دوستی ها و روابط نوجوان با همسالان
روابط فرزند نوجوان شما با دوستان و همسالان خود مهمترین مسئله در زندگی او هستند. تمام افراد نیاز دارند که احساس تعلق کرده و با دیگران ارتباط برقرار کنند و با افرادی که گرایش ها، علایق، و موقعیت های مشابهی دارند در تعامل و ارتباط باشند. افراد دوستانی را برمیگزینند که آنها را پذیرفته، به آنها علاقه نشان می دهند و دید مطلوبی نسبت به آنها داشته باشند. درحالی که بسیاری از خانواده ها سعی می کنند تا به نوجوان خود احساس غرور و اعتماد به نفس نسبت به ویژگی های خاص شخصیتی، سوابق، و توانایی های خود را القا کنند، اما معمولا همسالان او بیشتر احساسات، افکار، و کارهایی که با جستجوی نوجوان در جهت هویت فردی او در ارتباط باشند را می پذیرند. مسئلهی تاثیر همتایان، صرف نظر از مثبت و یا منفی بودن آن، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. چه خوشتان بیاید یا نه، معمولا برای فرزند شما دیدگاه ها و نظرات همتایان او، بیشتر از نظرات شما اهمیت دارند.
فشار مثبت همسالان- توانایی نوجوان در ایجاد روابط سالم دوستی و ارتباط با همسالان- به هویت فردی، عزت نفس، و استقلال او بستگی دارد.
در بهترین حالت، فشار همسالان می تواند موجب تجهیز توان و انگیزه ی نوجوان شما برای موفقیت او شود، و او را تشویق کند تا خود را با رفتارهای سالم وفق دهد. همسالان می توانند الگوهایی مثبت برای نوجوان باشند. همسالان می توانند رفتارهای مناسب اجتماعی را برای نوجوان به نمایش بگذارند. گروه همسالان نوجوان معمولا به نا امیدی ها، کشمکش ها، و نگرانی های معمول دوره ی نوجوانی فرزند شما به خوبی توجه کرده، می پذیرند و آنها را درک می کنند.
فشار منفی همسالان
نیاز فرد به پذیرفته شدن و مورد تایید قرار گرفتن، و تعلق در سنین نوجوانی بسیار حیاتی می باشد. نوجوانانی که احساس تنهایی و انزوا می کنند، و یا احساس می کنند که توسط همسالان خود و یا خانواده طرد شده اند، احتمال این که برای پذیرش و بدست آوردن جایگاهی در یک گروه به رفتارهای پرخطر گرایش پیدا کنند، بیشتر است. در چنین موقعیت هایی، فشار همتایان می تواند توانایی استدلال و قضاوت نوجوان را تحت تاثیر قرار داده و به تمایل او برای دست زدن به رفتارهای پر خطر دامن زده، او را از خانواده و تاثیرات مثبت آن دور کرده و در دام اعمال پر خطر بیندازند.
برای مثال، کودکانی که دچار اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) هستند، به واسطه ی شیوه های یادگیری متفاوت یا اختلال در یادگیری، معمولا توسط همسالان بدلیل رفتارهای نا هماهنگ با شرایط سنی، طرد می شوند، و بنابراین ممکن است به برقراری ارتباط با دیگر همسالانی که طرد شده و یا حتی قانون شکن هستند روی آورند.
دختران نوجوان هنگامی که به دنبال پذیرش همسالان، مورد تایید قرار گرفتن و عشق باشند، به صورت مکرر وارد روابط جنسی می شوند. یک اثر گذاری منفی و قوی می تواند نوجوان را حتی به انتخاب ها و رفتارهایی ترغیب کند که برخلاف ارزش ها و باورهای او هستند. برخی از نوجوانان حتی حاضر هستند خطر تنبیه توسط والدین و از دست دادن اعتماد آنها، و یا حتی زندان را به جان بخرند، تنها برای آنکه بتوانند در گروه مانده و احساس کنند گروهی از دوستان دارند که توسط آنها پذیرفته شده اند و می توانند هویت خود را با آنها تعریف کنند.
برخی اوقات نوجوان طرز لباس پوشیدن خود را تغییر می دهد، در دوستی های خود تجدید نظر می کند، ارزش هایی را رها کرده و ارزشهای جدیدی را می پذیرد، تنها برای آنکه با یک گروه و افرادی خاص مطابقت داشته باشد. برخی از نوجوانان دارای یک زندگی مخفی هستند که تحت تاثیر همسالان آنها به وجود آمده است. برخی از آنها – و از جمله آن گروه از نوجوانان که به نظر دارای رفتاری مناسب هستند و در مقابل بزرگ سالان نوجوانان موفقی هستند – هنگامی که با همسالان خود هستند رفتارهای منفی و حتی خطرناکی از آنها سر می زند.
زمانی که نوجوان تحت تاثیرهای منفی این گروه از همتایان خود هستند به مرور سمت مشکلاتی مانند قانون شکنی، استفاده از مواد مخدر، مشکلات مدرسه، رفتارهای مقابله جویانه، و عضویت در باندها سوق پیدا می کند.
اگر نوجوان شما با افرادی ارتباط برقرار کند که اقدام به مصرف مواد مخدر می کنند و یا دیگر رفتارهای خود-تخریبی را انجام می دهند، بنابراین احتمالا فرزند شما نیز به انجام این رفتارها گرایش پیدا خواهد کرد.
