اثر فلشبالپ، که با نام حافظه فلشبالپ نیز شناخته میشود، یک پدیده روانشناختی است که در آن افراد خاطرات واضح، دقیق و ماندگاری از لحظهای که برای اولین بار از یک رویداد غافلگیرکننده، احساسی یا مهم مطلع میشوند، در ذهن خود شکل میدهند. این اصطلاح که توسط براون و کولیک در سال ۱۹۷۷ ابداع شد، نشان میدهد که چنین خاطراتی مانند یک «عکس فوری» هستند که مکان، فعالیت مداوم، فرد مطلع، پاسخ عاطفی شخصی، واکنشهای دیگران و پیامدهای آن رویداد را ثبت میکنند.
خاطرات پر از جزئیات، اما همیشه درست نیستند
اثر BLP، اصطلاحی شناختهشده در تحقیقات حافظه یا مرتبط با دقت خاطرات بر اساس جستجوی اولیه نیست. با این حال، این مفهوم که خاطرات میتوانند پر از جزئیات باشند اما همیشه دقیق نیستند، با یافتههای اثباتشده در مورد نحوه عملکرد حافظه، بهویژه پدیدهای که به عنوان “حافظه فلشبول” شناخته میشود و سایر اثرات تحریف حافظه، همسو است.
خاطرات میتوانند واضح و پر از جزئیات باشند، بهویژه خاطراتی که بار احساسی دارند، اما این وضوح، دقت را تضمین نمیکند. افراد اغلب رویدادها را با اطمینان بالا به یاد میآورند، حتی اگر خاطراتشان ممکن است حاوی خطا یا تحریف باشد. این نادرستیها میتواند ناشی از اثر “بازی تلفنی” باشد، جایی که خاطرات با هر یادآوری، تحت تأثیر باورها، خواستهها، اطلاعات خارجی یا تأثیرات اجتماعی مانند اثر تنظیم مخاطب، بازسازی و گاهی تغییر میکنند. خاطرات عاطفی، در حالی که پایدار و از نظر ذهنی واضح هستند، ممکن است هنوز فاقد جزئیات دقیق واقعی باشند و میتوانند در طول زمان مستعد تحریف باشند.
به طور کلی: خاطرات میتوانند جزئیات زیادی داشته باشند اما به دلیل فرآیندهای بازسازی و تأثیرات بر یادآوری حافظه، کاملاً دقیق نباشند، که با پدیدههای روانشناختی شناخته شده مانند خاطرات فلش بالپ و اثرات اطلاعات نادرست سازگار است(منبع)(منبع)(منبع).
خاطرات اغلب پر از جزئیات و وضوح هستند که میتوانند حس دقت بالا را القا کنند. با این حال، تحقیقات نشان میدهد که اگرچه خاطرات میتوانند بسیار دقیق باشند، اما همیشه کاملاً دقیق نیستند. حافظه یک فرآیند بازسازی است، به این معنی که هنگام یادآوری یک رویداد، مغز قطعاتی را که گاهی اوقات میتوانند فراموش شوند، تغییر کنند یا تحت تأثیر اطلاعات دیگر قرار گیرند، کنار هم قرار میدهد. این امر میتواند منجر به خطا یا تحریف حتی در خاطراتی شود که بسیار واضح به نظر میرسند.
مطالعات نشان میدهد که خاطرات ما عموماً کاملاً دقیق هستند، و برخی تحقیقات نشان میدهند که ۹۳ تا ۹۵ درصد از جزئیات یادآوری شده تحت شرایط خاصی میتوانند صحیح باشند. با این حال، دقت حافظه با گذشت زمان کاهش مییابد و تعداد جزئیات به یاد مانده ممکن است کاهش یابد، اگرچه آن جزئیات به یاد مانده تمایل به دقیق ماندن دارند.
مشاوره افسردگی چیست؟ احساس افسردگی می کنید؟
حافظه همچنین میتواند تحت تأثیر میزان بار عاطفی یک رویداد، زمینهای که حافظه در آن بازیابی میشود و عوامل خارجی مانند اطلاعات نادرست قرار گیرد.
علاوه بر این، مردم اغلب اعتماد خود را به یک خاطره بیشتر بر اساس میزان وضوح به یاد آوردن آن (احساس ذهنی) قرار میدهند تا دقت عینی آن. این بدان معناست که احساس اطمینان از یک خاطره همیشه به معنای درست بودن آن نیست(منبع)(منبع).
به طور خلاصه، خاطرات میتوانند شامل عناصر جزئی زیادی باشند و کاملاً دقیق باشند، اما مصون از خطا نیستند و میتوانند در طول زمان مستعد خطا، تحریف و محو شدن باشند(منبع)(منبع)(منبع)(منبع).
نمونه های اثر فلش بالپ در رویدادهای تاریخی
نمونههایی از اثرات فلش بالپ در رویدادهای تاریخی شامل خاطرات واضح و دقیقی است که مردم در مورد مکان و کاری که هنگام اطلاع از رویدادهای مهم و احساسی انجام میدادند، دارند. برخی از نمونههای شناخته شده عبارتند از:
ترور رئیس جمهور جان اف کندی (1963)، لحظهای که به وضوح در ذهن بسیاری از مردم در سراسر جهان حک شده است.
حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001، که به دلیل ماهیت تکان دهنده و غم انگیزشان از جمله رایجترین خاطرات فلشبول هستند.
فاجعه شاتل فضایی چلنجر در سال 1986، که انفجار آن به طور گسترده از تلویزیون پخش شد و بسیاری را شوکه کرد.
فروپاشی دیوار برلین در سال 1989، رویدادی غیرمنتظره که نماد آزادی و اتحاد بود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.