شب ادراری در خواب
شب ادراری که ترشح ناخواسته ادرار در طول خواب است. اگرچه اکثر کودکان بین سنین سه تا پنج سال شروع به خشک ماندن در شب می کنند، سنی که کودکان از نظر فیزیکی و عاطفی برای کنترل کامل مثانه آماده هستند متفاوت است.
شرح
اغلب کودکان گهگاه رختخواب را خیس می کنند و تعاریف سن و دفعاتی که در آن شب ادراری به یک مشکل پزشکی تبدیل می شود تا حدودی متفاوت است. کلمه شب ادراری از یک کلمه یونانی به معنای “آب ساختن” گرفته شده است. شب ادراری به صورت دفع مکرر ادرار در رختخواب یا لباس حداقل دو بار در هفته برای حداقل سه ماه متوالی در کودکی که حداقل پنج سال سن دارد، تعریف می شود. می تواند شبانه (در شب رخ می دهد) یا روزانه (در طول روز اتفاق می افتد). شب ادراری یک بیماری نسبتاً شایع در کودکان است. این می تواند یک وضعیت استرس زا برای والدین و فرزندان نیز باشد. برخی از کودکان شب ادراری را بسیار شرم آور می دانند. گاهی اوقات والدین هم ناامید و هم عصبانی می شوند.
شب ادراری به دو دسته تقسیم می شود. کودک مبتلا به شب ادراری اولیه هرگز به طور مداوم در طول شب خشک نشده است. کودک مبتلا به شب ادراری ثانویه پس از یک دوره خشکی طولانی مدت شروع به خیس شدن می کند. برخی از کودکان هم شب ادراری دارند و هم شب ادراری روزانه.
جمعیت شناسی
شیوع شب ادراری در دوران کودکی به تدریج کاهش می یابد. از بین کودکان پنج ساله، ۲۳ درصد مبتلا به شب ادراری هستند. در طول سال های دبستان، این مشکل همچنان رایج است، به طوری که ۲۰ درصد از کودکان هفت ساله و ۴ درصد از کودکان ده ساله هنوز شب ادراری را تجربه می کنند. شب ادراری در مردان شایع تر است. در پسران هفت و ده ساله به ترتیب ۹ و ۷ درصد در مقایسه با ۶ درصد و ۳ درصد در دختران رخ می دهد.
علل و علائم شب ادراری در خواب
دلایل شب ادراری به طور کامل شناخته نشده است. تمایل دارد در خانواده ها اجرا شود. اکثر کودکان مبتلا به شب ادراری اولیه، یکی از بستگان نزدیکشان – والدین، عمه یا عمو – دارند که او نیز این اختلال را داشته است. بیش از ۷۰ درصد از کودکانی که دو والدینشان تخت را خیس کرده اند، تخت را نیز خیس می کنند. مطالعات دوقلو نشان داده است که هر دوی یک جفت دوقلوهای همسان بیشتر از هر دوی یک جفت دوقلوهای برادر شب ادراری را تجربه می کنند.
گاهی اوقات شب ادراری می تواند ناشی از یک مشکل پزشکی جدی مانند دیابت، کم خونی داسی شکل یا صرع باشد. خروپف و اپیزودهای تنفس قطع شده در طول خواب (آپنه خواب) گهگاه به مشکلات شب ادراری کمک می کند. آدنوئیدهای بزرگ شده می توانند این شرایط را ایجاد کنند. سایر مشکلات فیزیولوژیکی مانند عفونت دستگاه ادراری، یبوست شدید یا آسیب نخاعی می تواند باعث خیس شدن در بستر شود.
