نوشته‌ها

تعریف خانواده از دیدگاه روانشناسی برای کودکان و بزرگسالان

یک رابطه خانوادگی می تواند به عنوان هر ترکیبی از روابط والدینی و فرزندی و روابط ازدواجی تعریف شود که دو فرد را به صورت مستقیم یا از طریق یک فرد سوم به هم مرتبط می کند.

در این حوزه، روابط ازدواجی یا زناشویی به عنوان زندگی غیررسمی در کنار همراه هم تعریف می شود، بنابراین یک موردی مستقل از وضعیت ازدواجی قانونی می باشد.


برخی از افراد بر این باورند که خانواده یکی از مهمترین بخش های زندگی هر فردی می باشد، ولی باید بررسی شود که منظور از خانواده چیست.

شما از طریق مطالعه کردن ادامه این مقاله و سایر مقالات انتشار یافته در سایت مشاورانه می توانید نسبت به تعریف علمی خانواده و روش های مربوط به آگاهی یافتن بیشتر از خانواده تان آشنا شوید و همچنین نسبت به چند مورد از ساختارهای خانوادگی اطلاع کسب کنید.

تعریف خانواده برای کودکان

زمانیکه شما متولد می شوید، بلافاصله بخشی از یک گروه از افرادی می شوید که به عنوان خانواده شما شناخته می شوند.

تعاریف مختلفی از خانواده وجود دارد؛ برخی از این تعاریف خانواده را به عنوان “یک گروه اجتماعی بنیادی در جامعه که از یک یا دو سرپرست و خانواده آنها تشکیل شده است.

” یا “یک گروه تشکیل شده از دو یا چند نفر که از طریق خونی، فرزند پذیری، ازدواج، ناخواندگی یا شیردهی به هم مرتبط می شوند و معمولا در یک خانه یکسانی زندگی می کنند” تعریف کرده اند.

یکی از اولین چیزهایی که شما می توانید در این دنیا به دست بیاورید، عبارت از خانواده می باشد.

شما به طرق مختلف می توانید با سایر افراد رابطه داشته باشید. در برخی مواقع شما یک رابطه بیولوژیکی با یک فرد دیگری دارید.

برای مثال، در صورتیکه شما یک برادر یا خواهری داشته باشید و حداقل دارای یک سرپرست یکسانی باشید، شما یک رابطه بیولوژیکی با یکدیگر خواهید داشت.

عموزاده ها، عمه زاده ها، خاله زاده ها، دایی زاده ها، والدین و پدربزرگ ها و مادر بزرگ ها عبارت از سایر افرادی می باشند که شما با آنها رابطه بیولوژیکی دارید.

در برخی مواقع شما یک رابطه قانونی با یک فرد دیگری پیدا می کنید. برای مثال در صورتیکه شما به فرزند خواندگی پذیرفته شوید، در این صورت یک رابطه قانونی با والدین خودتان خواهید داشت.

فرزند خواندگی در زمانی صورت می گیرد که والدین واقعی کودک قادر به تامین هزینه هایشان نباشند و فرزندشان با یک خانواده دیگری زندگی کند و بخشی از خانواده آنها باشد

زمانیکه دو نفر تصمیم می گیرند که با هم ازدواج کنند، یک رابطه ازدواجی با یکدیگر پیدا می کنند.

این امکان وجود دارد که خانواده شما به چندین نسل تعلق داشته باشد. یک نسل عبارت از یک گروه از افرادی می باشد که در یک زمان یکسانی متولد می شوند و زندگی می کنند.

بنابراین شما و برادران و خواهرانتان در یک نسل هستید. والدین شما به یک نسل دیگری تعلق دارند.

نسل مربوط به پدربزرگ ها و مادربزرگ های شما هم یک نسل متفاوتی است.

این امکان وجود دارد که شما با یکی از افراد مهم، همانند آبراهام لینکولن، هریت تابمن یا حتی جاستین بیبر رابطه داشته باشید. تا زمانیکه در این مورد تحقیق نکنید، نسبت به این ارتباطات خودتان اطلاع نخواهید یافت.

یک مورد از شجره نامه

همه خانواده ها مشابه نیستند

همه خانواده ها مشابه نیستند

خانواده ها دارای شکل های مختلفی هستند و هیچ نوع خانواده ای بهتر یا بدتر از سایر خانواده ها نمی باشد.

در برخی مواقع بچه های کمتری در یک خانواده وجود دارد و در سایر مواقع، یک خانواده دارای فرزندان زیادی می باشد.

