درمان لجبازی کودکان
درمان لجبازی کودکان چیست؟ واکنش نامطلوبی است که کودکان نسبت به محیط، شرایط و رفتار والدین از خود نشان می دهند. والدین پیش از تصمیم به بچه دار شدن باید رفتارها و مهارت های تربیت فرزند را بیاموزند تا از بروز ناهنجاری های رفتاری مانند لجبازی در کودکان پیشگیری شود. لجبازی جزو مراحل طبیعی رشد کودک است و استثنا بردار هم نیست.
برخی اوقات از والدین می‌شنویم که «این بچه نیم وجبی داره تو روی من می‌ایسته»
این ایستادگی در مقابل والدین تا شش یا هفت سالگی ادامه دارد و کم کم به مرحله کمون یا نهفتگی وارد میشود. تقریبا همه کودکان به درجاتی متفاوت، منفی کاری را از خود بروز می‌دهند.در مورد لجبازی کودکان بیشتر بخوانید: روش های مقابله با لجبازی کودک و نوجوان
علت لجبازی کودکان
کودکان از بدو تولد معمولا لجباز نیستند، اما برخی از آن ها به دلایل مختلف (رفتار والدی) به چنین رفتاری عادت می کنند. همچنین کودکان لجباز در همه موارد انعطاف ناپذیر نیستند.
درک علت دقیق لجبازی برای کمک به کودکان برای کاهش این رفتار کلیدی است بنابراین این قسمت از مقاله را از دست ندهید.
لجبازی در کودکان امری طبیعی است، اما این از مشکلات والدین کم نمی کند. کارهای ساده ای مانند خوابیدن، حمام کردن یا خوردن می تواند باعث دعوا و درگیری میان مادر و کودک شود. علت لجبازی کودکان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- نیاز شدیدی به تایید و شنیده شدن توسط والدین خود دارد. بنابراین ممکن است توجه شما را جلب کنند.
- می خواهد مستقل باشد.
- عدم کنترل. یکی دیگر از دلایل رایج افزایش لجبازی در کودکان، احساس عدم کنترل است. هنگامی که کودکان احساس می کنند هیچ کنترلی بر زندگی خود ندارند، شروع به لجبازی می کنند.
- ویژگی های رهبری دارد و می خواهد رئیس باشد.
- دوست دارد که کارها را با سرعت خودش انجام دهند.
- لجبازی در کودکان می تواند ژنتیکی یا اکتسابی از محیط باشد.
- ترس از تغییر. تغییر برای کودکان ترسناک است، بنابراین آنها اغلب از لجبازی به عنوان اولین خط دفاعی خود استفاده می کنند. برخی از کودکان اگر به مکان جدیدی نقل مکان کنند یا به مدرسه جدیدی بروند، لجبازی بیش تری نشان می دهند.
- حفظ هویت. برخی از کودکان برای حفظ هویت خود ارزش زیادی قائل هستند. بنابراین در چنین مواقعی تا حدی لجباز می‌شوند که حتی از دید دیگران فکر نمی‌کنند.
- رهایی از درد. وقتی والدین سعی می کنند به هر طریق ممکن کودک را کنترل کنند، کودکان درد را احساس می کند و برای رهایی از این درد دست به لجبازی می زند.
ویژگی کودک لجباز
در اینجا برخی از ویژگی های کودک لجباز وجود دارد که باید به آن ها توجه کرد :
- باهوش و خلاق هستند.
- تمایل به زیر سوال بردن مسائل دارند.
- آنها می‌خواهند شنیده شوند و انتظار دارند که مورد تایید قرار بگیرند.
- مستقل هستند.
- معتقد هستند که باید به نتیجه دلخواه خود برسند.
- ممکن است کج خلقی و لجبازی مکرر داشته باشد.
- همه چیز را با سرعت خود انجام خواهند داد.
- باید به هدفی که دارد برسد حتی اگر قوانین را زیرپا بگذارد.
درمان لجبازی کودکان
معمولا لجبازی یا منفی کاری از دو سالگی شروع، در حدود سه تا چهار سالگی به اوج می‌رسد و در حدود شش سالگی کاهش پیدا می‌کند.
نکته مهم این است که بچه‌ها از دو تا سه سالگی می‌خواهند خود را ثابت کنند و به استقلال برسند و همین را والدین لجبازی می‌نامند.
والدین و مربیانی که این رفتار را به عنوان تلاش طبیعی و سالم برای پرورش استقلال می‌دانند، میتوانند به کودکان یاد دهند که به خودشان نظم بدهند و افزایش رفتار خود انضباطی را در کودکان پرورش دهند.
به‌گونه‌ای که کودکان در پیدایش احساس کفایت و شایستگی خود سهیم شوند و از تضاد‌ها و کشمکش‌ها پرهیز کنند. بنابراین در این دوره واکنش های سخت و حساسیت های بی مورد از خود نشان ندهید. ما باید نظم را همراه با عشق و محبت به بچه‌ها آموزش بدهیم تا آن را بپذیرند.
برخی از پیشنهادی به منظور درمان لجبازی کودکان به شرح زیر است:
۱. نرمش و انعطاف داشته باشید.
این مرحله از رشد کودک را به خوبی بشناسید و جزو نیازهای رفتاری او بدانید، انتظارات بیش از حد از باعث می شود که کودک احساس سرخوردگی پیدا کند.
۲. قانون ایجاد کنید.
والدین در این مرحله باید نقش فانوس دریایی را داشته و راهنمای فرزندان باشند ولی در عین حال محدودیت و قوانین خاصی برای خانواده خود قائل باشند.
تکیه‌گاه امنی برای کودک باشند و از دور آن ها را هدایت کنید اما محدوده فعالیت کودک را از او نگیرند و از دور مراقب او باشند.