کودکانی که به طور مکرر رختخواب را خیس می کنند ممکن است ظرفیت عملکردی مثانه کمتر از حد معمول داشته باشند. ظرفیت عملکردی مثانه مقدار ادراری است که فرد می تواند قبل از احساس میل شدید برای ادرار کردن در مثانه نگه دارد. وقتی ظرفیت عملکردی کم باشد، مثانه تمام ادرار تولید شده در طول شب را در خود نگه نمی دارد. آزمایشات نشان داده است که اندازه مثانه در این کودکان طبیعی است. با این وجود، آنها اصرار شدید مکرر برای ادرار کردن را تجربه می کنند. چنین کودکانی اغلب در طول روز ادرار می کنند و ممکن است چندین بار در شب خیس شوند. اگرچه ظرفیت عملکردی کوچک مثانه ممکن است به دلیل تأخیر رشدی ایجاد شود ، اما ممکن است عادت کودک به دفع ادرار مکرر رشد مثانه را کند کند.
والدین اغلب گزارش می دهند که کودکی که در رختخواب آنها خیس می شود، خواب بسیار خوبی دارد و به سختی بیدار می شود. با این حال، چندین مطالعه تحقیقاتی نشان داد که کودکانی که در رختخواب خیس می‌شوند، الگوهای خواب طبیعی دارند و خیس کردن تخت می‌تواند در هر مرحله از خواب رخ دهد.
در اوایل دهه ۲۰۰۰ تحقیقات پزشکی نشان داد که بسیاری از کودکانی که رختخواب را خیس می کنند ممکن است دچار کمبود هورمون مهمی به نام هورمون ضد ادرار (ADH) باشند. ADH به تمرکز ادرار در ساعات خواب کمک می کند، به این معنی که ادرار حاوی آب کمتری است و بنابراین فضای کمتری را اشغال می کند. این کاهش حجم آب معمولاً از پر شدن بیش از حد مثانه کودک در طول شب جلوگیری می کند، مگر اینکه کودک درست قبل از رفتن به رختخواب زیاد آب بنوشد. آزمایش بر روی بسیاری از کودکانی که در بستر مرطوب هستند نشان داده است که این کودکان در طول خواب افزایش معمول ADH را ندارند. بنابراین، کودکانی که رختخواب را خیس می کنند، اغلب در طول ساعات خواب، ادرار بیشتری نسبت به مثانه خود تولید می کنند. اگر بیدار نشوند، مثانه ادرار اضافی را آزاد می کند و کودک تخت را خیس می کند.
تحقیقات نشان می دهد که در بیشتر موارد شب ادراری نشان دهنده این نیست که کودک مشکل جسمی یا روانی دارد. کودکانی که رختخواب را خیس می‌کنند معمولاً دارای مثانه‌هایی با اندازه طبیعی هستند و الگوی خواب آنها با کودکانی که شب ادراری ندارند تفاوتی ندارد. گاهی اوقات استرس عاطفی، مانند تولد یک خواهر یا برادر، مرگ در خانواده ، یا جدایی از خانواده، ممکن است با شروع شب ادراری در کودکی که قبلاً توالت را آموزش دیده، همراه باشد. با این حال، خیس شدن در طول روز ممکن است نشان دهنده این باشد که مشکل یک علت فیزیکی دارد.
در حالی که اکثر کودکان در نتیجه شب ادراری مشکلی طولانی مدت ندارند، برخی از کودکان ممکن است دچار مشکلات روانی شوند. اعتماد به نفس پایین ممکن است زمانی رخ دهد که این کودکان که قبلاً احساس خجالت می‌کنند، بیشتر توسط والدین عصبانی یا ناامید که آنها را تنبیه می‌کنند یا در مورد آموزش توالت بیش از حد پرخاشگر هستند، تحقیر می‌شوند . زمانی که همبازی های همبازی مسخره می کنند یا زمانی که از فعالیت های اجتماعی مانند کمپ دور از خواب به دلیل ترس از مسخره کردن اجتناب می شود، مشکل می تواند تشدید شود.