در برخی از خانواده ها همه اعضای خانواده روابط بیولوژیکی با یکدیگر دارند و در یک سری از خانواده های دیگری، برخی از اعضای خانواده دارای روابط بیولوژیک با سایر اعضای خانواده نمی باشند

در ادامه توضیحات بیشتری در مورد ساختار خانواده ارائه می شود.

تعریف خانواده از نظر روانشناسی

یک خانواده عبارت از یک گروه تشکیل یافته از دو یا چند نفر می باشد که به دلیل رابطه خونی، رابطه ازدواجی یا روابط دیگری به هم مرتبط هستند.

تعریف خانواده همواره در حال تغیر است و به ویژه انسان شناسان بحث های زیادی را در مورد تعریف خانواده داشته اند. خانواده یک عبارت فرهنگی است و هر فرهنگی خانواده را به صورت متفاوتی تعریف می کند؛

خرده فرهنگ های موجود در یک فرهنگ، در اغلب مواقع یک تعریف اضافی یا متفاوتی از خانواده دارند.

در ایالات متحده، خانواده به عنوان افرادی تعریف شده است که از طریق خونی با هم رابطه دارند .

مواردی از قبیل مادرها، پدرها، برادران، خواهران، پدربزرگ ها، مادربزرگ ها، عموزاده ها، عمه زاده ها، دایی زاده ها و خاله زاده ها را شامل می شود.

همچنین افراد از طریق رابطه ازدواجی هم می توانند به یک خانواده تبدیل شوند؛

یک شوهر از طریق برقراری یک رابطه ازدواجی با همسرش، یک خانواده ایجاد می کند و خودش از طریق این رابطه ازدواجی به داماد والدین همسرش تبدیل می شود.

واحدهای خانوادگی عبارت از نهادهایی می باشند که حتی در داخل یک فرهنگ هم قابل تغییر هستند.

برای مثال یک کودک می تواند خانواده اصلیش را به عنوان مادر و پدر خودش تعریف کنید، در حالیکه یک فرد بالغ می تواند خانواده اصلیش را شامل همسر و فرزندانش تعریف کند.

معمولا خانواده به عنوان یک گروه از افرادی تعریف می شود که با یکدیگر زندگی می کنند و خودشان را به عنوان یک خانواده می شناسند.

با این وجود، حتی این تعریف هم همواره در حال تغییر است، چرا که در برخی از فرهنگ ها، واحدهای خانواده به عنوان افرادی تعریف می شوند که به صورت مستقل زندگی می کنند.

در ایالات متحده، حتی در صورتیکه زن و شوهر به صورت موقت جدا از هم زندگی کنند، باز هم به عنوان یک خانواده در نظر گرفته می شوند.

معمولا فرهنگ های مختلف تعاریف متفاوتی از اعضای خانواده دارند.

در برخی از فرهنگ ها یک دوست به عنوان یکی از اعضای خانواده در نظر گرفته می شود، این در حالی است که سایر فرهنگ ها دوست را به عنوان یکی از اعضای خانواده در نظر نمی گیرند.

در حالیکه روابط بیولوژیکی واقعی می باشند، ولی تعریف خانواده تا حد زیادی تحت تاثیر ارزش ها و هنجارهای فرهنگی قرار دارد.

تعریف خانواده از دیدگاه روانشناسی

خانواده یک نقش مهم و محوری در روانشناسی و سلامت روانشناختی دارد.

متخصصان سلامت روان تمرکز زیادی بر روی شناخت روش هایی دارند که خانواده اصلی (یعنی خانواده ای که فرد در آن به دنیا آمده است) از طریق آنها بر روی یک فرد تاثیر می گذارد و همچنین روابط موجود مابین خانواده اصلی و ازدواج، روابط و دوستی های را بررسی می کنند.


هدف از خانواده درمانی عبارت از ارائه کردن یک راه حل برای کل اعضای خانواده می باشد و روش درمان سیستم های خانوادگی، روابط و نقش های مابین اعضای یک خانواده را بررسی می کند.انواع خانواده ها

انواع خانواده ها

اصولا خانواده شامل یک گروه از افرادی می باشد که دارای رابطه ژنتیکی هستند یا به دلیل موقعیت زندگی با هم ارتباط پیدا می کنند.

ساده ترین نوع خانواده عبارت از خانواده زن و شوهری است. یک خانواده زن و شوهری شامل یک شوهر، یک همسر و فرزندان بیولوژیک آنها می باشد.

