بایگانی برچسب برای: سوگ در کودکان

سوگ در کودکان یک فرآیند طبیعی است که می تواند به روش های مختلفی بروز کند. مهم است که والدین و مراقبان بتوانند علائم سوگ در کودکان را تشخیص دهند و به آنها کمک کنند تا این فرآیند را به سلامت طی کنند.

همیشه مرگ در جامعه به عنوان یک موضوع  ناخوشایند برای بحث و گفت و گو بوده است. وقتی صحبت از مرگ و یا مردن پیش می آید، بیشتر بزرگ تر ها از آن طفره می روند و با گفتن این که؛ بحث درباره ی این مسئله با افراد جوان تر، صلاحیت ندارد، با یک معذرت خواهی خود را از آن جو کنار می کشند. به نظر می آید که صحبت در مورد مرگ، ناراحتی، استرس، پریشانی و رفتاری بازدارنده را در افراد بزرگتر برمی انگیزد.

به تازگی شاهد هستیم که همه ی افراد این موضوع را قبول دارند که ؛ بحث کردن درباره ی مرگ به افراد کمک می کند که آن را به عنوان بخشی از زندگی بپذیرند و تلاش کنند بر احساس هایی که در اثر تصور مرگ  در آن ها رسوخ می کند، مقابله کنند. 
برای مطالعه بیشتر: سوگ و کودکان

علائم سوگ در کودکان

علائم سوگ در کودکان می تواند متفاوت باشد و بسته به سن، شخصیت و شرایط کودک متفاوت است. برخی از علائم رایج سوگ در کودکان عبارتند از:

• گریه و زاری
• عصبانیت و پرخاشگری
• افسردگی و انزوا
• مشکلات خواب و اشتها
• مشکلات تحصیلی
• رفتارهای نامناسب

اگر کودک شما علائم سوگ شدید یا طولانی مدت را نشان می دهد، مهم است که از یک متخصص کمک بگیرید. یک متخصص می تواند به شما کمک کند تا علائم سوگ کودک خود را درک کنید و راهکارهایی برای کمک به کودک خود ارائه دهد.

به این منظور می توانید با مرکز تخصصی کودک ستاره ایرانیان شماره های ۰۲۱۲۲۳۵۴۲۸۲ و ۰۲۱۸۸۴۲۲۴۹۵ تماس بگیرید.

عوامل سوگ و عزاداری در کودکان

کودکان در زندگی روزمره ی خود درجات متفاوتی از سوگ را تجربه می کنند . تنها سوگ یکی از اعضای خانواده یا اقوام نزدیک نیست که باعث می شود که کودکان با رویداد مرگ مواجه شوند . در صورتی که اتفاق های بی شمار دیگری نیز وجود دارند که با اینکه کوچک و بی اهمیت به نظر می رسند، ولی برای کودکان مهم و قابل توجه می باشند . به آن دلیل که امکان دارد، کودکان توانمندی کافی در بیان کردن هیجانات درونی خود را نداشته باشند ، چنین امری ؛ درک یک کودک عزادار و کمک به او از طریق بزرگسالان با مشکل مواجه می کند .

تعدادی از رویدادهایی که کودکان را با واکنش سوگ مواجه می کند ، عباررتند از ؛

• مرگ والدین و اقوام
• مرگ حیوانات خانگی
• طلاق والدین
• نبود یک یا هر دو والد به دلایلی غیر از طلاق
• نقل مکان و مهاجرت
• آزار جنسی
• از دست دادن وسایل شخصی و اسباب بازی ها
• از دست دادن یا نداشتن توانایی و مهارتی خاص
• حوادث و بلایای طبیعی مثل سیل ، زلزله و از دست دادن خانه و مدرسه بر اثر آن
• مجروح شدن والدین و بستری شدن طولانی مدت آن ها در بیمارستان

مراحل درمان سوگ 

• شوک و انکار ( احساس کرختی ، بهت و گیجی ، ناباوری )
• خشم ، اعتراض ، احساس آشفتگی ، دل خوری
• نا امیدی و در هم ریختگی ( بی قراری ، گریه ، احساس گناه ، احساس تنهایی )
• بهبودی و سازمان یابی مجدد

