دارد؟
زمانی که شما تفکر انتقادی را می شناسید و نسبت به موضوعات نگاهی بی طرف و منطقی دارید، می توانید تصمیم های درستی در مورد آن موضوع بگیرید.
همین مسئله باعث افزایش اعتماد به نفس می شود و احساس قدرت درونی تان را افزایش می دهد. و زمانی که به شما ثابت کند که شما درست ترین تصمیم را در این خصوص گرفته اید. اعتماد به نفس شما قوی تر خواهد شد.
یکی دیگر از ویژگی های این افراد، ریسک پذیری بالای آن ها می باشد، زمانی که ریسک کردید و در تصمیم تان به نتیجه خوبی رسیدید، سراغ تصمیم گیری های بزرگتری می روید.
توجه داشته باشید که هر تصمیمی با عواقبی همراه می باشد که شما قبل از گرفتن تصمیم باید عواقب آن را بررسی کنید و آن را بپذیرید و هم چنین به ویژگی های دیگر آن ها می توان به نگاه موشکافانه نسبت به هر موضوعی یا مسئله ای اشاره نمود. و این افراد هر موضوعی را به راحتی نمی پذیرند و آن را قبول نمی کنند.
این افراد به دنبال دلیل و منطق و چرایی برای آن موضوع می باشند و آن موضوع را به درستی بررسی می کنند و در صورتی که به نتیجه درست، دقیق و بی طرفی رسیدند می توانند آن موضوع را قبول کنند یا خیر.
مزایای داشتن تفکر انتقادی
- گرفتن تصمیم های درست و منطقی
در صورتی که با تفکر انتقادی آشنا شوید و آن را یاد بگیرید می توانید به خوبی مهارت تصمیم گیری را فرا بگیرید. در صورتی که تصمیم های درستی بگیرید روند زندگی شما پیشرفت خواهد کرد و رو به صعود خواهد رفت.
در این شرایط کمتر دچار اشتباه می شوید، زمانی که تصمیم های شما با شکست رو به رو شود در این شرایط شما یک قدم نزدیک تر به راه درست شده اید.
- پیشرفت در کمترین زمان ممکن
در صورتی که شما به بررسی موضوع پرداختید و جوانب مختلف را مورد بررسی قرار دادید، در این شرایط امکان اشتباه شما به شدت کاهش می یابد.
حدس می زنید چه اتفاقی برایتان می افتد؟
دیگر تا حد امکان اشتباه نمی کنید و زمان شما هدر نخواهد رفت، در این حالت ممکن است بگویید که اشتباه باعث رشد ما می شود، اما در صورتی که شما تجربه های لازم را به دست آورده باشید.
در این شرایط نیازی به کسب تجربه با اشتباه کردن نیست و اطلاعات لازم را برای موفقیت تان به خوبی به دست آورده اید و بدون اشتباه کردن، تجربه های کافی دارید و در این امر موفق خواهید شد.
- صرفه جویی در وقت و انرژی
بر اساس مطالبی که در این مقاله بیان شد دیگر نیازی نیست که شما وقت تان را بیهوده هدر دهید و سعی کنید انرژی تان صرف تصمیم های درست کنید، هم چنین وقت و انرژی تان صرف تصمیم های بیهوده و مسیرهای اشتباه نخواهد شد.
- پیش بینی
یکی دیگر از مزیت های تفکر انتقادی این است که شما از قبل آمادگی برای پذیرفتن هر موضوعی را دارید، زیرا به خوبی همه جوانب را بررسی کرده اید و نسبت به آن آشنایی دارید و قرار نیست شگفت زده شوید.
فرض کنید تصمیم گرفته اید که مستقل زندگی کنید، در این شرایط شما همه جوانب، نظرات و دلایل خود را مورد بررسی قرار دهید و قرار نیست از تصمیمی که گرفته اید پشیمان شوید و یا با دیدن مشکلات و سختی ها از مسیری که در آن قرار دارید منصرف شده و جا بزنید.
به همین دلیل سعی کنید پیش بینی کردن را یاد بگیرید و برای هر موضوعی از قبل آمادگی لازم را داشته باشید.
- استدلال منطقی
استدلال منطقی یکی از مزایایی است که برای خانم ها بسیار مهم و ضروری می باشد، این که بدون از هر گونه احساساتی برای خودمان دلیل بیاوریم و به طور منطقی به قضایا نگاه کنیم بسیار مهم می باشد.