در برخی مواقع این خانواده به عنوان خانواده هسته ای شناخته می شود.

معمولا فرض بر این است که خانواده های زن و شوهری دارای والدینی هستند که به صورت قانونی با هم ازدواج کرده اند

در گذشته تمایل زیادی به ایجاد این نوع خانواده ها وجود داشته است، ولی محبوبیت این خانواده ها در سال های اخیر کاهش یافته است و انواع دیگری از خانواده ها گسترش پیدا کرده اند.

خانواده گسترده یک نوع دیگری از خانواده می باشد که کاملا رایج است؛ اعضای این خانواده ها شامل افرادی می باشند که دارای روابط ژنتیک هستند و افرادی غیر از والدین و بچه ها را هم شامل می شوند.

خانواده های گسترده در اغلب مواقع شامل پدربزرگ، مادربزرگ، عمو، عمه، دایی، خاله، عموزاده ها، دایی زاده ها، عمه زاده ها و خاله زاده ها می باشد.

معمولا خانواده های گسترده منابع خودشان را به اشتراک می گذارند و در اکثر مواقع با هم زندگی می کنند.

یکی از شکل های مربوط به خانواده که به شدت در حال گسترش می باشد، عبارت از خانواده ترکیب شده است.

یک خانواده ترکیب شده شامل اعضایی می باشد که فاقد رابطه ژنتیکی هستند.

یکی از رایجترین نمونه های مربوط به این خانواده ها عبارت از والدینی می باشند که از همسر قبلی شان جدا می شوند و با همسران جدید ازدواج می کنند.

ممکن است یکی از والدین هیچ نوع رابطه ژنتیکی با بچه ها نداشته باشد و این امکان وجود دارد که کودکان رابطه کاملی با یکدیگر برقرار نکنند.

این افراد همچنان با هم خانواده هستند، ولی به عنوان یک خانواده زن و شوهری در نظر گرفته نمی شوند.

علاوه بر خانواده های زن و شوهری، گسترده و ترکیب شده، انواع دیگری از خانواده ها وجود دارند.

در برخی از خانواده ها به جای دو سرپرست، یک سرپرست وجود دارد. در گذشته برخی از فرهنگ ها به مردان اجازه می دادند که بیش از یک همسر داشته باشند.

شراکت در خانه یک روش دیگری می باشد که باعث می شود افراد از نظر قانونی به عنوان یک خانواده در نظر گرفته شوند، چرا که این افراد با هم زندگی می کنند، هر چند که به صورت رسمی با هم ازدواج نکرده اند.

خانواده ها دارای شکل ها و فرم های کاملا گسترده ای می باشند.

روابط ازدواجی (خویشاوندی سببی)

یک رابطه خونی همچنین به عنوان رابطه ای در نظر گرفته می شود که به عنوان رابطه ایجاد شده در نتیجه قرابت نسبی یا قرابت صلبی می باشد.

یک رابطه ایجاد شده در نتیجه ازدواج، در برخی مواقع به عنوان خویشاوندی سببی در نظر گرفته می شود.

در مرحله اول ازدواج، یک رابطه ای مابین شوهر و همسرش ایجاد می شود که به عنوان رابطه درجه اول می باشد.

درجه مربوط به سایر روابطی که در نتیجه یک ازدواج ایجاد می شوند (درجه دوم) ، مشابه درجه روابطی می باشد که توسط روابط خونی ایجاد می شوند.

برای مثال جان و استیو برادرند و بنابرین رابطه آنها یک رابطه درجه دوم خونی می باشد. لیندا به عنوان همسر جان، در درجه دوم و در نتیجه ازدواج، با استیو رابطه درجه دوم پیدا می کند.

بازسازی ژنتیکی خانواده

آزمایش نسبی در زمانیکه به پدر دسترسی وجود نداشته باشد، می تواند شبیه به یک پازل باشد.

در DDC هر موردی که می تواند به نتایج مدنظر منتهی شود، مورد بررسی قرار می گیرد.

ممکن است یک سری خویشاوندانی وجود داشته باشند و در DDC مورد آزمایش قرار بگیرند؛

معمولا با این افراد صحبت می شود تا نظراتشان در مورد گزینه های در دسترسشان مشخص شود.


یک بازسازی ژنتیکی خانواده عبارت از آزمایش های DNA می باشد که برای مشخص کردن روابط خانوادگی بیولوژیکی صورت می گیرند.

در اغلب مواقع این آزمایش ها برای مشخص کردن رابطه یک کودک با خویشاوندان نزدیکش صورت می گیرد.