فرزند خود را به داشتن روابط سالم و مثبت تشویق کنید
تشویق روابط دوستانه میان نوجوانان امری مهم است. همه ی ما می خواهیم فرزندان ما با افرادی ارتباط برقرار کنند که تاثیرات مثبتی برروی آنها داشته باشند، و از افرادی که آنان را به انجام کارهای مضر، ویرانگر، یا غیر قانونی تشویق می کنند دوری کنند. والدین می توانند با نثار کردن عشق و محبت به نوجوان، صرف وقت برای او، تعیین حد و مرزها، و تشویق او برای داشتن استقلال فکری، روابط مثبت با همتایان را در نوجوان تقویت کنند. برخی از راه هایی که با آنها می توانید این حمایت را نشان دهید در زیر آمده است:
داشتن رابطه ای مثبت با نوجوان
زمانی که روابط والدین با نوجوان گرم و محبت آمیز، با احترام متقابل، و با ثبات و سرشار از عشق باشد، این رابطه شکوفا شده، اعتماد به نفس، سلامت روانی، معنویات، و مهارت های اجتماعی او افزایش خواهد یافت.
صادقانه به کارها و فعالیت های نوجوان علاقه نشان دهید
این کار به والدین اجازه می دهد تا دوستان فرزند نوجوان خود را بشناسند و بتوانند بر رفتارهای او نظارت داشته باشند، که برای دور نگه داشتن او از خطرات بسیار ضروری است. زمانی که رفتارهای ناسالم و منفی از او سر می زند، والدینی که برای فرزندان خود مقررات و حد و مرزهایی تعیین کرده و همچنین پیامد های نقض آنها را مشخص می کنند، اگر انها را به ارامی وادار به اجرای قوانین کنند می توانند انتظار انتقاد کمتری از سوی نوجوان خود داشته باشند. معمولا والدینی که همراه با فرزندان خود و با مشارکت آنها، حد ومرزها و انتظارات را مشخص می کنند، متوجه می شوند که به مرور توانایی فرزندان آنها برای پایبندی به این انتظارات افزایش می یابد.
تشویق نوجوان به داشتن تفکری مستقل
با این کار، نوجوان نگرشی سالم دربارهی خود پیدا خواهد کرد و توانایی او برای مقاومت در برابر فشارهای منفی همسالان افزایش خواهد یافت.
زمانی که دوستان نوجوان مورد تایید والدین واقع نمی شوند
ممکن است از افرادی که دختر و یا پسر شما به عنوان دوست و یا گروه همتایان برگزیده اند، ناراضی باشید و مورد تایید شما نباشند. شما می توانید دلایل مختلفی برای عدم تایید این افراد داشته باشید مانند سوابق این افراد، گرایش های منفی آنها، یا مشاهده ی رفتارهای پرخطر و نامناسب (مانند مصرف الکل، مواد مخدر، فرار از مدرسه، خشونت، رفتارهای جنسی). برای شما چند راهکار پیشنهاد می شود:
سعی کنید دوستان فرزند خود را بشناسید.
اسم های آنها را یاد بگیرید، آنها را به خانه دعوت کنید تا بتوانید با آنها گفت و گو کنید و حرف های آنها را بشنوید، و با والدین آنها آشنا شوید.
به دوستان فرزند خود حمله نکنید.
به خاطر داشته باشید که انتقاد از فرزندتان بخاطر دوستانی که انتخاب کرده است نوعی تخریب شخصیت محسوب می شود.
- به نوجوان کمک کنید تا تفاوت میان تصویر ( ابراز فرهنگ جوانی) و هویت (آنچه که هست) را درک کند.
- ارتباط خود را با او حفظ کنید و سعی کنید دریابید که چرا این دوستان برای او مهم هستند.
- بررسی کنید که آیا نگرانی شما در باره ی دوستان او واقعیت دارد.
- اگر به این نتیجه رسیدید که نگرانی های شما درست بوده اند، در مورد رفتارها و انتخاب ها با نوجوان گفتگو کنید و نه دوستان او.
- با حمایت از تصمیماتی که بر پایه ی اصول و باورها گرفته شده اند و نه بر اساس نظر و خواست دیگران، استقلال نوجوان را در تصمیم گیری های خود تقویت و تشویق کنید.
- اجازه دهید نوجوان شما از نگرانی ها و احساسات شما آگاه شود.
- با کمک به نوجوان برای فکر کردن پیش از هر اقدامی و بحث کردن در مورد پیامدهای کوتاه مدت و بلند مدت رفتارهای پرخطر، تفکر انعکاسی او را تقویت کنید.
- به یاد داشته باشید که همه ی ما درس های با ارزش زندگی خود را از اشتباهات خود فرا گرفته ایم.
صرف نظر از هر نوع تاثیر فشار همسالان که فرزند نوجوان شما با آن روبرو شود، او باید بیاموزد که ارزش همسان شدن و همشکل شدن با گروه (پیوستن) را با اهمیت تصمیم گیری بر اساس اصول خود (استقلال) بسنجد و شما باید همواره اطمینان حاصل کنید که فرزند نوجوان شما می داند که عاشق او هستید و در خانه برای او به عنوان یک شخصیت ارزش قائل هستید.
مترجم: محمد آلاله
منبع: کودک و نوجوان