چه زمانی با دکتر تماس بگیرید
اگر کودک پس از مدتی خشک ماندن طولانی مدت شروع به خیس کردن رختخواب کرده است، والدین باید با پزشک کودک خود تماس بگیرند. همچنین اگر کودک بالای پنج سال در طول روز دچار بی اختیاری ادرار شد، والدین باید به پزشک اطلاع دهند، زیرا ممکن است به دلیل یک اختلال فیزیکی ایجاد شود.
تشخیص
اگر کودک پس از شش سالگی به خیس کردن تخت ادامه دهد، ممکن است والدین نیاز به بررسی و تشخیص توسط پزشک خانواده یا متخصص کودکان (متخصص اطفال) داشته باشند. به طور معمول، قبل از اینکه پزشک بتواند تشخیص دهد، یک تاریخچه پزشکی کامل گرفته می شود. سپس کودک معاینه فیزیکی، آزمایش های آزمایشگاهی مناسب از جمله آزمایش ادرار و در صورت لزوم مطالعات رادیولوژیک (مانند اشعه ایکس ) دریافت می کند.
اگر کودک سالم باشد و مشکل جسمی پیدا نشود، که در ۹۰ درصد موارد وجود دارد، پزشک ممکن است درمان را توصیه نکند، بلکه ممکن است به والدین و کودک اطمینان، اطلاعات و توصیه هایی ارائه دهد.
رفتار
گاهی اوقات پزشک تشخیص می دهد که مشکل به اندازه ای جدی است که نیاز به درمان دارد. درمان های استاندارد برای شب ادراری شامل تمرینات تمرینی مثانه، انگیزش درمانی، دارودرمانی، روان درمانی و رژیم درمانی است.
تمرینات تمرینی مثانه مبتنی بر این تئوری است که کسانی که بستر را خیس می کنند ظرفیت عملکردی مثانه کمی دارند. به کودکان گفته می شود که مقدار زیادی آب بنوشند و سعی کنند دوره های بین دفع ادرار را طولانی کنند. این تمرینات برای افزایش ظرفیت مثانه طراحی شده اند، اما تنها در رفع خیس شدن بستر در تعداد کمی از بیماران موفق هستند.
در درمان انگیزشی، والدین سعی می کنند کودک را به مبارزه با خیس کردن تخت تشویق کنند، اما کودک باید بخواهد به موفقیت برسد. تقویت مثبت، مانند تمجید یا پاداش برای خشک ماندن، می تواند به بهبود تصویر خود و حل این وضعیت کمک کند. تنبیه برای شب های مرطوب اعتماد به نفس کودک را مختل می کند و مشکل را تشدید می کند.
تکنیک های انگیزشی زیر معمولا استفاده می شود:
- اصلاح رفتار: این روش درمانی با هدف کمک به کودکان برای به عهده گرفتن مسئولیت کنترل مثانه در شب با آموزش رفتارهای جدید است. به عنوان مثال، به کودکان آموزش داده می شود که قبل از خواب از دستشویی استفاده کنند و بعد از شام از نوشیدن مایعات خودداری کنند. در حالی که اصلاح رفتار عموماً نتایج خوبی ایجاد می کند، درمان طولانی مدت است.
- هشدارها: این شکل از درمان از حسگری استفاده می کند که در لباس خواب کودک یا روی تختخواب قرار می گیرد. این سنسور زنگ هشداری را ایجاد می کند که با اولین نشانه خیسی کودک را بیدار می کند. اگر کودک بیدار شود، می تواند به دستشویی رفته و ادرار را تمام کند. هدف این است که وقتی مثانه پر است، یک پاسخ شرطی شود که بیدار شود. هشدارهای مرطوب کردن رختخواب به انگیزه والدین و فرزندان نیاز دارد. آنها از سال ۲۰۰۴ به عنوان مؤثرترین شکل درمانی موجود در نظر گرفته شدند.