زمانیکه پدر بالقوه برای انجام آزمایش مربوط به مشخص کردن پدر در دسترس نباشد، آزمایش DNA می تواند به عنوان یک روش غیر مستقیمی برای مشخص کردن روابط خانوادگی به کار گرفته شود.

نتایج مربوط به بازسازی ژنتیکی می تواند برای ارضاء حس کنجکاوی استفاده شوند، ولی در تامین اجتماعی و سایر مراجع مربوط به وراثت، می تواند به عنوان یک مدرک مورد استفاده قرار بگیرد.

تعریف خانواده بر اساس جایگاه فرد

تعریف خانواده بر اساس جایگاه فرد
نسبت پدری

نسبت پدری، که همچنین به عنوان خویشاوندی پدری یا ادامه نسل هم شناخته می شد، یک فرمی از سیستم رابطه ای می باشد که در آن افراد از طرف پدری با یکدیگر رابطه پیدا می کنند و این ارتباط را به نسل های بعدی منتقل می کنند.

این مورد در اغلب مواقع شامل وراثت دارایی، حقوق، اسم ها یا عناوینی می باشد که از طریق نسبت پدری به فرد منتقل می شود.

نسبت پدری (نسل پدری) عبارت از پدر فرد و اجدادی می باشد که یک فرد فقط از طریق خویشاوند پدری با آنها ارتباط پیدا می کند.

بنابراین یک نسبت پدری عبارت از وراثت انتقال یافته از یک فرد مذکر می باشد و تمامی افراد بعدی انتقال دهنده نسل آن هم عبارت از افراد مذکر هستند.

در انسان شناسی فرهنگی، یک شجره عبارت از روابط خونی انتقال یافته از طریق افراد مذکر و مونث است، به نحوی که همه اعضای آن از طرف پدری به یک جد مذکر مرتبط می شوند.

نسبت مادری (مادر تباری)

نسبت مادری عبارت از رابطه ای می باشد که در آن یک فرد از طرف مادری با افراد دیگر ارتباط پیدا می کند و این رابطه را به نسل های بعدی منتقل می کند.

همچنین این نسبت با سیستم اجتماعی مرتبط است که در آن هر فردی از طریق نسبت مادریش شناخته می شود و این نسبت می تواند شامل وراثت دارایی و القاب باشد.

یک نسبت مادری عبارت از وراثت نژادی از اجداد مادری به وراث می باشد، به نحوی که همه افراد انتقال دهنده این وراثت و رابطه شامل افراد مونث می باشند (به بیان دیگر، رابطه مادری را انتقال می دهند).

در سیستم وراثت انتقال یافته از طریق نسبت مادری، یک فردی همانند مادر خودش به یک گروه نژادی تعلق پیدا می کند.

الگوی وراثت نسبت مادری بر عکس یک الگوی رایج تر می باشد که به عنوان الگوی وراثت از طریق نسبت پدری شناخته می شود.

نژاد دو طرفه

نژاد دو طرفه یک حالتی از سیستم رابطه ای می باشد که در آن روابط خانوادگی یک فرد از طریق هر دو طرف پدر یا مادر ایجاد می شود و به نسل های بعدی انتقال می یابد.

در این سیستم رابطه ای، خویشاوندان موجود در هر دو طرف پدری و مادری از نظر وابستگی عاطفی و حق وراثت از ثروت، اهمیت و جایگاه یکسانی دارند.

این سیستم یک ترتیبی می باشد که در آن نژاد و وراثت به طور مساوی از طرف هر یک از والدین به فرد انتقال می یابد.

خانواده هایی که این سیستم را دارند، نژاد را به صورت مساوی از هر یک از والدین به ارث می برند و دارای اجداد متعددی هستند، ولی برخلاف وراثت خویشاوندی، برای ایجاد گروه های وراثتی به کار گرفته نمی شود.

در گذشته این خانواده ها در غرب آفریقا، هند، استرالیا، اندونزی، مالزی و جزایر غرب اقیانوسیه وجود داشته اند.

انسان شناسان بر این عقیده اند که ساختار قبیله ای مبتنی بر نژاد دو طرفه باعث می شود که افراد محیط های گسترده ای برای زندگی کردن داشته باشند.

چرا که در این سیستم افراد منتسب به دو مجموعه از خانواده هایی می شوند که در یک حیطه وسیعی گسترش یافته اند.

منبع : تعریف خانواده از دیدگاه روانشناسی برای کودکان و بزرگسالان