به آنها اجازه دهند محیط اطراف را کشف کنند و مانع خلاقیت آنها نباشند.
۳. خانه را برای فرزندان امن جالب و دوستانه درست کنید.
فضای خانه باید به‌گونه‌ای باشد که مجبور نباشید مرتب به او تذکر بدهید، البته قوانین و خط قرمزهای خود را رعایت کنید ولی جو خاواده را خشک نکنید.
۴. از تنبیه پرهیز کنید.
تنبیه کلامی چشم غره، تحقیر کردن، تهدید کردن یا کتک زدن و امثال این‌هاست که همگی نتیجه معکوس می‌دهد.
اثرات سو این‌گونه رفتار به قدری در کودکان شدید است که ممکن است آثارش تا بزرگسالی هم مشاهده شود.
۵.به کودکان حق انتخاب بدهید.
وقتی کودکان یاد بگیرند که حق رای داشته باشند در زمان نوجوانی از بسیاری از مسائل و مشکلات پیشگیری خواهند کرد و می توانند به تنهایی در جامعه تصمیم درست را بگیرند.
۶. قاطعیت داشته باشید.
در اعمال قوانین و مرزهایی که برای کودکان خطرناک است استوار باشید.
۷. تمرکز را در بچه‌ها تقویت کنید.
مثلا وقتی کودک کارتون می‌بیند او را دائم صدا نکنید یا وقتی نقاشی می‌کشد ریخت و پاش مداد رنگی‌هایش را به طور مرتب به او متذکر نشوید.
۸. مهارت حل مسئله
به کودکان فرصت دهید از دو تا هفت سالگی که سن شکوفایی خلاقیت آنان است راهی را برای انجام کارشان پیدا کنند و عجولانه با آنها برخورد نکنید.
۹. به بچه‌ها پیشنهاد کنید و دستور ندهید.
خواسته‌های خود را به جای دستور و تحقیر و تنبیه با لبخند زدن و پرسش همراه کنید. با این کار کودکان یاد می‌گیرند به آنها احترام گذاشته شود و از این رابطه لذت ببرند.
۱۰.پیشنهاد لذت بخش بدهید.
مثلا در پایان بازی یا هنگام ترک پارک به آنها پیشنهاد کنید که برای خانه با هم به خرید می‌روید.
۱۱. یادآوری کنید.
یکی از مشکلات والدین در تربیت این است که فکر می‌کنند با یکی دو بار تذکر دادن کودک یاد می‌گیرد. این در حالی است که باید مدام به کودک نکات تربیتی را یادآوری کنید.
۱۲. صبر داشته باشید.
نکته مهم این است که در سن لجبازی کودکان باید برای مقابله با لجبازی کودک وقتی دستور می‌دهید حداقل ده دقیقه صبر داشته باشید تا کودک عمل کند.
۱۳. تغییر را در خود ایجاد کنید.
برای هر موضوع بی اهمیتی روی رفتار دلخواه تان اصرار نکنید. اگر واقعاً رفتاری از کودک سر می زند که دخالت نکردن شما برای او یا دیگران خطرناک است آنگاه وارد عمل شوید در اصطلاح خودتان را بیهوده هزینه نکنید. مثلاً اگر می خواهد بازی کند به زور او را مجبور نکنید که با شما عصرانه بخورد.
۱۴. عدم تقابل
زمانی که کودک لجباز و عصبی می شود شما نیز متقابلاً رفتار کودکانه نداشته باشید و بر خواسته خود اصرار نورزید بلکه با بی توجهی از او دور شوید و خود را به کار دیگری مشغول سازید تا او دریابد که در هر زمانی که بخواهد از این طریق به خواسته اش برسد توجه شما را از دست می دهد.
البته دقت کنید که از هر نوع خشونتی پرهیز کنید. به این معنا که والدین باید در مقابل رفتارهای منفی بی خطر کودک هیچ واکنش کلامی، دیداری و شنیداری انجام ندهند انگار که چیزی را ندیده اند.
۱۵.چند انتخاب ارائه دهید
چند گزینه برای انتخاب ارائه داده و به کودک خود اجازه دهید تا از بین آن ها تصمیم بگیرد. این کار به کودک اجازه می دهد که استقلال خود را رشد دهد و به والدین نیز اجازه می دهد تا به هدف خود برسند.
۱۶. ارتباط برقرار کنید
چند دقیقه در کنار کودک خود بنشینید و به بازی ای که او می کند یا برنامه تلویزیونی که تماشا می کند علاقه نشان دهید. چند سوال خوب بپرسید یا چیزی حمایت کننده بگویید مثلا به او بگویید که بازی جذابی است یا فیلم در مورد چه چیزی می باشد.
۱۷. بازی “بله” را انجام دهید
این استراتژی هوشمندانه را امتحان کنید. از فرزندتان سؤالاتی بپرسید که او را وادار می کند حداقل سه بار متوالی پاسخ “بله” بدهد، سه بله پشت سر هم به شکستن مقاومت کودک شما کمک می کند و او همچنین احساس می کند شنیده و درک شده است و شما هم به هدفی که دارید می رسید.
۱۸. جملات مثبت
از کلمات تشویق‌کننده و حمایت‌کننده برای کمک به بچه‌های لجباز استفاده کنید. به جای اینکه بگویید «تا زمانی که اسباب‌بازی‌های شما کنار گذاشته نشود، نمی‌توانیم به پارک برویم!ولی به هیچ عنوان او را تهدید نکنید یا از جملات منفی استفاده نکنید این کار باعث می شود که کودک شما لجباز تر شود و مقاومت بیش تری در برابر خواسته شما نشان دهد.
منبع : درمان لجبازی کودکان
