درمان بدون دارو سندرم تورت : اختلال تیک‌های عصبی
سندرم تورت (Tourette Syndrome) اختلالی است که شامل حرکات تکراری یا صداهای ناخواسته (تیک) است که به راحتی قابل کنترل نیست. به عنوان مثال، ممکن است مکرراً چشمان خود را پلک بزنید، شانه های خود را بالا بیاورید یا صداهای غیرمعمول یا کلمات توهین آمیز را به زبان بیاورید(منبع).
سندرم تورت چیست؟
سندرم تورت یک اختلال عصبی-رشدی است که با حرکات و صداهای تکراری و غیرارادی به نام تیک مشخص می‌شود. این تیک‌ها به سادگی قابل کنترل نیستند و ممکن است شامل پلک زدن مکرر، بالا انداختن شانه‌ها یا بیان کلمات و صداهای غیرمعمول باشند.
📊 آمار مهم: از هر 160 کودک، 1 نفر به سندرم تورت مبتلا می‌شود.
انواع اختلالات تیک
سندرم تورت یکی از انواع اختلالات تیک است که شامل موارد زیر می‌شود:
- سندرم تورت (TS): ترکیبی از تیک‌های حرکتی و صوتی
- اختلال تیک حرکتی یا صوتی پایدار: تیک‌های مزمن
- اختلال تیک موقت: تیک‌های گذرا
علائم و نشانه‌های سندرم تورت
تیک‌های حرکتی شایع:
- پلک زدن مکرر
- چرخاندن چشم‌ها
- شانه بالا انداختن
- تکان دادن سر
- پریدن یا چرخیدن
تیک‌های صوتی شایع:
- صاف کردن گلو
- سرفه کردن
- تقلید صداهای حیوانات
- تکرار کلمات یا عبارات
- فحش دادن (در موارد نادر)
💡 نکته مهم: تنها 10% از مبتلایان به سندرم تورت دچار تیک‌های زننده یا فحش دادن می‌شوند.
علل و عوامل ایجاد سندرم تورت
اگرچه علت دقیق سندرم تورت ناشناخته است، اما تحقیقات نشان می‌دهد عوامل زیر ممکن است نقش داشته باشند:
- عوامل ژنتیکی: احتمال ارثی بودن اختلال
- اختلال در انتقال دهنده‌های عصبی: مانند دوپامین و سروتونین
- ناهنجاری‌های مغزی: در نواحی عقده‌های قاعده‌ای و لوب فرونتال
- عوامل محیطی: مانند عفونت‌های خاص در دوران کودکی
روش‌های درمان سندرم تورت
1. دارو درمانی (تحت نظر پزشک):
- داروهای مسدودکننده دوپامین
- تزریق بوتاکس برای تیک‌های خاص
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای کنترل کننده ADHD
2. روش‌های غیردارویی:
- رفتاردرمانی (CBIT): آموزش مدیریت تیک‌ها
- روان درمانی: کمک به مقابله با اثرات عاطفی از مرکز مشاوره مشاورانه کمک بخواهید.
- نوروفیدبک: آموزش خودتنظیمی مغز (این روش در کلینیک ستاره ایرانیان زندگیانجام می شود.
- آموزش خانواده: درک بهتر شرایط بیمار
نکات کلیدی برای خانواده‌ها
- آموزش درباره بیماری اولین قدم مهم است
- ایجاد محیطی حمایتی و بدون استرس
- پرهیز از سرزنش یا تنبیه برای تیک‌ها
- تشویق نقاط قوت و استعدادهای کودک
- همکاری با تیم درمانی متخصص
منابع: انجمن روانپزشکی آمریکا، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، تحقیقات اخیر در زمینه نورولوژی
سندرم تورت چیست؟
سندرم تورت یک اختلال عصبی رشدی است که کودکان، نوجوانان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. این وضعیت با حرکات ناگهانی و غیرارادی و/یا صداهایی به نام تیک مشخص می شود. تیک ها می توانند از خفیف/بی اهمیت تا متوسط و شدید متغیر باشند و در برخی موارد ناتوان کننده هستند.