شما نگران این مسئله نباشید زیرا با یادگیری تفکر منطقی و تمرین آن می توانید به این توانایی دست یابید و آن را در خودتان تقویت کنید.
- توانایی حل مسائل
زمانی که شما به بررسی موضوعات عادت می کنید توانایی شما در حل مسائل افزایش می یابد و در این شرایط به راحتی می توانید راه حل هایی را پیدا کنید و بعد به بررسی آن بپردازید.
چگونه تفکر انتقادی را در خود پرورش دهیم؟
- مطالعه
هر چه اطلاعات شما در خصوص موضوعی بالا می رود راحت تر می توانید داده ها و ایده ها را مورد پردازش قرار دهید و در صورتی که اطلاعات شما افزایش یابد تفکر نقادانه شما نیز افزایش خواهد یافت.
در این صورت به طور ناخودآگاه شما موضوعات متفاوتی را مورد بررسی قرار خواهید داد، یکی از مواردی که باعث می شود قدرت تجزیه و تحلیل شما افزایش یابد کتاب خوانی می باشد.
- مدیریت استرس
گاهی تصمیم گیری ممکن است کار آسانی نباشد، به خصوص زمانی که شما درگیر احساسات هستید و ممکن است دچار استرس و اضطراب شوید.
در این شرایط امکان تصمیم گیری منطقی و عقلانی کاهش می یابد و نیاز دارید تا استرس تان را کنترل کنید و سعی کنید شرایطی که در درون تان به وجود آمده است را آرام کرده تا یک تصمیم صحیح و درست بگیرید.
- مشورت با دیگران
سعی کنید با دیگران در ارتباط باشید و نظرات آن ها را بشنوید و بدون قضاوت آن ها را مورد بررسی قرار دهید. ممکن است در این شرایط برای شما سوال پیش می آید که این موضوع چه تاثیری در تفکر انتقادی دارد؟
زمانی که با دیدگاه دیگران آشنا می شوید ممکن است با دیدگاه های دیگری که به آن ها توجهی کرده باشید آشنا شوید و در این صورت به داده های مغزتان اضافه شود، و هر چه اطلاعات شما در مورد موضوع بیش تر باشد و بعد های بیشتری درباره یک موضوع را زیر ذره بین قرار دهید.
خواهید توانست تصمیم های بهتری بگیرید و درصد تصمیم گیری درست شما افزایش خواهد یافت.
- جرأت داشته باشید
برای بسیاری از افراد سخت می باشد که با مشکلات رو به رو شوند و خودشان را در دل مشکلات بیندازند زیرا ترس از حل مسئله و رو به رو شدن با آن را دارند، آن ها از این که بتوانند مسئله را حل کنند اما با شکست رو به رو شوند ترس دارند و جرأت کافی در آن ها وجود ندارد.
یکی از عواملی که شما باید به آن اهمیت دهید افزایش جرأت می باشد زیرا به شما کمک می کند تا تفکر انتقادی را به خوبی یاد بگیرید.
به یاد داشته باشید
توجه به موارد زیر به شما کمک می کند تا شما بتوانید تفکر انتقادی را یاد بگیرید اما توجه داشته باشید که یک شبه تبدیل به فردی که تفکر انتقادی دارد نخواهید شد.
شما باید در شرایط مختلف خودتان را امتحان کنید.
مهارت هایتان را افزایش دهید.
سعی کنید با آزمون و خطا مهارت ها و تکنیک هایی که در ادامه بیان می کنیم را یاد بگیرید و از آن ها استفاده کنید تا بتوانید فایل جدیدی در مغزتان باز کنید.
به محض قرار گیری در این شرایط فایلی در ذهن شما قرار می گیرد که به راحتی می توانید از آن استفاده کنید، بدون این که ساعت ها به این فکر کنید که راه درست در برخورد با مسائل چه چیزی می باشد.
البته برای این که این موضوع در ذهنتان بهبود یابد در ادامه این مقاله چند راهکار بیان می کنیم که می توانید آن ها را پیاده سازی کنید و به مرور زمان ذهنتان را به این نوع تفکر عادت دهید.
راه های دستیابی به تفکر انتقادی
- مسئله یا موضوع را به طور واضح مطرح کنید.
هر چه موضوع برای شما واضح تر و دقیق تر باشد، راحت تر می توانید در مورد آن موضوع اطلاعات کسب کنید و به دنبال سرنخ ها و اطلاعات باشید.