درمان سوگ حل نشده

درمان سوگ حل نشده کودکان می تواند به آنها کمک کند تا احساسات خود را پردازش کنند و به زندگی عادی خود بازگردند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشاوره فردی یا خانوادگی: یک درمانگر می تواند به کودک کمک کند تا در مورد احساسات خود صحبت کند و راه های سالمی برای بیان آنها پیدا کند.
• گروه های حمایتی: گروه های حمایتی می تواند به کودکان کمک کند تا با افرادی که تجربه های مشابهی دارند ارتباط برقرار کنند و احساس تنهایی نکنند.
• درمان بازی: درمان بازی می تواند به کودکان کمک کند تا احساسات خود را به صورت نمادین بیان کنند.

توضیح مرگ برای کودکان

اولین قدم این است که خودتان آماده باشید. مرگ یک موضوع احساسی است، بنابراین مهم است که قبل از صحبت با کودک خود، احساسات خود را پردازش کنید. اگر خودتان هنوز با مرگ کنار نیامده‌اید، ممکن است نتوانید به کودک خود کمک کنید.

وقتی احساس آمادگی کردید، با کودک خود در یک مکان آرام و خصوصی صحبت کنید. به او بگویید که قرار است در مورد چیزی صحبت کنید که ممکن است برایش سخت باشد.

1. از زبان ساده استفاده کنید: از زبانی ساده و قابل فهم برای کودک خود استفاده کنید. از اصطلاحات پیچیده یا استعاره‌ای استفاده نکنید.
2. توضیحی متناسب با سن کودک ارائه دهید: کودکان در سنین مختلف، درک متفاوتی از مرگ دارند. کودکان خردسال ممکن است فکر کنند که مرگ یک خواب طولانی است. کودکان بزرگ‌تر ممکن است بفهمند که مرگ پایان زندگی است، اما ممکن است هنوز درک کاملی از آن نداشته باشند.
3. به سوالات کودک پاسخ دهید: به سوالات کودک خود صریح و صادقانه پاسخ دهید. اگر نمی‌دانید پاسخ یک سوال را چه بگویید، به کودک خود بگویید که نمی‌دانید، اما قول دهید که بعداً به او پاسخ دهید.
4. به کودک خود اطمینان دهید که او تنها نیست: به کودک خود اطمینان دهید که او تنها نیست و دیگران هم عزیزان خود را از دست داده‌اند. به او بگویید که شما همیشه در کنار او هستید و به او کمک می‌کنید تا با مرگ کنار بیاید.
5. درک کنید که ممکن است کودک شما واکنش‌های مختلفی نشان دهد: کودکان ممکن است به مرگ به روش‌های مختلفی واکنش نشان دهند. برخی از کودکان ممکن است آرام باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است گریه کنند، عصبانی شوند یا رفتارهای غیرمنتظره‌ای از خود نشان دهند. این واکنش‌ها طبیعی هستند و به این معنا نیست که کودک شما مشکلی دارد.
6. به کودک خود زمان بدهید:  درک مرگ و کنار آمدن با آن زمان می‌برد. به کودک خود زمان بدهید تا احساسات خود را پردازش کند.
7. به کودک خود کمک کنید تا در مراسم یادبود یا خاکسپاری شرکت کند: اگر کودک شما مایل است، به او اجازه دهید در مراسم یادبود یا خاکسپاری شرکت کند. این کار می‌تواند به او کمک کند تا مرگ عزیزش را درک کند.
8. اگر کودک شما به کمک بیشتری نیاز دارد: اگر کودک شما به کمک بیشتری برای کنار آمدن با مرگ نیاز دارد، از یک متخصص کمک بگیرید. یک متخصص می‌تواند به کودک شما کمک کند تا احساسات خود را پردازش کند و با مرگ عزیزش کنار بیاید. به این منظور می توانید با مرکز تخصصی کودک ستاره ایرانیان شماره های ۰۲۱۲۲۳۵۴۲۸۲ و ۰۲۱۸۸۴۲۲۴۹۵ تماس بگیرید.