سندرم تورت یکی از انواع اختلال تیک است. تیک ها علائم اولیه گروهی از بیماری های عصبی با شروع دوران کودکی هستند که در مجموع به عنوان اختلالات تیک و به طور جداگانه به عنوان
- سندرم تورت (TS)
- اختلال تیک صوتی یاحرکتی پایدار (مزمن)
- اختلال تیک موقت
شناخته می شوند. این سه اختلال تیک بر اساس انواع تیک های موجود (حرکتی، صوتی/ آوایی یا هر دو) و بر اساس مدت زمانی که تیک ها وجود داشته اند نامگذاری شده اند(منبع).
از هر 100 کودک یک کودک به نوعی اختلال تیک دارد. سندرم تورت کمتر شایع است. از هر 160 کودک یک نفر را مبتلا می کند(منبع).
علت سندرم تورت چیست؟
دانشمندان در حال مطالعه علل و عوامل خطر سندرم تورت (TS) در تلاش برای درک بهتر آن و یافتن راه‌های بهتر برای مدیریت TS و کاهش احتمال ابتلا به TS هستند. علل TS و سایر اختلالات تیک به خوبی شناخته نشده است(منبع).
سندرم تورت نوعی اختلال عصبی است که با تیک های غیرارادی و صداهای تکراری مشخص می شود.
علت ناشناخته است، اما تئوری ها شامل عوامل ژنتیکی، عفونت باکتریایی و ناهنجاری های عصبی شیمیایی است و درمان می تواند شامل دارو، تکنیک های آرام سازی و روان درمانی باشد(منبع).
پزشکان هنوز نمی دانند چه چیزی باعث سندرم تورت می شود. این به بخش‌های مختلف مغز، از جمله عقده‌های قاعده‌ای، لوب‌های فرونتال و قشر مغز مرتبط است. عقده های قاعده ای ناحیه ای است که به کنترل حرکات بدن کمک می کند. لوب های فرونتال کنترل ماهیچه ها را مدیریت می کنند، در حالی که قشر مغز در نحوه ارتباط برخی از قسمت های مغز با یکدیگر نقش دارد. محققان فکر می کنند که اختلال در این شبکه مغزی باعث ایجاد سندرم تورت می شود.
همچنین می تواند ناشی از ناهنجاری در انتقال دهنده های عصبی باشد، سلول هایی که پیام ها را به مغز منتقل می کنند. اینها شامل دوپامین، سروتونین و نوراپی نفرین است(منبع).
علائم سندرم تورت؟
سندرم تورت وضعیتی است که مغز و اعصاب را تحت تأثیر قرار می دهد و باعث می شود افراد حرکات و صداهای مکرری ایجاد کنند که به تیک های حرکتی و صوتی نیز معروف است و نمی توانند آن ها را کنترل کنند. علائم معمولا در دوران کودکی شروع می شود، می تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد و در طول زمان تغییر کند.
تورت می تواند برای سلامت جسمی، ذهنی و عاطفی کودکان مشکلاتی ایجاد کند. آموزش می تواند به کاهش باورهای منفی در مورد تورت کمک کند، دسترسی به مراقبت های بهداشتی را بهبود بخشد، تشخیص به موقع را تضمین کند، و در نهایت به کودکان مبتلا به تورت کمک کند تا زندگی سالم و سازنده داشته باشند(منبع).
افراد مبتلا به سندرم تورت دارای ترکیبی از تیک های فیزیکی و صوتی هستند.
تیک ها، علائم سندرم تورت هستند. برخی از آنها خیلی خفیف هستند که قابل توجه نیستند. برخی دیگر اغلب اتفاق می‌افتند و واضح هستند. استرس، هیجان، یا بیماری یا خستگی می تواند آنها را بدتر کند. تیک های شدید می تواند شرم آور باشد و بر زندگی اجتماعی یا کار شما تأثیر بگذارد(منبع).