به عنوان مثال تصور کنید که وارد یک عمارت بزرگ کتاب فروشی شده اید و قفسه هایی تا ارتفاع سقف پر از کتاب می باشد و شما نمی دانید چه کتابی می خواهید و از کجا شروع کنید، در صورتی که از همان اول موضوع مورد نظرتان را بدانید دقیقا به سراغ همان موضوع خواهید رفت و در این زمینه اطلاعاتی را جمع آوری خواهید کرد.
پس مشخص شدن موضوع اهمیت بسیاری دارد و به شما کمک می کند تا در زمان کمتری به نتیجه برسید.
- جمع آوری داده ها و اطلاعات
حال که با موضوع مورد نظر آشنا شوید می توانید به دنبال اطلاعات و سرنخ ها باشید، این اطلاعات می توانید از هر منبعی جمع آوری شود به عنوان مثال از اینترنت، کتاب، دیدگاه دیگران، نظرات خودتان و غیره.
سعی کنید اطلاعات را به هر نحوی که دوست دارید جمع آوری کنید می توانید روی کاغذ بنویسید، برای خودتان بردی درست کنید و روی آن یادداشت کنید و هر طور که می دانید برای شما بهتر است این اطلاعات را جمع آوری کنید.
تنها موضوعی که در این خصوص اهمیت دارد این است که موضوع را از ابعاد گوناگون و مختلفی مورد بررسی قرار دهید.
- بررسی اطلاعات و داده ها
در این مرحله شما یک سری اطلاعات و داده جمع آوری کرده اید که باید آن ها را مورد بررسی قرار دهید.
توجه داشته باشید که آیا این اطلاعات منبع موثقی دارند؟
آیا منابع این اطلاعات قابل اعتماد است؟ آیا اطلاعات دیگری وجود دارد که بتواند این دیدگاه ها را اثبات کند؟
شما باید تا حدامکان از صحت اطلاعات به دست آمده مطمئن شوید و از منابع معتبر استفاده کنید.
- آیا این اطلاعات حاصل دیدگاه شخصی شماست؟
زمانی که مطمئن شدید که اطلاعات به دست آمده منبع مطمئنی دارد باید بررسی کنید که آیا این اطلاعات بی طرفانه بوده و یا عقاید شخصی شما در آن دخیل می باشد. توجه داشته باشید بررسی هایی که انجام می دهید باید کاملا بی طرفانه باشد تا بتوانید در این خصوص تصمیم درستی بگیرید.
- کدام اطلاعات دارای اهمیت بیشتری است؟
در این مرحله اطلاعات فراوانی را به دست آورده اید و از صحت آن مطمئن هستید، اما آیا اطلاعات به دست آمده برای شما کارایی دارد و بدرد شما می خورد؟ در این حالت باید آن ها را الک کنید و سعی کنید مهم ترین آن ها را نزد خود نگه دارید در این صورت سرعت شما بیشتری خواهد داشت و اطلاعات با اهمیت را جدا می کنید.
- تصمیم بگیرید.
در این شرایط اطلاعاتی که شما در اختیارتان دارید از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و منبع های محکمی در حمایت از آن ها وجود دارد، در این حالت باید تشخیص دهید که بهترین گزینه برای شما چه چیزی می باشد؟
باید گزینه ای را انتخاب کنید که به اندازه کافی برای آن دلیل و مدرک وجود داشته باشد و به خوبی بتوان آن را اثبات کرد.
توجه داشته باشید که این کار را از روی احساس انجام ندهید و باید کاملا منطقی و صحیح صورت گیرد.
زمانی که تصمیم تان را محکم و انتقادانه گرفتید در این شرایط باید از اعلام کردن آن به دیگران هراسی نداشته باشید و به خوبی آن را بیان کنید.
سخن آخر
در صورتی که با تفکر انتقادی آشنا شوید راحت تر خواهید توانست تصمیم بگیرید و در این شرایط سرعت پیشرفت شما بیشتر خواهد کرد و نیازی ندارید تا دیگران در زندگی تان دخالت کنند و برای شما تصمیم بگیرند و به طور مستقل می توانید برای زندگی تان تصمیم بگیرید.
در این مقاله با تفکر انتقادی آشنا شدید اما این نکته را در نظر داشته باشید که این تغییر یک شبه به وجود نمی آید در این صورت باید برای گرفتن کوچک ترین تصمیم ها برای مثال زودتر بیدار شدن یا خرید یک وسیله جدید محک بزنید تا بتوانید تفکر انتقادی را یاد بگیرید.
منبع : تفکر انتقادی چیست؟