برخورد با سوگ کودک

نکته هایی که پدر و مادر در برخورد با واکنش سوگ کودکانشان باید عمل کنند ؛

• با کودک خود در مورد مرگ عزیز صحبت کنید. به کودک خود بگویید که چه اتفاقی افتاده است و آنچه را که احساس می کند، بپذیرید.
• به کودک خود فرصت دهید تا احساسات خود را بیان کند. به کودک خود اجازه دهید تا گریه کند، عصبانی شود، یا هر احساس دیگری که دارد را بیان کند.
• به کودک خود حمایت و عشق خود را نشان دهید. به کودک خود بگویید که او را دوست دارید و همیشه در کنار او هستید.
• به کودک خود کمک کنید تا به یاد عزیز خود بماند. می توانید با صحبت در مورد عزیز، عکس ها و فیلم ها را به اشتراک گذاشتن، یا انجام فعالیت هایی که کودک با عزیز خود انجام می داد، به کودک خود کمک کنید تا به یاد عزیز خود بماند.
• همان گونه که فرزندان شما دوره های رشد و بلوغ را طی می کنند ، به تناسب افزایش سن ، سوال هایی که پاسخ های پیچیده تری دارند را مطرح می کنند.
• مناسب ترین راه برای آموزش بهداشت روحی در مقابله با مرگ عزیزان ، زمانی می باشد که رویدادی اتفاقی در ارتباط با مرگ یک موجود رخ می دهد. خواه این موجود زنده، حشره ای مانند مگس یا مورچه باش ، یا یک پرنده یا حیوانی دیگر باشد. همین اتفاق باعث می شود که فرزند شما، مردن موجود زنده را از نزدیک ببیند، تا وقتی که در زندگی خود با مرگ انسان ها، به خصوص مرگ عزیزان خود مواجه شد، آمادگی روحی و احساسی و عاطفی لازم را برای قبول داشتن این رویداد داشته باشد.
• در این هنگام بهتر این است که بزرگتر ها، توجه کودک  را به خاطرات و وقایعی که از مردن حشرات و حیوان و پرندگان داشته است جلب کنند.

اثر سوگ در کودکان چیست

سوگ در کودکان می تواند تأثیرات عمیقی بر آنها داشته باشد، هم از نظر عاطفی، هم فکری، هم جسمی و هم اجتماعی.

• از نظر عاطفی، کودکان ممکن است احساس غم، اندوه، خشم، گناه، ترس یا ناامیدی کنند. آنها ممکن است گریه کنند، عصبانی شوند، یا منزوی شوند. آنها ممکن است در خواب یا تمرکز مشکل داشته باشند.
• از نظر فکری، کودکان ممکن است در درک مفهوم مرگ مشکل داشته باشند. آنها ممکن است فکر کنند که فرد فوت شده هنوز زنده است یا اینکه او را دوباره خواهند دید. آنها ممکن است سؤالات زیادی در مورد مرگ داشته باشند.
• از نظر جسمی، کودکان ممکن است در اشتها، خواب، یا انرژی خود تغییر داشته باشند. آنها ممکن است دچار مشکلات گوارشی یا سردرد شوند.
• از نظر اجتماعی، کودکان ممکن است از دوستان یا خانواده خود فاصله بگیرند. آنها ممکن است در مدرسه یا فعالیت های دیگر مشکل داشته باشند.

واکنش های کودکان به سوگ بسته به سن آنها متفاوت است. کودکان نوپا ممکن است گیج و سردرگم باشند. آنها ممکن است از دست دادن فرد عزیز خود را درک نکنند. کودکان پیش دبستانی ممکن است رفتارهای پس رونده مانند خیس کردن رختخواب یا مکیدن شست را نشان دهند. کودکان مدرسه ای ممکن است احساس غم، اندوه یا خشم کنند. نوجوانان ممکن است احساس گناه یا خشم شدید داشته باشند.