نمونه هایی از تیک های فیزیکی عبارتند از:
- چشمک زدن
- چرخش چشم
- گریم کردن
- شانه بالا انداختن
- تکان دادن سر یا اندام ها
- پریدن
- چرخیدن
- لمس کردن اشیا و افراد دیگر
نمونه هایی از تیک های صوتی عبارتند از:
- غرغر کردن
- پاکسازی گلو
- سوت زدن
- سرفه کردن
- کلیک کردن زبان
- صداهای حیوانات
- گفتن کلمات و عبارات تصادفی
- تکرار یک صدا، کلمه یا عبارت
- فحش دادن
فحش دادن نادر است و از هر 10 نفر مبتلا به سندرم تورت فقط 1 نفر را تحت تاثیر قرار می دهد(منبع).
راه های درمان سندرم تورت:
- دارو درمانی:
- داروهایی که دوپامین را مسدود یا کاهش می دهند.
- تزریق بوتولینوم (بوتاکس).
- داروهای ADHD
- مهارکننده های آدرنرژیک مرکزی
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد تشنج(منبع)
اگرچه اکثر کودکان مبتلا به TS نیازی به دارو ندارند، گاهی اوقات شدت علائم و شرایط همزمان استفاده از آنها را ضروری می کند. از آنجایی که سندرم تورت یک وضعیت پیچیده است و علائم مرتبط با آن ممکن است دشوار باشد، برای والدین مهم است که با یک پزشک آشنا با درمان TS همکاری کنند. کاردرمانی همچنین ممکن است به برخی از اجزای عصبی خاص TS، مانند هماهنگی بینایی-حرکتی کمک کند(منبع).
*مصرف دارو باید با مشورت پزشک متخصص صورت گیرد.
- رواندرمانی
- رفتار درمانی
- تغییر عادت
مداخله رفتاری جامع برای تیک ها(مداخله رفتاری جامع برای تیک ها (CBIT) نوعی رفتار درمانی است که می تواند به افراد مبتلا به تیک و اختلالات تیک کمک کند تا تیک های خود را بهتر مدیریت کنند. CBIT می تواند برای بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات تیک از جمله سندرم تورت موثر باشد.)(منبع)
- آموزش والدین
مانند هر وضعیت پزشکی یا پیشرفت زندگی، سندرم تورت می تواند تأثیر قابل توجهی بر زندگی خانوادگی داشته باشد. یادگیری تا آنجا که می توانید در مورد TS به شما و خانواده تان کمک می کند تا سازگار شوید.
خوب است درک کنید که عضو خانواده شما مبتلا به TS چگونه این بیماری را تجربه می کند. آیا تیک ها بسیار قابل مشاهده و مزاحم هستند؟ یا اینکه مسائل توجه (منجر به ADHD) یا OCD بیشترین تداخل را دارند؟ هرچه بهتر درک کنید که چه چیزی بر خانواده شما تأثیر می گذارد، رسیدگی موفقیت آمیز به مشکل اساسی آسان تر خواهد بود(منبع)(منبع).
- نوروتراپی
نوروفیدبک به طور فزاینده ای در اختلالات عصبی مختلف استفاده می شود. هدف آن اصلاح فرآیندهای ذهنی (به ویژه شناخت) و در نتیجه تأثیر مثبت بر علائم خاص اختلال است(منبع).
آموزش نوروفیدبک یک استراتژی خودتنظیمی است. مغز در نقطه ای که قرار است تیک ها را کاهش دهد یا از بین ببرد، آموزش دیده است. در مغز مبتلا به TS برانگیختگی بیش از حد وجود دارد. درجه بالایی از تحریک پذیری سیستم موتور وجود دارد.
نیاز اساسی این است که این مغز آرامش را چه به طور کلی و چه به طور خاص در مورد مدارهای حرکتی تجربه کند. هنگامی که چنین آرامشی حاصل شود، تیک های (حرکتی و صوتی) میتواند کاهش یابد(منبع).
برای مطالب بیشتر :