تعدادی از داروها نیز برای درمان شب ادراری استفاده می شود. این داروها معمولاً سریع الاثر هستند. کودکان اغلب در هفته اول درمان به آنها پاسخ می دهند. در میان داروهایی که معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرند، اسپری بینی دسموپرسین استات (DDAVP)، ماده‌ای شبیه به هورمونی است که به تنظیم تولید ادرار کمک می‌کند. و ایمی پرامین هیدروکلراید، دارویی که به افزایش ظرفیت مثانه کمک می کند. مطالعات نشان می دهد که ایمی پرامین برای ۵۰ درصد از بیماران موثر است. با این حال، کودکان اغلب پس از قطع دارو، تخت را دوباره خیس می کنند و عوارض جانبی دارد. برخی از شب ادراری با یک علت فیزیکی زمینه ای را می توان با روش های جراحی درمان کرد. این علل عبارتند از بزرگ شدن آدنوئید که باعث آپنه خواب، نقص فیزیکی در سیستم ادراری یا تومور ستون فقرات می شود.
روان درمانی زمانی نشان داده می شود که کودک در واکنش به رویدادهایی مانند مرگ در خانواده، تولد فرزند جدید، تغییر مدرسه یا طلاق ، علائم پریشانی شدید عاطفی را نشان دهد . همچنین در صورتی که کودک نشانه هایی از عزت نفس پایین یا افسردگی را نشان دهد، روان درمانی نشان داده می شود.
در موارد نادر، آلرژی یا عدم تحمل به برخی غذاها – مانند محصولات لبنی، مرکبات، یا شکلات – می تواند باعث خیس شدن در رختخواب شود. هنگامی که کودکان حساسیت غذایی دارند ، ممکن است با کشف موادی که باعث واکنش آلرژیک می شوند و حذف این مواد از رژیم غذایی کودک، به شب ادراری کمک کند.
پیش بینی
گهگاه خیس کردن بستر بیماری نیست و درمان ندارد. اگر کودک هیچ مشکل جسمی یا روانی زمینه‌ای نداشته باشد که باعث خیس شدن در رختخواب شود، در بیشتر موارد بدون درمان از این بیماری پیشی می‌گیرد. حدود ۱۵ درصد از افراد بستری پس از شش سالگی هر سال خشک می شوند. اگر شب ادراری مکرر است، همراه با خیس شدن در طول روز، یا در تعریف تشخیصی شب ادراری انجمن روانپزشکی آمریکا قرار دارد، باید با پزشک مشورت شود. اگر درمان نشان داده شود، معمولاً مشکل را با موفقیت حل می کند. بهبود قابل توجهی در حدود ۷۵ درصد از مواردی که با هشدارهای مرطوب درمان می شوند مشاهده می شود.
جلوگیری
اگرچه جلوگیری از خیس کردن تخت کودک همیشه امکان پذیر نیست، والدین می توانند اقداماتی را برای کمک به کودک در خشک نگه داشتن تخت در شب انجام دهند. این مراحل عبارتند از:
- تشویق و تمجید کودک به خاطر خشک ماندن به جای تنبیه وقتی کودک خیس می شود
- به کودک یادآوری کنید که در صورت احساس نیاز قبل از رفتن به رختخواب ادرار کند
- محدود کردن مصرف مایعات حداقل دو ساعت قبل از خواب
نگرانی های والدین
خیس کردن رختخواب به دلیل خجالت و گناهی که ممکن است کودک احساس کند، اغلب منجر به مشکلات رفتاری می شود. والدین نباید سعی کنند که فرزندشان در مورد خیس کردن تخت احساس گناه کند. آنها باید به کودک بفهمانند که شب ادراری تقصیر آنها نیست. تنبیه پاسخی نامناسب به شب ادراری است و مشکل را حل نمی کند.
شرایط کلیدی
هورمون ضد ادرار (ADH) – همچنین وازوپرسین نامیده می شود، هورمونی که بر روی کلیه ها برای تنظیم تعادل آب عمل می کند.
شب ادراری – ترشح غیر ارادی ادرار در طول شب.
خالی کردن – برای تخلیه مثانه.
منبع : شب ادراری کودکان در خواب