پیشنهاد مشاور: برخورد مناسب با سوگ در کودکان هنگام بلایا

همدردی و همراهی در احساسات کودکان

همانطور که ما بزرگسالان موقع اتفاق افتادن یک واقعه ی مصیبت بار به کسی نیاز داریم که با او همدردی کنیم و غم خود را به او بگوییم . کودکان نیز وقتی که استرس دارند ، تمایلی به بیان احساسات خود به دیگران ندارند. والدین بهتر است که شرایط و موقعیت هایی را فراهم کنند که کودکان بتوانند استرس ها، ناراحتی ها و درد و دل های خود را به آسانی بیرون بریزند.

به همین دلیل، نقش پدر و مادر در تلطیف و تعدیل احساسات کودک، بسیار حساس است . والدین نباید کودک را هنگام غم و اندوهشان تشویق و تثبیت کنند و همین طور نباید به احساست واقعی آن ها بی توجه باشند یا آن ها را مورد تمسخر گیرند ، بلکه باید نسبت شایسته ای بین هم دلی و هم حسی و خارج کردن کودک از این فضای اندوهگین برقرار سازند.

در این قسمت فهرستی از توصیه هایی که از روش های علمی کسب شده اند، به والدینی که کودکانشان با استرس فقدان مواجه شده اند بیان می شود . با استفاده و به کار گیری این توصیه ها ، می توان گام هایی در تأمین بهداشت روانی این گونه کودکان برداشت.

باید ها ( اقدامات تجویزی)

• باید به کودکان با مشاهده ی روز مره ی آن ها با مردن گیاهان و حیوانات و … با توجه به قابلیت درک و فهمشان کمک کرد که به تدریج با مفاهیمی چون مرگ و مردن آشنا شوند .
• هنگام مرگ ، باید بزرگسالان، کودکان را تشویق کنند که بتوانند احساس خود را نسبت به مرگ بیان کنند و بگویند چه فکری می کنند و چه می دانند .
• هنگام برخورد با مرگ عزیزان ، باید به پرسش های کودکان مطابق با قدرت درک و فهمشان و به صورت واقع بینانه و توأم با آرامش و صادقانه و بدون احساسات افراطی پاسخ داد .
• باید کودکان را از این جهت که مرگ ؛ تنبیهی در مقابل رفتار غلط آن ها نیست و رنج و مرگ را نباید با مجازات یا گناه و تنبیه الهی مرتبط ساخت ، اطمینان خاطر داد .
• باید به کودکان اجازه دهید، احساسات خود را در مورد مرگ عزیزانشان به صورت آزادانه بیان کنند.
• اگر کسی که فوت شده است را کودک بسیار دوست می داشته ، باید تلاش کرد که شرایط زیستی و محیطی سابق برای کودک مهیا شود، زیرا کودکان برای کنار آمدن با اتفاق های تنش زا به ثبات نیاز دارند .
• توجیه و تفسیر مرگ عزیزان باید با سن، جنس، فرهنگ ، اعتقادات و تفاوت های فردی کودکان متناسب باشد .
• باید در غم و اندوه خانواده ، کودکان را سهیم ساخت و صادقانه احساس غم و اندوه خود را به آن ها گفت .
• باید به کودکان اجازه داد که غم و ناراحتی خود را به هر روشی که می خواهند مانند ؛ گریه، بازی، خشم، احساس گناه، ناامیدی، ابراز محبت و … بیرون بریزند. زیرا کودکانی که مدام « فقدان » را انکار می کنند و در نشان دادن علائم و تخلیه ی احساسات خود تلاشی ندارند ، امکان دارد که این فرایند را به تأخیر بیندازند که این مقاومت خود نیز آسیب زننده می باشد .
• کودکان، مرحله های تحولی سوگواری و انبوه ( شوک ، خشم ، پر حرفی ، افسردگی و پذیرش ) را باید به سرعت و با روشی خاص طی کنند ( از طریق تخیل ، بازی ، تصورات جایگزینی ، رویاهای ساختگی ) .
• در مواقع بحرانی مرگ و سوگواری ، باید انعطاف بیشتری نسب به خواسته های کودکان نشان داد.
• کودک باید در گفتن تخیلات درونی خود، ترس هایش و احساسات خود آزاد باشد و از هر فرصتی بتواند برای درد و دل کردن و یاد آوری شخص فوت شده استفاده کند.